Kopie en navolging in het middeleeuwse bouwen - Aken en Jeruzalem als ideale voorbeelden - Betekenislagen: kopie en vooraankondiging
15 belangrijke vragen over Kopie en navolging in het middeleeuwse bouwen - Aken en Jeruzalem als ideale voorbeelden - Betekenislagen: kopie en vooraankondiging
Waar komt de architectuur van de Paltskapel vandaan?
De bouwkundige structuur laat veel verschillen zien.
Karel de Grote bezocht Ravenna en haalde zelfs spoila weg. Toch kan men niet zeggen dat het een kopie is.
De Paltskapel is volledig opnieuw ontworpen.
Er zijn meerdere betekenis lagen van de Paltskapel.
-Ook Alcuinus, Karels vertrouweling in 798, verwijst nar de tempel van Salomo.
Deze tempel was een achtzijdige centraalbouw met koepelgewelf.
Vergelijking met oud testamentische lijders was niet vreemd, Pepijn III, eerste Karolinger koning en vader van Karel de Grote, werd aan oudtestamentische voorgangers gelegitimeerd.
Welke conclusies kan men trekken?
2. Gelijkenis en dus kopie moet niet alleen in visuele termen worden gezien.
Belangrijker zijn aspecten als maat, getal, naam patroonheilige.
Architectuur is slechts één aspect van het verschijnsel navolging.
Omgekeerd is het gebouw meer dan alleen een poging tot gelijkenis.
Het is de stenen neerslag van een geheel van voorstellingen.
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Benoem enkele verschillen tussen de Akense Paltskapel en De San Vitale in Ravenna.
- Ingewikkeldere en originele oplossing voor overwelving omloop en galerij. Die gaat verder dan San Vitale.
- Volledig nieuw ontworpen
San Vitale
- Ruimtelijkere eenheid.
Bleef de tegenwoordigstelling van het ene bouwwerk in het andere beperkt tot de middeleeuwen?
Het geen gebouwd werd werd, ook gezien als een vooraankondiging.
Men trachte niet alleen het oude, dat wat al gebouwd was na te volgen, maar ook dat wat nog gebouwd moest worden, het Hemelse Jeruzalem.
Wat zijn de conclusies over navolging in de middeleeuwse kerkbouw?
* totale gelijkenis werd niet gerealiseerd
* gelijkenis hoeft niet visueel te zijn, maar kan ook schuilen in de maten, getallen, naam of patroonheilige.
Waarom zou het onjuist zijn om de Akense Paltskerk als kopie van San Vitale te zien?
- Geen voorbeeld van gewelfstructuur Aken
- Originele oplossing voor overwelving omloop en galerij. Gaat verder dan San Vitale. Die voor deze gebouwonderdelen overdekking in hout had.
- San Vitale ruimtelijker door systeem van (half) koepels en tongewelven.
Bovendien is de ingewikkelde oplossing voor de overwelving van omloop en galerij zeer origineel, en gaat deze aanzienlijk verder dan de San Vitale, die voor deze gebouwonderdelen een overdekking in hout had voordat in de late middeleeuwen de huidige gewelven werden aangebracht.
Naast deze trapsgewijze afleiding van het gewicht van de centrale koepel wordt hiermee een effect van ruimtelijke eenheid nagestreefd dat in Aken ontbreekt.
Hoewel de ruimtevorm dus onmiskenbaar aan Ravenna is ontleend, is de paltskapel van Aken volledig nieuw ontworpen.
Ondanks de verschillen tussen de twee gebouwen pleit de politieke context ten tijde van Karels bouwactiviteit wel voor een bewuste receptie van de San Vitale;
het oost-romeinse rijk, dat zijn gebiedsdelen in het westen (het zogenaamde exarchaat) tot voor kort bestuurde vanuit Ravenna, was het concrete referentiepunt bij Karels streven naar een renovatio imperii, een hernieuwing van het romeinse rijk
Maar ook in het Akense complex zijn meerdere betekenislagen te onderkennen.
Zoals we zagen gold de Rotskoepel van kalief Abd al-Malik als de tempel van Salomo, en het is niet geheel toevallig dat dit gebouw een achtzijdige centraalbouw met koepelgewelf was.
De tegenwoordigstelling van het ene bouwwerk in het andere was het doel van de kopie. Hoezeer dit ook voortvloeit uit het middeleeuwse wereldbeeld, dit verschijnsel bleef niet uitsluitend tot de middeleeuwen beperkt
Er zijn natuurlijk ook belangrijke verschillen met de middeleeuwen. We zijn als kunsthistorici geneigd de tegenwoordigstelling, net als in het geval van het bijbels museum, vooral te zoeken in visuele aspecten.
Sterker nog, misschien wel het belangrijkste element van een kerkgebouw was in het geheel niet zichtbaar; de naam van de kerk of patroonheilige aan wie de kerk was gewijd.
De architecturale vorm biedt slechts zicht op 1 aspect van het verschijnsel navolging. Omgekeerd is het gebouw meer dan alleen een poging tot gelijkenis; het is de stenen neerslag van een geheel van voorstellingen.
Anderzijds werd hetgeen gebouwd werd weer gezien als een vooraankondiging van wat komen gaat; het Oude Testament en het Hemelse Jeruzalem zijn als het ware de polen waartussen het middeleeuwse kopiebegrip zich ontwikkelde.
Men trachtte met andere woorden niet alleen het oude, dat wat al gebouwd was, na te volgen, maar ook dat wat nog gebouwd moest worden; het ultieme gebouw, het Hemelse Jeruzalem
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden