Genres - Historieschilderkunst - Genreschilderkunst

29 belangrijke vragen over Genres - Historieschilderkunst - Genreschilderkunst

Wat kenmerkt genreschilderijen?

Taferelen uit het leven van alle dag.
In de loop van de 18de eeuw ging men dit aanduiden als genreschilderijen.

Welke twee termen werden er in de 17de en 18de eeuw gebruikt voor schilderijen die in Nederland en Frankrijk ontwikkeld werden met een alledaags thema?


Kortegaardje
bordeeltje

Wat werd er naast het alledaagse vaak ook geschilderd in de genrestukken?

In de genrestukken werden vaak attributen verwerkt met een verwijzing. Bv de attributen voor vergankelijkheid en artsen genoegens.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat was de functie van deze atributen?

Ze fungeerden net als in de stillevens als moraliserende waarschuwing.

Zijn Nederlandse genreschilderijen uit de 17de eeuw een realistische weergave van de werkelijkheid?


Dit kan maar hoeft niet
Tegenwoordig worden genreschilderijen ook benaderd langs de lijnen van de historieschilderkunst.

Bevat het schilderij Het morgen toilet van Jan Steen een verborgen boodschap?

Het morgentoilet bevat een moraliseerde boodschap die niet zoveel verschilt met die van een historiestuk.

In de 19de eeuw bekeek men genreschilderijen uit de 17e eeuw alsof zij eigentijdse kunstwerken waren, dat wil zeggen: puur als weergaven van de werkelijkheid. Waarom?

In de 19e eeuw stond men onder invloed van kunststromingen als het realisme en impressionisme, waarbij men weergaf wat de werkelijkheid liet zien. Zo keek men toen ook naar de 17e eeuwse genrestukken. De naam Het morgentoilet voor Jan Steens schilderij is ook toen pas aan het stuk gegeven.

Wat is de moraliserende boodschap in Het morgentoilet van Jan Steen?

Om niet impulsief te handelen.
Doordat de vrouw haarbezigheden niet met zorg en aandacht uitvoert (het aantrekken van haar kousen), maar zich impulsief van het een naar het ander wendt, gebeuren er ongelukken.  Daarin schuilt de moraliserende waarschuwing, net als in het stilleven op de voorgrond.

Welke tekst kan hebben bijgedragen aan Het morgentoilet van Jan Steen?

De tekst die bijgedragen kan hebben aan dit schilderij betreft een tekst uit het embleemboek Sinnepoppen (1614) van Roemer Visscher.

In de Joachim scenes zit ook een boodschap verwerkt. Welke is dat?

Net als in Het morgentoilet zit in de Joachim scenes de aansporing verwerkt om niet impulsief te handelen.

De theorie van ut pictura poesies lijkt niet van toepassing op genrestukken.
Toch bevatten ook deze schilderijen vaak een boodschap, waarbij teksten kunnen bijdragen tot een goed begrip van de voorstelling. Op wat voor soort teksten zijn genrestukken vaak gebaseerd?

Dit kunnen gedichten en spreekwoorden zijn uit bijvoorbeeld emblemataboeken.

Welke schilderijen toonden taferelen uit het leven van alledag?

Schilderijen uit
  • Nederland - 17e eeuw
  • Frankrijk - 18e eeuw

Hoe men genrestukken uit de 17e eeuw moet duiden weet men eigenlijk niet. Waarom niet?

Er zijn nauwelijks 17e eeuwse geschriften die ons iets kunnen vertellen hoe deze schilderkunst was bedoeld en hoe zij in de tijd van haar ontstaan werd beschouwd.

Bijzonderheden van het Morgentoilet van Jan Steen

symbolen die vaak voorkomen in stillevenschilderijen, als een waarschuwing tegen de vergankelijkheid van het aardse en al zijn genoegens. Er schuilt een maraliserende waarschuwing, net als in hetstilleven op de voorgrond
-> dit schilderij bevat dus een boodschap die misschien niet zo heel veel verschilt van het soort morele lessen die historieschilderingen belichamen

Hoe werden schilderijen die het leven van alledag verbeelden ook wel genoemd?

  • Een 'kortgaartje' of 'Bordeeltje
  • In loop 18e eeuw => genreschilderij. 

Overeenkomst tussen Jan Steens Ochtendtoilet en de offergaves van Taddeo en GHirlandaio:

De aansporing zit erin verwerkt om omzichtig en niet impulsief te handelen.
-> Jans Steens waarschuwing is niet op een concrete tekst gebaseerd.

Ghirlandaio heeft met opzet de historische gebeurtenis van de weigering van Joachims offergave in een eigentijdse en alledaagse contect geplaatst. maar wie het onderwerp van de voorstelling niet kent, denkt wellicht dat er een gebeurtenis uit het dagelijkse leven van FLorence omstreeds 1485 is uitgebeeld

de architectuur, de kleding en de gelaatstrekken van de meeste personen geven daar alle aanleiding toe

Welke waarschuwing zit het historieschilderingen van Taddeo en Ghirlandaio? (waarmee ze dus overeenkomen met Morgentoilet van Jan Steen)

Aansporing om voorzichtig en niet impulsief te handelen.
=> Als priester zich verhalen van Sara, Rachel en Hanna voor geest had gehaald, zou hij Joachim niet zo bruut hebben behandeld.

Alberti schrijft in zijn schildertraktaat uit 1435 NIET uitdrukkelijk dat een historia GEEN eigentijds of alledaags onderwerp zo kunnen zijn

vooral onder invloed van de thema's die in de klassieke literatuur voorkomen, verlangdenlatere kunstkenners wel uitdrukkelijk dat historieschilderingen verheven, stichtende onderwerpen zouden hebben

Wat kan bijdragen tot een beter begrip van genreschilderijen?

Teksten en gezegden. (bv. Uit embleemboeken)

Jan Steen heeft een vermanende beeldspraak in een echt beeld omgezet en visueel aangekleed

Wie de vermaning in het schilderij ziet, kan vervolgens meer elementen herkennen en duiden

Veel Nederlandse schilderijen uit de 17e en Franse uit de 18e tonen taferelen uit het leven van alledag. (kortegaardje, bordeeltje)

in de loop van de 18e ging men ze aanduiden als genreschilderijen

Dat de titel Het morgentoilet in de 19e eeuw onder invloed van eigentijdse kunststromingen aan het schilderij van Jan Steen is gegeven, maakt duidelijk dat men in de kunst van die tijd wel een rechtstreekse weergave van alledaagse werkelijkheid nastreefde.

dat wil zeggen dat schilderijen uit die periode, zoals Seurats Zondagmiddag op het eiland La Grande Jatte om een andere benadering vragen dan Nederlandse taferelen van het leven van alledag uit de 17e eeuw

Hoe komt het dat de titel 'Het Morgentoilet' van Jan Steen nauwelijks verband lijkt te houden met wat erop is voorgesteld?

Titel pas gegeven in de 19e eeuw - onder invloed van kunststromingen als realisme en impressionisme werden Nederlandse genreschilderijen bekeken alsof ze eigentijdse kunstwerken zijn.  (Pure weergave van werkelijkheid)

Scenes uit het leven van alledag zijn gemakkelijjk te herkennen en te rubriceren als genrevoorstellingen

zij tonen vrouwen die de was doen, schoonmakeken of eten koken etc

De theorie van de un pictura poësis blijkt niet van toepassing op het Morgentoilet van Jan Steen, waarom niet?

Dit schilderij valt moeilijk te verbinden met teksten uit de Bijbel, de Legenda Aurea of de klassieke literatuur.

Wat was het gevolg dat genreschilderijen ook werden geïnterpreteerd langs de 'ut pictura poesis' theorie?

  • Interessante vondsten, maar ook kloof tussen vorm en inhoud.
  • Gewoonste of banale bezigheden => meest verheven gedachten. 
  • Nauwelijks 17e eeuwse geschriften die iets onthullen over hoe deze schilderkunst was bedoeld.

Het morgentoilet van Jan Steen uit 1663 is in verscheidene opzichten vergelijkbaar me Ghirlandaios Offergave, de doorgang in de vorm van een triomfboog, doorkijkjes, tegelvloer, versierende details, sculptuur etc

Verschil: het gaat om 1 persoon, die geen Bijbelse of heldhaftige handeling verricht, ze doet iets alledaags. De theorie van ut pictura poesis lijkt hier dus niet van toepassing.
De plechtige entourage enerzijds en de alledaagse bezigheid anderzijds wijzenerop dat dit niet zomaar een tafereeltje is

Teksten en gezegden kunnen wel bijdragen, en soms zelfs de sleutel zijn, tot een goed begrip van de voorstelling. Dan gaat het echter om een ander soort teksten dan bij historieschilderingen

in dit geval is een tekst uit het embleemboek Sinnepoppen van Roemer Visscher uit 1614 zeer toepasselijk

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo