Het probleem van de wand. Frescoschilderkunst in Italie - Plaatsgebondenheid - Vorm en grootte van de wand

11 belangrijke vragen over Het probleem van de wand. Frescoschilderkunst in Italie - Plaatsgebondenheid - Vorm en grootte van de wand

Op welke manieren werd er gezorgd voor eenheid het in een fresco op een grote of doorbroken muur?


Een evenwichtige verdeling van de composities.
Gelijke schaal van de afbeeldingen.
De onderwerpen op elkaar betrekken.
De composities op elkaar afstemmen.

Hoe zorgde Giotto ervoor dat de wanden waarop de schilderingen werd aangebracht niet in losse plaatjes uit elkaar vielen? 

Door de wand in een aantal vlakken onder te verdelen met elk een voorstelling, zoals is gedaan de Bardikapel.

Giotto heeft met verschillende middelen geprobeerd de voorstellingen op elkaar te betrekken, zodat de wanden niet in losse plaatjes ‘uit elkaar’ vallen:

  • Door eenheid te scheppen, alle scènes zijn min of meer op dezelfde schaal geschilderd.
  • Door onderwerp en composities die tegenover elkaar zijn gesitueerd, op elkaar aftestemmen.

In Taddeo Gaddi’s schilderingen in de Baroncillikapel vallen dergelijke correspondenties in onderwerp en compositie niet te ontdekken. Blijkbaar heeft Taddeo de scènes als opzichzelfstaande voorstellingen ontworpen.

Welk probleem in grote fresco's kan het gevoel van afzonderlijke scenes of versplintering versterken binnen een fresco?

Het werken met verschillende verdwijnpunten.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waarom zijn de delen van een fresco op ooghoogte vaak beter uitgevoerd dan de hoger en en minder zichtbaar gelegen delen?

Delen die goed te zien waren door de toeschouwers werden vaak door de meester zelf gedaan en mindere zichtbare delen door de leerlingen.

Waarom zijn hoger gelegen delen van een fresco vaak in een groter schaal en met fellere kleuren weer gegeven?

Om de zichtbaarheid te vergroten.

De grootte van een wandvlak kan een schilder voor problemen plaatsen. Hoe kan dit worden opgelost?

  • door meer figuren toe te voegen om een evenwichtige compositie te verkrijgen (Rafaël De school van Athene)
  • door de wand onder te verdelen in een aantal vlakken met elk een voorstelling (Giotto in de Bardikapel)

De bovenste scenes in een grote wandvlak fresco zijn vaak van minder hoge kwaliteit in uitvoering dan de lagere scenes. Wat is hiervan de reden?

Dat houdt verband met de zichtbaarheid: de hoger geplaatste scenes zijn immers minder goed te zien.
Voor de uitvoering hiervan leverden vaak de assistenten een groter aandeel van het werk.
Voor de lagere scenes, waar de beschouwers bijna met hun neus opstaan, nam vaak de meester persoonlijk een groot deel van de uitvoering voor zijn rekening.

Niet alleen de vorm maar ook de grootte van het wandvlak plaatste rafael voor problemen. Hij moest personen en architectuurmotieven zodanig spreiden dat een evenwichtge compositie zou ontstaan

de grootte vroeg om meer personen dan voor de uitbeelding van het thema nodig waren. Daarom heeft hij figuren toegevoegd die niet specifieke filosofen voorstellen. Zij dienen als 'opvulling' an de compositie

Een andere oplossing is de onderverdeling van de wand in een aantal vlakken met elk een voorstelling, zoals is gedaan in de Bardi en Baroncellikapel van de Santa Croce en in de Tornabuonikapel van de Santa Maria Novella, beide in Florence

Giotto heeft met verschillende middelen geprobeerd om de voorstellingen op elkaar te betrekken, zodat de wanden niet in losse plaatsjes uit elkaar vallen. Zo heeft hij eenheid geschapen door alle scenes op min of meer dezelfde schaal te schilderen. Verder heeft hij in onderwerp en compositie de scenes die tegenover elkaar zijn gesitueerd, op elkaar afgestemd

Alle hoofdpersonen in de diversescenes zijn geschilderd op dezelfde schaal. Bovendien zijn de meeste composities op overeenkomstige wijze opgebouwd, met de hoofdgebeurtenis in het midden en toekijkende, vaak eigentijdse personen ter weerszijden, tegen een uitvoerig uitgewerkte architecturale achtergrond

net als Giotto heeft ghirlandaio geprobeerd de tegenover elkaar gesitueerde scenes onderling te laten corresponderen. De twee voorstellingen hebben een verwante compositie. Bij het vergelijken van de scenes die twee aan twee naast elkaar zijn geplaatst, valt op dat Ghirlandaio die af en toe ook op elkaar betrekt. Op de achtergrond tonen ze een bouwwerk dat van de ene scene doorloopt in de andere, of een doorlopend landschap als achtergrond.
-> desondanks maken al deze scenes de indruk van opzichzelfstaande voorstellingen. Dat komt doordat zij elk hun eigen perspectiefsysteem met hun eigen verdwijnpunt

In de bovenste scenes heeft Ghirlandaio de compositie afgestemd op de spitse vorm van het te beschilderen boogveld. Hij heeft die vorm op de linkerwanad tot zijn voordeel aangewend om Maria die ten hemel stijgt, te plaasen boende omstanders die achterblijven op aarde

in een ander opzicht heeft Ghirlandaio niet aangesloten bij de architectuur ter plekke. De scenes worden van elkaar gescheiden door geschilderde pilasters; bouwelementen afkomstig uit de klassieke architectuur, die in de tijd van Ghirlandaio weer gangbaar waren geworden
-> daarmee sluit Ghirlandaio dus niet aan bij de reeds bestaande gotische colonnettes en brengt hij eensysteem van geleding aan dat niet correspondeert met de oorspronkelijke indeling van de wanden

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo