Artistieke expressie en maatschappelijke functies. Beeldhouwkunst in de Grieks-Romeinse oudheid - Griekse beeldhouwkunst

30 belangrijke vragen over Artistieke expressie en maatschappelijke functies. Beeldhouwkunst in de Grieks-Romeinse oudheid - Griekse beeldhouwkunst

Op welke 5  bronnen berust onze kennis van de Griekse beeldhouwkunst in de oudheid?



·Bewaard gebleven Griekse beelden, zowel voltooid als onvoltooid
·In opdracht gemaakte Romeinse  kopieën naar Griekse beelden
·Afbeeldingen van Griekse beelden, vooral op munten en vazen
·Geschriften van antieke auteurs leveren informatie over technieken, materialen, locaties e.d.
.Natuurkundige analyses geven informatie tav herkomst materiaal en vorm en datering

Waarop berust onze kennis van de Griekse beeldhouwkunst?

- De origineel bewaarde bronzen en stenen beelden.
- De in opdracht gemaakte Romeinse kopieën van Griekse beelden voor Romeinse verzamelaars.Bv marmeren beelden van bronzen originelen.
- Voorwerpen uit de oudheid die gedecoreerd zijn met sculpturen en bouwwerken. Met name vazen en munten.
- Geschriften van antieke auteurs, bv Plinius Maior (23/24-79 n. Chr.) Pausanius (110-180 n.Chr.). Dit leverde informatie over locaties van verloren gegane beelden, locaties en over de beeldhouwers.

Ook hedendaagse natuurlijke analyses hebben veel informatie opgeleverd. oa over herkomst materiaal en vorm en datering.

Op welke bronnen is onze kennis van griekse vrijstaande beelden voornamelijk gebaseerd?


1. De beelden zelf.
2. Romeinse verzamelaars die kopieën lieten maken.

3. Afbeeldingen op andere voorwerpen (bijv Munten).
4. Geschriften van antieke auteurs
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Over technieken en de toepassing van materialen zijn recentelijk veel nieuwe inzichten verworven dankzij natuurkundige analyses

vooral ten aanzien van de herkomst van materiaal en vorm en de datering hebben nieuwe egevens geleid tot herziening van bestaande inzichten

Wat was het favoriete materiaal voor vrijstaande beelden in de Griekse cultuur?

Brons

De twee belangrijkste materialen voor de beeldhouwkunst in de oudheid waren steen en brons

Andere materialen waren minder gebruikelijk. Alleen stenen beelden en eenkleine groep bronzen zijn overgeleved; hout en ijzer zijn vergaan, het meeste brons is inlater tijd omgesmolten, en ook goud en ivoor zijn vrijwel altijd hergebruikt.

Welke twee manieren van bronsgieten werden in de Oudheid gebruikt?

Het massief gieten en de techniek van verloren was (cire perdue).

Hoe heet de beroemdste Griekse beeldhouwer uit 490 v Chr. tot 430 v Chr. die ook de verloren torende Zeus in Olympia heeft gemaakt?

Phidias

Hoe komt het dat we het cultusbeeld van Zeus (ivoor en brons) dat gestaan heeft in Olympia nog kennen?

Het heeft gestaan op een andere afbeelding. (Bleef zelf niet bewaard)

De meest gebruikte steensoorten waren lokale; grijswitte kalksteen en wit marmer

marmer van de cycladische eilanden, noord griekse Thasos of bij Athene
Stenen beelden werden gehakt uit grote, massieve, rechthoekige blokken

Beschrijf het proces van het maken van de stenen beelden.

De beelden werden gemaakt uit blokken marmer of kalksteen, afkomstig uit groeves van oa Naxos en Paros. Ook in Athene waren groeven in de penthelikon.
De beelden werden gehakt uit blokken. De voorbereidingen vonden plaats in de groeven, het halfproduct werd daarna naar beelhouwateliers vervoerd voor de verdere afwerking.
In eerste instantie bleven de contouren van het beeld binnen het rechthoekige blok.
Later werd er dmv pen gat verbindingen uitstekende delen gemonteerd.
Alle beelden waren beschilderd.

Voorbereidingen voor de stenen sculptuur vonden plaats in of nabij de groeve, waarna het halfproduct  naar een beelhouwersatelier werd vervoerd voor verdere afwerking

Net als hun Egyptische voorlopers bleven de oudste Griekse beelden, inclusief armen, benen, hoofd en attributen, binnen de contouren van het rechthoekige blok.
Latere werken verlaten dat steenblok. Uitstekende delen als ledematen en attributen zijn met pen en gatverbindingen aan de kern bevestigd

Welke andere  materialen kwamen voor in de beeldhouwkunst in de Oudheid (overgeleverd uit geschriften)?


Terracotta, Hout, Ivoor,  Goud en in enkele gevallen IJzer waren minder gebruikelijk.
Alleen stenen beelden en een kleine groep bronzen beelden zijn overgeleverd. Hout en ijzer zijn vergaan, het brons, goud en ivoor is vrijwel altijd hergebruikt.

Beschrijf het proces van de bronzen beelden.

De uitvinding van de bronzen beelden wordt toegeschreven aan de beeldhouwers Rhoikos en Theodoros Samos, 7e eeuw v.Chr.

-Cire Perdue, de verloren was methode. Het massief gieten in een mal.
-Geschikt voor kleine beelden.
- Model werd omkleed met klei, de kleidelen werden losgehaald, gebakken en weer aan elkaar gezet. In deze terracotta mal werd het brons gegoten. De kleidelen werden na afkoeling verwijderd en men had een massief bronzen beeld.
-Methode ook mogelijk voor holle grote beelden. Deze werden in delen gegoten en later aan elkaar gesoldeerd.
-De beelden werden gepolijst en soms verguld.

Alle stenen beelden, zowel die van kalksteen als de marmeren, waren oorspronkelijk beschilderd

onderdelen werden vaak uit andere materialen toegevoegd; ogen van gekleurde steen, glas of ivoor, metalen haarkrulle etc
Van dergelijke onderdelen zijn in veel gevallen alleen nog maar de bevestigngsgaten te zien

Beschrijf de directe cire perdue methode.

-Model van klei met daaroverheen een laag harde was. Over de was komt een kleimantel. De drie delen worden met pennen aan elkaar gezet. Dit geheel verhitten, de was smelt en de klei wordt hard. De ruimte die door de gesmolten was is ontstaan wordt gevuld met gesmolten brons. Na afkoeling wordt de mantel verwijderd en de kern wordt uitgehold, zo ontstaan er een hol beeld.
De kern en mantel kunnen maar 1 keer gebruikt worden.

Verloren was gieten kende een directe en indirecte techniek, die respectievelijk van binnen naar buiten en van buiten naar binnen werkt. Wat is het voordeel van de buiten naar binnen techniek?

De indirecte techniek (van buiten naar binnen) heeft als voordeel dat er meerdere exemplaren van dezelfde mal kunnen worden gegoten.

Brons was door de gehele geschiedenis van de griekse beeldhouwkunst het favoriete materiaal. Beroemd in de oudheid was he Korinthischebrons

de oudste techniek voor het vervaardigen vanmetalen beelden gebruikte dunne platenvan gehamerd brons (sphyrelata) en was nauw verwant aan het maken van metalen  lichaamsbescherming, zoals borst en beenplaten en helmen
Aanvankelijk bestonden de metalen beeldjes uit platte figuren, soms iets rond gezet.Later werden dunne platen brons vastgezet op een houten kern met de gewenste vorm. Daarna werd het oppervlak glad gemaakt en gepolijst

Hoe werkt massief gieten?

  1. Model van hout
  2. omkleden met kleiplakken in verschillende delen
  3. delen loshalen en bakken
  4. daarna aan elkaar zetten
  5. zo ontstaat een mal
  6. hier brons ingieten
  7. na afkoelen kleien mal verwijderen

Beschrijf een techniek, waarbij de mantel en kern meerdere keren gebruikt kan worden.

-Deze techniek werkt van buiten naar binnen.
-Van een afgewerkt model van hout, klei of was worden mallen van klei gemaakt.
De binnen kant wordt bestreken met een dikke laag was en gevuld met een kern van klei.
Hierna wordt dezelfde procedure toegepast.
-Het originele beeld blijft in takt omdat er steeds mallen gemaakt worden van klei.
-Hierdoor konden er meerdere exemplaren van een beeld gegoten worden.

Wat zijn de voordelen van bronzen beelden ten opzichte van stenen beelden?

Het materiaal kan hergebruikt worden.
Het kan bij gietfouten omgesmolten worden.

Wat is het kenmerk  van massief gieten?


De beeldjes werden in een keer gegoten. Daardoor waren het:
  • massieve beelden
  • en vooral geschikt voor kleine beeldjes.

De zogenoemde directe dire perdue techniek begint met een model vanklei met daaar overheen een laag hardewas waarin meer details uitgewerkt kunnen worden dan in de klei. Over de waslaag komt een kleimantel. De drie delen worden met pennen aan elkaar vastgezet. Door verhitting wordt de klei hard en smelt de was zodat een ruimte overblijft tussen de kern en de mantel. Deze ruimte wordt gevuld met gesmolten brons. Na afkoeling verwijdert men de mantel en holt men de kern uit, waarna een bronzen beeld of gedeelte overblijft

Nadeel is dat kern en matel slechts 1 keer gebruikt kunnen worden. Een andere techniek van bronsgieten werkt van buiten naar binnen en heeft dat nadeel niet, meerdere exemplaren van 1 beeld zijn dan mogelijk

Hoe werkt de verloren was-techniek? Ook wel cire perdue genoemd?

  1. model van klein maken
  2. daaroverheen een laag harde was
  3. daarin details uitwerken.
  4. over die waslaag kleilagen aanbrengen
  5. evt. losse delen met pennen in elkaar zetten
  6. het geheel in een oven
  7. verhitting maakt de klei hard en de was smelt
  8. dit levert een ruimte tussen de kleilagen
  9. die wordt volgegoten met brons
  10. afkoelen, buitenste kleimantel verwijderen en kern uithollen
  11. bronzen beeld of gedeelte van een beeld blijft over


nb je kunt ook van buiten naar binnen werken, waardoor je mallen krijgt.

Wat is de chryselefantiene techniek?

Dit is een zeldzame techniek, die toegepast werd voor zeer bijzondere beelden.
Het bestaat uit een raamwerk waarop goud en ivoor was bevestigd. Ivoor voor het lichaam, goud voor kleding en accessoires.
De beelden van Zeus in Olympia en Athena in het Parthenon waren voorbeelden. Phidias (490/80-430 v.Chr.).
Zeus werd in de oudheid tot een van de wereldwonderen gerekend.
Beelden zijn helaas verloren gegaan. We weten dit uit beschrijvingen door antieke auteurs.
Er zijn enkele kopiën van brons en marmer.

Wat is korintisch brons? (oudheid)

Legering van zilver, koper en goud.

Een belangrijk voordeel van brons boven steen en terracotta is dat het materiaal zich laat hergebriken en in geval van gietfouten opnieuw gesmolten kanworden, we hebben dan ook geen voorbeelden van mislukte bronzen beelden maar beschikken over talrijke aanwijzingen voor hergebruik

een zeldzame techniek, die was voorbehouden voor zeer belangrijke beelden, is de combinatie van ivoor en goud.Deze chryselefantiene beelden bestonden uit een houten raamwerk waarop dunne ivoren en gouden platen in de gewenste vorm waren bevestigd. Het ivoor gebruikte men voor het lichaam, het goud voor de kleding en accessoires.
van geen van dergelijke beelden is iets bewaard gebleven behalve beschrijvingen door antieke auteurs en enkele kleine kopieen in brons en marmer

Wat was het gevolg van het ontstaan van de verloren was (cire perdue) techniek?

Maakte grote, tot meer dan levensgrote, hol gegoten beelden mogelijk, omdat de beelden niet meer in één stuk gegoten hoefden te worden, maar aan elkaar gesoldeerd konden worden.

Wie zijn de uitvinders van het bronsgieten?

De beeldhouwers Rhoikos en Theodoros  (eiland Samos, 7e eeuw voor Chr.)

Noem een belangrijk voordeel van brons boven steen en terracotta

Brons laat zich makkelijk hergebruiken.
Bij gietfouten, opnieuw smelten.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo