Stijlvernieuwing als overlevingsstrategie - Techniek en esthetiek

24 belangrijke vragen over Stijlvernieuwing als overlevingsstrategie - Techniek en esthetiek

Hoe schreef Victor Hugo(1802-1895) over de architectuur?

De middeleeuws kathedraal was volgens hem het laatst sprekende bouwwerk.Kunst, geschiedenis en religie werden hierin samengebracht.
Later had de boekdrukkunst de kathedraal als stenen encyclopedie van het menselijk handelen, denken en geloven verdrongen.

Hij wilde dat de architectuur een levende kunst was, maatschappelijk geëngageerd. Het meest een uitdrukking zijn van meer dan alleen functie en de constructie van het gebouw.

Waar waren de nieuwe zelfstandige architecten bang voor in de tijd vlak na de middeleeuwen, waarin ze als ontwerpers los waren komen te staan van het bouwbedrijf?

Bang om gemarginaliseerd te worden en geen rol van betekenis meer te spelen.

Welke vakken bleven achter in de opleiding van de architecten die kunstacademies bezochten?

Techniek en organisatie
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat was het voornaamste esthetische probleem dat overbleef voor de ontwerper volgens Durand?

De juiste toepassing van de zuilenorden.


En dat kon in 5 plaatjes worden uitgelegd. Daarbij gaf Durand nog wat aanwijzingen wanner welke orde toe te passen zodat de decoratie van de gevels en de binnenruimten in overeenstemming zouden zijn met het karakter van de constructie
Het hele probleem van de architectuur als maatschappelijk geëngageerde kunst werd daarmee terzijde geschoven.


Met Durands bekendste werk Précis de lecons d´architecture kon iedereen aan de slag, en het boek had een grote invloed.

Wat vormt bedreiging voor de architectuur?

  1. Open markt
  2. Timmerbaas/aannemer
  3. Ingenieurs

Hoe kan het dat ingenieurs een deel van het werk van de architect over konden nemen?

Ingenieurs waren technisch en organisatorisch goed opgeleid. Architecten hadden dit vaak niet in hun opleiding zitten omdat de architect op de kunstacademie werd opgeleid.
De ingenieurs konden technische problemen die bij de bouwwerken kwamen kijken, zoals infrastructuur, groei van industrie beter verwerken in de constructies.

De architect werd tekenaar en planner.
Esthetiek is belangrijk, de architect als vormgever. Maar ook overleg met de overheid, opdrachtgevers en ingenieurs.

Welke ontwikkelingen deden een groot appel op technisch inzicht en organisattorische vaardigheden in de maatschappij?

Industriele vooruitgang en groei infrastructuur, stadsuitleg.

Op welk Nederlands handboek had het handboek van Durand grote invloed?

Het het handboek van van W.C. Brade:  “Theoretisch en praktisch handboek ten dienste van ingenieurs, architecten, opzichters, timmerlieden, metselaars en verdere bouwkundigen” uit 1827.

Wat onderstreepte het handboek van W.C. Brade eigenlijk in het bijzonder?

De precaire situatie van de architectuur als kunst.


Iedereen kon ontwerper zijn met Durand in de hand.

Op welke beroepsgroep werd vaker een appel gedaan bij de ontwikkeling van bouwwerken bij de toenemende industrialisatie en infrastructuctuur?

Ingenieurs

Wat was een gevolg van de schaalvergroting in de bouw/steden?

  • Toenemende industrialisatie
  • Standaardisatie in bouwindustrie
  • Andere organisatie bouw  

Wat werd de nieuwe werkplek van de architect bij de toenemende vraag naar gebouwen met grotere afmetingen en technische specificaties bij de groei van de steden en stedelijke instituties als gevangenissen, ziekenhuizen, bibliotheken, musea, kazernes etc, waar meer zaken vooraf in tekeningen werden vastgelegd en steeds vaker onderdelen werden toegepast die elders al hun vorm hadden gekregen?

De tekentafel en de vergadertafel, in plaats van de bouwplaats.

Welk overheidsinstituut kreeg een steeds grotere rol bij de voortschrijdende vergroting en toenemende uniformiteit van steden en gebouwen?

Bouw- en woningtoezicht.

Hoe vatte Durand de esthetische kant van het ontwerpen samen?

In een aantal autonome criteria: soberheid, rust en harmonie in de compositie.

Een orthogonaal systeem (ruitjespapier) ordent de verkeersassen van het gebouw en bepaalt de vaste punten in de constructie. Vervolgens wordt de constructie opgebouwd aan de hand van vaste elementen zoals hallen, trappen en zalen.

 

Wat was volgens Victor Hugo het laatste sprekende bouwwerk, in zijn roman van de Notre-Dame?

De middeleeuwse kathedraal: Kunst, religie, geschiedenis van een gemeenschap werden hierin samen gebald en op grootse wijze verbeeld.

Waar richtte Durand zich vooral op tijdens zijn lessen?

Op het ontwerpen en bouwen als praktische en technische problemen.

Durand karakteriseerde het karakter van de zuilenorden als volgt: Dorisch is utilitair, Ionisch feestelijk, Korinthisch verheven.

In hoeverre is deze karakterisering afgeleid van Vitruvius?

Globaal komt de karakterisering van de zuilenorden door Durand overeen met die van Vitruvius.

Hoewel Durand dus voor een deel heeft gebroken met Vitruvius, staat hij toch nog duidelijk in de Vitruviaanse traditie. Pas in de ‘nieuwe kunst’ (Frans: art nouveau, Duits: Jugendstil), die aan het einde van de 19de eeuw ontstaat, wordt de classicistische erfenis geheel aan de kant geschoven.

Wie had een grote negatieve invloed op de positie van de architect als artistiek ontwerper?

In handen van de briljante pragmaticus Durand was de klassieke canon omgevormd tot een ontwerpmethode die het iedereen mogelijk maakte om een bouwopgave ook in esthetische zin volgens de regelen der kunst op te lossen.

De ambachtelijkheid  van het architectenberoep gedurende de 19e verschoof steeds meer in hoger tempo van de bouwplaats naar de tekentafel. En naast het tekenbord ging ook de vergadertafel een grotere rol spelen. Waarom? En welke instantie ging ook meespelen?

Dat was in toenemende mate de plaats waar de architect de kwaliteit van zijn werk, en ook het belang van dat werk, moest bevechten tegenover de opdrachtgevers, de ingenieurs en de aannemers.
Om de zaak nog wat complexer te maken werd ook de rol van de overheid belangrijker.
Bij de snel voortschrijdende vergroting in schaal en volume werd bijvoorbeeld een instituut als bouw- en woningtoezicht, zeker in het drassige Nederland, een factor van toenemende betekenis

In 1832 voegde Victor Hugo, de klokkenluider van de notre dame een hoofdstukje toe. In dit hoofstuk wordt de ondergang van de architectuur als beeldtaal betreurd.

de middeleeuwse kathedraal was naar zijn idee het laatste sprekende bouwwerk. Kunst, geschiedenis en religie van een gemeenschap werden hierin samengebald en op grootse wijze verbeeld. Na het tijdperk van de kathedralen had de boekdrukkunst de architectuur als stenen encyclopedie van het menselijk handelen, denken en geloven voorgoed verdrongen

de boekdrukkunst zal de architectuur om zeep helpen, zo liet Hugo een middeleeuwse kerkvader profeteren. De renaissance was het begin van het einde.
De verschillende kunsten begonnen toen ieder hun eigen weg te gaan en de architectuur verdorde tot een opeenstapeling van zuilen en bogen ontleend aan de klassieken

De architectuur, zo meende Hugo, was sindsdien een zwijgend, dienend gestaan geschoren. Ter ondersteuning van zijn betoog noemde hij een aantal recente neoclassicistische gebouwen in Parijs, die naar zijn oordeel niets anders waren dan koekenbakkerij; elementen uit het klassieke repertoir,naar het uitkwam volgens de ruimtelijke of programmatische behoeftes opgestapeld tot een compositie

Impliciet gaf Hugo met dit hoofdstukje een opdracht mee aan de architect en de architectuur. Om een levende kunst te zijn moest de architectuur maatschappelij geengageerd zijn, moest zij uitdrukking zijn van meer dan alleen de functie en de constructie van het gebouw zelf

Critici verweten Hugo dat hij met deze sombere analyse vooral zijn eigen kunst, de poezie, naar voren wilde schuiven als de nieuwe moeder van de kunsten. Maar ook onder architecten leefde het gevoel dat het verlies aan actuele maatschappelijke betekenis wel eens een bedreiging zou kunnen zijn voor het voortbestaan van de architectuur als kunst, en daarmee voor de toch al wankele positie van de architect als ontwerpen

Na de middeleeuwen was het ontwerpen losgeweekt van het bouwbedrijf en een zelfstandige artistieke discipline geworden. Wanneer nu deze nieuwe discipline geen rol kon krijgen in de verbeelding vanmaatschappelijk geengageerde opgaven van de eigen tijd, dreigde zij even snel als zij was verzelfstandigd ook weer vanhet toneel te verdwijnen, zo vreesden vele architecten; of, in het beste geval, te marginaliseren tot een verschijnsel voor lieden die geinteresseerd zijn in het creeren van modes, zoals voorheen het hof en de adel

Ook de stedelijke instituties als ziekenhuizen, gevangenissen, kazernes en musea vroegen om nieuwe bouwtypen met voorheen ongekende afmetingen en technische specificaties. Deze schaalvergroting leidde weer tot snel toenemende industrialisatie en standaardisatie in de toeleverende bouwindustrie en een noodzakelijker wijs andere organisatie van de bouw zelf

Steeds meer zaken werden vooraf in tekeningen vastgelegd en steeds vaker werden onderdelen in het gebouw toegepast die elders al hun vorm hadden gekregen. De architect die als 'meester van het werk' op de bouwplaats leiding gaf aan een pleg ambachtslieden maakte plaats voor de architect als tekenaar en planner

Er bleef natuurlijk altijd de esthetische opgave. Daarmee leek de rol van de architect als vormgever verzekerd. Het ruimtelik vormgeven van het programma, de vormgeving van de constructie en het ontwerpen van de gevels, als tekens op zichzelf of in de context van de bestaande stad, vereisten toch een 'erkende specialiteit in het vak van architect'

zo drukte een nederlandse spoorwegingenieur het uit toen, bij hoge uitzondering, een architect werd aangetrokken voor het ontwerp van een stationsgebouw. Maar ook de positie van de archietect als artistiek ontwerper werd bedreigd, althans deze dreigde steeds verder te worden gemarginaliseerd

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo