Klassieke vormen en maatverhoudingen in de architectuur - Het kerkgebouw en andere bouwopgaven

29 belangrijke vragen over Klassieke vormen en maatverhoudingen in de architectuur - Het kerkgebouw en andere bouwopgaven

Welk ontwerp van een kerk van Alberti heeft de meeste navolging gekregen?

De kerk van Sant' Andrea te Mantua. Deze kerk kan beschouwd worden als het antwoord op de zoektocht naar een eigentijdse, op de etruskische tempel geinspireerde kerkvorm, zowel in de facade als in de plattegrond.

Wat is de stelling die Alberti (1404-1472) toepaste in zijn ontwerpen voor kerken?

Voor het ontwerpen en decoreren van een kerk zijn twee dingen van belang. Ten eerste het feit dat een fraai versierde tempel(kerk) het mooiste en edelste ornament van een stad kan zijn.
Ten tweede is het ook de verblijfplaats van goden.
Het gaat om de juiste toepassing van klassieke vormgeving van het christelijke kerkgebouw.

Welk ontwerp van Alberti heeft de meeste navolging gekregen?

De Sant Andrea in Mantua.
Het is het antwoord op de zoektocht naar een eigentijdse op de Etruskische tempel geïnspireerde kerkvorm, zowel façade als plattegrond.
oa Romeinse triomfboog en klassiek tempelfront.
De kerk is triomferend boven de heidense geloven.
De combinatie van de klassieke vormen met het christelijke bassicale resulteerde in een nieuw eigentijds kerkgebouw wat zich onderscheide van het voorgaande.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is veelzeggend in Alberti's ontwerp van de Sant' Andrea in Mantua?

  • Verwerking van Romeinse triomfboog en klassieke tempelfront in gevel.
  • De kerk gepresenteerd als triomferend geloof ver heidense godsdiensten oudheid. (terwijl dezelfde oudheid harmonieuze middelen heeft aangereikt om triomf te kunnen verbeelden.  

Welke gebouwen kregen een cirkelvormige plattegrond?

Gebouwen met een commemoratieve functie (herdenk/gedenk functie).
Voor kerken minder geschikt ivm de plek waar de mis werd voorgedragen en de groep mensen die de mis bij wilde wonen.

Welke vier architecten werkten aan het ontstaan van de Sint Pieter?

  1. Bramante
  2. Sangallo
  3. Michelangelo
  4. Maderno

Waar zorgde het ontwerp van Bramante (1444-1514) van het Tempietto voor?

Het classicisme werd definitief geïntroduceerd in de kerkarchitectuur. Det leidde tot de eerste plannen voor nieuwbouw van de St Pieter.(1503).

Hoe moest een kerkgebouw eruit zien volgens Leon Battista Alberti?


  • Vrijstaand, gelegen aan mooi plein
  • Verheven middels podium boven alledaagse omgeving.
  • Front met zuilen    
  • Ronde kerken voorzien van front met zuilen of rondlopende colonnade of peristyle
  • Vermijden arcaden
  • Voorkeur zuilenrij met rechte architraven
  • Overwelving, het liefst met cassette-geweld
  • Hoge vensters - geen contact met buitenwereld.     

Wat is het belangrijkste dat Donato Bramante (1444-1514) gedaan heeft? En waar leidde dat toe?

Bramante ontwierp de Tempietto, een kleine perfect ronde tempel. Daarmee was deze miniatuur waas het ideeal dat Alberti voor ogen had. Door latere ontwerpers werd dit tempeltje het paradigma van de eigentijdse kunst; het overtrof de klassieke architectuur. Daarmee werd het classicisme geintroduceerd in de officiele kerkarchitectuur.

Welke vooronderstelling leefde lang in de achitectuurgeschiedenis van de renaissance in de 20e eeuw?

  • Men dacht lange tijd dat architecten van de renaissance sterke voorkeur hadden voor ideale kerk met cirkelvorm in plaats van basilicale plattegrond.
  • Cirkel gezien als meest volmaakte en daardoor goddelijke vorm.

Wat was de bouwpraktijk van de Hoogrenaissance?

Conceptualisering van grote projecten zorgde ervoor dat in de praktijk de uitvoering gebeurde naar steeds wisselende inzichten over lange perioden.

Wat was de invloed van Michelangelo op de plattegrond van de Sint Pieter?

Hij reduceerde de ruimte rond de centrale koepel tot een vierkante omgang en vier apsisen, zonder de door Bramante en Sangallo toegevoegde ambulatoria (wandelgang). Hij bracht deze elementen binnen een kolossale Korinthische pilasterorde.

Het principe van de centraalbouw werd verlaten.

Sangallo was de opvolger van Bramante bij de bouw van de Sint Pieter. Tot dan toe was alleen de viering van de Sint Pieter tot stand gekomen. Wat voegde Sangallo er aan toe?

  • Hij integreerde de vier hoekkappelen in het vierkant van de plattegrond.
  • Hij maakte de structuur van het interieur inzichtelijker
  • hij maakte de afzonderlijke ruimten van de kerk teogankelijker voor bezoekers
maar belangrijker:
  • Hij voegde een oostelijke ingangspartij toe waardoorhij het exterieur ontdeed van het centraalbouw karakter*.
* dit bleef wel in het interieur.

Wat was de invloed van Maderno op de plattegrond van de Sint Pieter?

De toevoeging van een schip met een facade, dat aan meer gelovigen plaats bood.    

Waarop waren vier van Alberti's belangrijkste ontwerpen voor kerken gebaseerd?

  • Basiliek (dus geen ronde vorm)
  • Aan de façades van kerken zowel halfzuilen als pilasters. 

De kerk diende volgens alberti bij voorkeur een vrijstaand gebouw te zijn, gelegen aan een mooi plein, alsook verheven boven zijn alledaagse omgeving door middel van een podium of platform

- voor de facade diende in alle gevallen de voorkeur te worden gegeven aan een front met zuilen
- ronde kerken moesten eveneens voorzien zijn van een front met zuilen of van een rondlopende colonnade of perstyle
- arcaden moesten, zoals die in de romaanse en gotische architectuur voorkwamen, volgens Alberti worden vermeden
-> in plaats daarvan kregen zuilenrijen met rechte architraven de voorkeur
- de kerkruimte diende bovendien overwelfd te zijn, het liefst met een cassettegewelf.
- de vensters dienden hoog te worden aangebracht zodat geen contact met de buitenwereld werd gemaakt. Van binnen zou slechts de lucht zichtbaar moeten zijn

In de architectuurgeschiedschrijving van de renaissance in de 20e heeft men lange tijd verondersteld dat de architecten van de renaissance een zeer sterke voorkeur hadden voor een ideale kerk die, in plaats van een basilicale plattegrond, een cirkelvorm als uitgangspunt had. De cirkel werd immers, zoals in de vitruviaanse man van leonardo, gezien als de meest volmaakte, en daardoor meest goddelijke vorm, en was daarom voor de kerkbouw voorbestemd

in de praktijk bleek de ronde kerk echter minder geschikt, omdat het kerkgebouw enerzijds plaats moest bieden aan een grote groep gelovigen en anderzijds aan een plek waar de mis door een beperkt aantal priesters werd gevierd
Alleen gebouwen die ook een uitgesproken commemoratieve functie vervulden, kregen vaak wel een cirkelvormige plattegrond. De ronde vorm heeft als ideaalvorm altijd een grote bekoring gehouden voor ontwerpers en liefhebbers van architectuur, waardoor er door de geschiedenis heen telkens opnieuw pogingen werden ondernomen om er grootse monumenten en utopische gedenktekens mee te ontwerpen

Bramante demonstreerde met zijn ontwerp voor het Tempietto dat hij zich de taal van de klassieke bouwkunst volledig eigen had gemaakt. Het ronde tempeltje met peristyle vertolkt in miniatuur is het ideaal dat Alberti in de kerkbouw voor ogen stond.

het is dit bouwwerkje, dat Serlio en Palladio tot het paradigma van de eigentijdse bouwkunst werd; in hun ogen overtrof het tempietto de romeinse architectuur.
De taal van het classicisme, de moderne verwerking van de klassieke architectuur, was met het tempietto definitief geintroduceerd in de kerkbouw.


Bramant ontving zijn volgende opdrachten van de paus Julius en werkte het classicisme verder uit tot officiele kerkarchitectuur.
In 1503 zette hij zich aan de eerste plannen voor de nieuwbouw van het middelpunt van de christelijke wereld, de kerk van Sint Pieter

Wat maakte het ontwerp van het Tempietto (Bramante) zo bijzonder volgens Sebastiano Serlio en Andrea Palladio?

Tempietto overtrof de Romeinse architectuur. Taal classicisme, moderne verwerking klassieke architectuur was middels Tempietto definitief geïntroduceerd in de kerkbouw.

Wie werkte het classicisme uit tot officiële kerkarchitectuur?

Bramante

Michelangelo die in 1546 tot architect van de sint pieter werd benoemd, reduceerde de ruimten rond de centrale koepel tot een vierkante omgang en vier halfronde apsissen zonder de door bramante en Sangallo toegevoegde amulatoria

hij bracht deze elementen binnen een doorlopende ommuring, die aan de buitenzijde voorzien werd van een kolossale Korinthische pilasterorde met attiek, die in 1591 werd voltooid. Het principe van de centraalbouw. dat zijn nut voornamelijk in kleinere, vroegchristelijke martyrium-achtige kerken en kapellen had bewezen, werd uiteindelijk voor de sint Pieter verworpen

Welke drie ingrepen past da Sangallo toe in het ontwerp van Bramante voor de nieuwbouw van de Sint-Pieter in Rome?


  1. Vier hoekkapellen in vierkant plattegrond.
  2. Structuur interieur inzichtelijker en afzonderlijke ruimten bezoekers toegankelijker.
  3. Toevoeging (oostelijke) ingangspartij aan kerk => verlies centraalbouwkarakter.

Welke ingrepen paste Michelangelo toe aan het ontwerp van de Sint-Pieter?


  • Reductie ruimten rond centrale koepel tot vierkante omgang en vier halfronde apsissen. (zonder ambulatoria)
  • Doorlopende ommuring. Aan buitenzijde kolossale Korinthische pilasterorde met attiek.
  • Centraalbouw verlaten.
  • Toevoeging schip in 17e eeuw met façaden = meer plek aan gelovigen.

Aan de centraalbouw van Michelangelo werd in de 17e een schip toegevoegd met een facade naar onwerp van Maderno, dat aan meer gelovigen plaats bood. Mede door de macht van het Vaticaan en het voorbeeld van Michelangelo's koepel werd de sint Pieter tot een archetype van de monumentale kerkbouwkunst, waarin definitief afscheid was genomen van de oorspronkelijk vroegchristelijke basilicale vorm

de klassieke vormen en decoraties die op de christelijke architectuur waren toegepast, werden vervolgens in de wereldlijke bouwkunst verder verspreid

Michelangelo's architectonische oeuvre omvat belangrijke opdrachten van de pausen uit de medici familie in florence waaronder

- de nieuwe sacristie en de bibliotheek van de kerk van San Lorenzo
- in Rome transformeerde hij in 1537 de wanordelijke omgeving van het 12e palazzo Comunale op het Capitool tot een overzichtelijk, monumentaal stads- en regeringscentrum

In Mantua zorgde Romano vanaf 1526 voor een eigenzinnig, manieristisch gebruik van de ordenarchitectuur in de villa suburbana van de hertog van Mantua, het palazzo del Te

in 1538 speelde hij eenzelfde vrij spel met klassieke motieven, losgemaakt uit hun constructieve functie en met afwisselende ritmiek in de gevelvlakken, in het residentiele paleis van de hertog, het  palazzo ducale.

Wat wordt bedoeld met het maniërisme in de architectuur?

  • Een bijzondere late fase van de renaissancearchitectuur
  • Regels toepassing orden niet meer zo nauw genomen. 
  • Klassieke ornamenten opgerekt en gecombineerd met nieuwe vondsten waarin persoonlijke inbreng - individuele stijl kunstenaar alle ruimte.

Noem twee voorbeelden van kunstenaars/ontwerpers die gebruik maken van maniërisme in de architectuur.

  • Michelangelo
  • Giulio Romano 

Manierisme - de klassieke ornamenten worden opgerekt en gecombineerd met nwe vondsten waarin de persoonlijke inbreng (de ind stijl of 'maniera') alle ruimte krijgt.

Dit manierisme is goed zichtbaar in t architectonische werk v Michelangelo en Giulio Romano

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo