Klassieke vormen en maatverhoudingen in de architectuur - Theorie en praktijk in de vroege Italiaanse renaissance

22 belangrijke vragen over Klassieke vormen en maatverhoudingen in de architectuur - Theorie en praktijk in de vroege Italiaanse renaissance

Met wie deed de renaissance architectuur haar intrede?

Met Filippo Brunelleschi.

Wat is een gangbare gedachte in de architectuurgeschiedenis?

De renaissance architectuur deed haar intrede met werk van Florentijnse architect Filippo Brunelleschi (1377 - 1446)

Waarom verschillen de door Brunelleschi ontworpen gebouwen in de loop van de tijd?

De architectuur van de renaissance was zo classicistisch als de beschikbaarheid vand e bronnen toeliet: er was nog maar weinig bekend van de klassieke bouwkunst. Er waren ruines over uit de Romeinse tijd, die onvolledig waren, of veel van hun autheniciteit hadden verloren door het gebruik. Men wist ook niet welke functies die hadden gehad in antieke tijden. Daarnaast was er nog nauwelijks sprake van een uitgekristalliseerde classicistische voorkeur.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is er door het succes van de klassieke bouwkunst in het 16e eeuwse Italië in de vergetelheid geraakt?

Het feit dat men in het 15e eeuwse Italië ook erg geïnteresseerd was in de vroegchristelijke en Byzantijnse architectuur. Men experimenteerde veelvuldig met Romaanse en Gotische vormen en constructies.

Waaraan werd de architectuur onderworpen door de architectuur theoretici?

Aan een proportiestelsel.
Waarin elk onderdeel zijn eigen maten en verhoudingen heeft ten opzichte van de overige delen en ten opzichte van het geheel.

Wat was de situatie van de italiaanse bouwkunde in de vijftiende eeuw?

Er was geen eenduidig klassiek repertoire; er was ook een levendige interesse in vroegchristelijke en byzantijnse architectuur. Ook experimenteerde men met romaanse en gotische vormen en constructies.

Wie was degen die de het proportiestelsel begon toe te passen?

Battista Alberti (1404-1472) was de eerste die de regels van de nieuwe architectuur bundelde tot een bruikbaar systeem met een eigen vocabulair.
Alberti's werk werd gepubliceerd en verspreid.
Hij integreerde de klassieke vormen van heidense monumenten in eigentijdse gebouwen, oa stadspaleizen. Maar ook in kerken, waardoor de vormen snel werden geaccepteerd.

Hoe komt het dat in de 15e eeuw zo weinig kennis was van de klassieke bouwkunst?

  • Overblijfselen van klassieke Romeinse bouwkunst in onvolledige staat (ruïnes)
  • Nauwelijks classistische voorkeur. 

Wat klonk in Alberti's definitie van schoonheid door?

De humanistische overtuiging van het geordende heelal.

Voor welke soort architectuur had men in het 15e eeuwse Italië een levendige interesse?

  • Vroegchristelijk, Byzantijns
  • experimenten met Romaanse en Gotische vormen.
  • Geen eenduidig klassiek repertoire waarop praktiserende architect als Brunelleschi kon voortbouwen.

Wanneer werd de klassieke Romeinse architectuur met Vitruvius als belangrijke schriftelijke houvast succesvol?

In de 16e eeuw.

Wat was het nut van 'De re eadificatoria' (Over de bouwkunst), geschreven door Leon Battista Alberte (1404-1472) ?

Het boek voorzag in een behoefte bij opdrachtgevers en kunstenaars die zich voor de oudeheid interesseerden, omdat zij een verklaring en interpretatie van Vitruvius zochten die aansloot bij de eisen die toentertijd in de italiaanse bouwwereld golden.

Wat wordt gezien als de verdienste van de Florentijnse architect Filippo Brunelleschi (1377 - 1446)

  • Hij maakte begin met renaissance-architectuur
  • Begin van onderzoek naar en het herstel van de vormen en beginselen van de klassieke romeinse bouwkunst in de Italiaanse bouwkunst vanaf 1420.

De renaissance, betekende voor de architectuur het begin van het onderzoek naar en het herstel van de vormen en beginselen van de klassieke romeinse bouwkunst in de italiaanse bouwkunst vanaf 1420

in de ontwikkeling van de kunsten in andere europese landen wordt tegenwoordig eveneens van reanissance gesproken, die echter niet met de italiaanse verward moet worden.
Het ging daarbij vaak om de introductie van nieuwe vormen in de traditionele bouwkunst, vormen die slechts gedeeltelijk zijn geinspireerd door italiaanse voorbeelden

In de architectuurgeschiedschrijving is het een gangbare gedachte dat de renaissancearchitectuur haar intrede deed met het werk van de florentijnse architect Brunelleschi 1377-1446, die in Rome uitvoerig kennis had genomen van de resten van de klassieke bouwkunst

zijn koepel voor de laatmiddeleeuwse dom van Florence, waarbij hij zich vooral door de technische prestaties van de romeinen had laten inspireren, geeft in zijn uiterlijke verschijningsvorm weinig van deze inspiratie prijs.
Hij paste namelijk overwegend gotische vormen toe en geen Romeinse.

Veel duidelijker komt zijn voorkeur voor de romeinse ornamentiek tot uiting in bijvoorbeeld de arcade van het Ospedale degli innocenti en de interieurs van zijn florentijnse kerken en kapellen

Het verschil tussen brunelleschis benadering van de opdracht voor de domkoepel en de andere projecten is verklaarbaar

de architectuur van de renaissance was namelijk zo classicistisch als de beschikbaarheid van de bronnen toeliet. Toen hij zijn kerken en kapellen ontwierp, was nog slechts zeer weinig van de klassieke bouwkunst bekend

De Vitruviaanse man van Leonardo Davinci diende oorspronkelijk als illustratie van...

Architectuurtheorie

Het onderscheid tussen romeinse, byzantijnse, vroegchristelijke en romaanse architectuur dat tegenwoordig gemaakt wordt berust op eeuwenlang historisch en archeologisch onderzoek

niet alleen ontbrak deze kennis in de 15e nog grotendeels omdat de overblijfselen van de klassieke romeinse bouwkunst veelal in ruineuze, onvolledige staat verkeerden of door continu gebruik veel van hun authenticiteit verloren hadden, maar ook was er nog nauwelijks sprake van een uitgekristalliseerde classicistische voorkeur.

Dat de klassieke romeinse architectuur met Vitruvius als belangrijkste schriftelijk houvast in de 16e zo succesvol werd, heeft bijna doen vergeten dat in  15e italie ook een levendige interesse bestond voor vroegchristelijke en byzantijnse architectuur en dat men ook veelvuldig experimenteerde met Romaanse en gotische vormen en constructies

er was geen eenduidig klassiek repertoire gefundeerd, waarop een praktiserend architect als Brunelleschi kon voortbouwen

De aangehaalde aanwijzingen uit Vitruvius 3e boek over de proporties werden dankzij de architectuurtheoretici een centraal thema in de architectuur vanaf de 15e.

zij onderwierpen de architectuur aan een proportiestelsel, waarin elk onderdeel zijn eigen relatieve maten  en verhoudineggn heeft ten opzichte van de overige delen en ten opzichte van het geheel van de compositie.

Alberti was de eerste die de regels van de nieuwe architectuur bundelde tot een bruikbaar systeem met een eigen vocabulaire

in zijn defenitie van schoonheid klinkt de humanistische overtuiging van het geordende heelal door.
Schoonheid bestond volgens Alberti in de hamonie van alle onderdelen die door middel van onderlinge proporties en verbanden 1 geheel vormen, waaraan niets kan worden toegevoegd, afgenomen of veranderd zonder deze harmonie te verstoren

Bij de voorbereiding van zijn geschrift 'over de bouwkunst, in 1450', had hij zich niet alleen in Vitruvius en de klassieke bouwkunst verdiept, maar ook in de Vitruvius interpretaties van middeleeuwse kerkgeleerden

het boek voorzag in een behoefte bij zich voor de oudheid intereserende opdrachtgevers en kunstenaars. Zij keken uit naar een verklaring en interpretatie van Vitruvius die tegemoet kwam aan de toen in de italiaanse bouwwereld geldende eisen.
Alberti integreerde in zijn verhandeling de klassieke vormen van heidense monumenten in eigentijdse gebouwen, bijvoorbeeld stadspaleizen. Maar vooral door deze vormen te verwerken in het belangrijkste gebouwtype van de nieuwe tijd, het kerkgebouw konden ze ook snel worden geaccepteerd

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo