Stijlvernieuwing als overlevingsstrategie - Modernisme - Ruimte als continuum scheiding van stedelijke fucties
28 belangrijke vragen over Stijlvernieuwing als overlevingsstrategie - Modernisme - Ruimte als continuum scheiding van stedelijke fucties
Wat is een schoolvoorbeeld uit 1929-1930 van architect Johannes Duiker (1890-1935) in Amsterdam, een betonskelet met glaspuien, dat het lesprogramma van kinderen ruimtelijk organiseert, die afwisselend buiten en binnen onderwezen kunnen worden, een ontwerp waarbij ruimte wordt beschouwd als een continuum, een programmatisch bepaalde verdichting in plaats en tijd van die ruimte. En noem nog een voorbeeld waarbij het concept ruimte totaal anders dan voorheen werd benaderd.
Wat ontwierp Mies van der Rohe?
Waardoor na de WOII kregen de modernisten een steun in de rug om hun ideeen over het nieuwe bouwen uit te kunnen voeren?
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
In eerste instantie had de strategie van de modernisten om te komen tot een z.g. Raumplan weinig succes, hoewel dankzij een effectieve propaganda het leek alsof er een beweging van formaat bezig was. Slechts een klein aantal steden ging over op de modernistische stedenbouw, meestal onder aanvoering van socialistische of sociaal-democratische stadsbesturen.
In welke steden lukte het wel?
Waarom was de tweede wereldoorlog een steun in de rug van de modernisten?
Doordat de modernisten in het fascistische regime niet gebruikt werd, werd het nu gezien als een politieke correcte stroming.
Wat was de kritiek van Aldo van Eyck op het na oorlogse bouwen, dat in rap tempo in serie en door massale toepassing voor de uitbreiding van nieuwe stadsdelen werd aangewend ?
Wat verwierpen modernisten als overleefde ruimtevormen?
Wat was de naam van het manifest dat studenten in Delft in 1970 schreven om duidelijk te maken dat het beroep geen toekomst had en moest worden opgeheven?
Wat hield het concept Raumplan van de Weense architect Adolf Loos in?
Wat leerde de architecten die hun vak opheften en zich geen architect kunstenaars meer noemden maar verblijftuigbouwkundige?
Waarmee werd de traditionele plattegrond met gescheiden kamers vervangen?
Wat is een rue corridor?
Hoe kreeg het debat over de positie van de architect in de jaren 70 een onverwachte wending?
Het beroep zou alleen nog maar betekenis kunnen krijgen als zij zich omvormen tot een voorechter van bewonersbelangen en gebruikers in de strijd tegen de anonieme machten.
De architect als vormgever van het dagelijks leven.
Exit architectuur en entree: verblijftuigbouwkunde
Aldo van Eyck lokaliseerde het probleem van eenvormigheid en de anonimiteit van de ontwerpen bij de anonimiteit van de opdrachtgever.
Wat was zijn oplossing?
Om uit een maatschappelijk programma een gebouw te laten ontstaan dat speels en intelligent vormgaf aan sociale verhoudingen, was een inhoudelijk betrokkenheid van de opdrachtgever onontbeerlijk.
Zijn kritiek bleef daarmee binnen het gedachtengoed van de modernisten: het programma als uitgangspunt en de constructie als de vormgever, de dager van de sociale verhoudingen.
Bij deze nieuwe positionering van de architect hoorde ook een andere opvatting van de ruimte. Architectuur werd door de modernisten niet meer beschouwd als het maken van binnenruimten met wanden en plafonds en het vormen van buitenruimten met gevels en kappen
-> een gebouw was niet meer dan een programmatisch bepaalde verdichting in plaats en tijd van die ruimte.
vb openluchtschool van Duiker 1890-1935
Wat was de strijd van Van Eyck?
De strijd betrof wat hij zag als een kongsie van overheidsapparaten en bouwindustrie, die over individu en programma heen anonieme woonwijken en gebouwen uit de strengpers lieten rollen.
De inzet was duidelijk: de architectuur als kunst, als esthetische discipline zou ten ondergaan in deze wat al te efficient machinerie.
Met deze inzet verwierf Van Eyck internationaal een hoge status als gewetensvol architect. Maar opdrachtgevers hadden er weinig boodschap aan: hoewel zijn inzichten werden gewaardeerd, is zijn oeuvre beperkt gebleven.
De straat en de kamer werden door de modernisten verworpen als overleffde ruimtevormen. De tradtionele plattegrond met zijn gescheiden kamers werd vervangen door het Raumplan, een open aaneenschkeling van ruimten, een concept van Loos
-> de slechte hygienische toestanden en daaruit voortvloeiende epidemieen in de grote europese steden werden daarbij aangegrepen als argumenten om deze nieuwe esthetiek te bevorderen
Hoeveel succes had het modernistisch bouwen?
- In eerste instantie weinig
- Alleen modernistische woonwijken in Berlijn en Frankruft
- Pas na WOII meer tot uitvoering.
De strategie had in eerste instantie weinig succes. Sporadisch verschenen er in de jaren 20 en 30 producten van het Nieuwe Bouwen in de Europese stadsbeelden.
-> de schriftelijke propaganda kreeg bovendien de vroegtijdige steun van de architectuurhistorici, die het modernisme al voor het goed en wel tot ontwikkeling was gekomen een plaats in de geschiedenis gaven als een nieuw hoogtepunt in de zoektocht naar een stijl voor de eigen tijd.
De stad Amsterdam legde met zijn Uitbreidingsplan van 1934, van Eesteren, als enige een visie neer op de functionele stad in zijn totaliteit.
Welke kritiek kreeg het modernisme na aanvankelijk enthousiasme?
Ook in andere marktsegmenten kregen de modernisten voorlopig weinig voet aan de grond.
WOII bleek een onverwachte steun in de rug van de modernisten. Door de grote verwoestingen in steden dwongentot een versnelde productie van grote hoeveelheden gebouwen,vooral woningen.
Stedenbouw en woningproducttie moesten als aan de lopende baand georganiseerd worden om het tempo erin te houden.
Maar met dit succes werd tegelijk de grondslag gelegd voor hun ondergang. Naast de vaak zware formele middelen en nadrukkelijke materialiteit van de 19e en begin 20e architectuur leken de ontwerpen van de modernisten een wonder van lichtheid en openheid, ook in overdrachtelijke zin.
Welke kritiek/angst verwoordde Aldo van Eyck?
- De kongsie van overheid en bouwindustrie die anonieme woonwijken en gebouwen uitrolde.
- Architectuur als kunst zou ten ondergaan in efficiënte machinerie.
Wat schreef een groep links-kritische architecten-in-opleiding in Delft in hun manifest De Elite?
- Opheffing architectuur.
- Architect was verworden tot bourgeois-estheet in dienst overheid en grootkapitaal.
- Alleen nog betekenis als hij zich zou omvormen tot voorvechter belangen bewoners en gebruikers in strijd tegen deze anonieme machten.
- Verblijftuigbouwkunde
Met deze inzet verwierf van Eyck internationaal een hoge status als gewetensvol architect. Maar opdrachtgevers hadden er weinig boodschap aan
De ironie wil dat deze strategie van overleven door opheffing van het beroep als esthetische discipline veel architecten aan werk heeft geholpen. Bij de start van de stadsvernieuwing in de jaren 70 en 80 bleken deze uitstekend inzetbaar om dit complexe proces in goede banen te leiden en velen vonden emplooi bij woningcorportaties en gemeentelijke woningdiensten
Reden voor een pleidooi voor betere ontwerpen, dat, dubbele ironie, juist uit links politieke hoek kwam. Door met veel poeha hun vak op te heffen bewezen de architecten onbedoeld de zin van hun discipline en in de loop van de jaren 80 kwam architectuur als esthetische discipline in nederland weer hoog op de agenda te staan
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden