Kopie en navolging in het middeleeuwse bouwen - De kerk als afbeelding van het hemelse Jeruzalem - Het kerkgebouw als de stad gods

28 belangrijke vragen over Kopie en navolging in het middeleeuwse bouwen - De kerk als afbeelding van het hemelse Jeruzalem - Het kerkgebouw als de stad gods

Waarom denkt men bij de kerkgebouwen aan het hemelse visioen?

Vooral gotische kathedralen lijken aan het hemelse visioen te voldoen met als in lood, de luchtbogen, steunberen, ijle hoogtes. Het lijkt een streven om de kerkruimte doorschijnend en gewichtloos te laten zweven, zoals het Hemelse Jeruzalem op aarde neerdaalde.

In geschriften uit die tijd, is daar echter niks over terug te vinden, er wordt geen onderscheid gemaakt tussen Romaanse of Gotische kerken.

Deze aanname is dus te makkelijk.

Waaruit blijkt dat het idee van een kerkgebouw als symbool van de hemelse sta in de middeleeuwen algemeen duidelijk was?

De liturgische teksten van de inwijding van het gebouw.

De kerkelijke architectuur heeft onmiskenbaar een stadsiconografie.

-Het vroegchristelijke kerkgebouw is een afspiegeling van het basis idee van een laatantieke stad.
-portaal : stadspoort
middenbeuk: hoofdstraat van west naar oost.
transept : kruising tweede hoofdstraat van noord naar zuid.
koor: centrale deel stad, forum en basilica.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Welke fout werd veelgemaakt in middeleeuwse kerken die verwijzen naar de tempel van Salomo?

De rotskoepel werd aangezien voor de tempel maar dit was een later en islamitisch bouwwerk.

Wanneer lijkt de aandacht voor het kerkgebouw als Hemels Jeruzalem groter te worden?

Twaalfde en dertiende eeuw.

Wat geldt hiervoor voor de gotische kerken?

In de 12e eeuw kwam de stedelijke ontwikkeling op gang, Steden werden weer ommuurd, van poorten voorzien, marktplaatsen werden omgeven door winkels, herbergen ed. De stad werd gevarieerder.
Het gotische kerkgebouw is met deze ontwikkeling meeveranderd. Denk aan portalen, torens, pinakels. De Wimbergen zijn waarschijnlijk verwijzingen naar huisgevels.

De stedelijke symboliek en de kerkelijke architectuur is niet de enige manier waarop de architectuur bekeken kan worden, over de betekenis van de architectuur wordt nog volop gediscussieerd.

Wat was naast een voorstelling van het Hemelse Jeruzalem een  ander Bijbels motief om na te volgen?

Het oud testamentische voorbeeld van de tempel van Jeruzalem, gebouwd voor de koning van Salomo. De tempel werd beschreven in twee Bijbelboeken.
Er wordt geen eenduidige beschrijving gegeven, en ook geen duidelijke.

Wat is de duidelijkste iconografie die zich vanaf de middeleeuwen heeft ontwikkeld met betrekking tot kerkgebouwen

De tempel van Salomo als centraalbouw.

Deze tempel wordt in tegenstelling tot de beschrijvingen in de Bijbel niet met een rechthoekige plattegrond weergegeven maar als achthoekige centraalbouw.

 Sterker dan de invloed van de Bijbelteksten was de vorm van de Rotskoepel.

Wat wordt wel gebruikt bij de bouw van Karolingische en vroeg Romaanse kerkgebouwen?

De genoemde maten van het allerheiligste komen terug in enkele van deze gebouwen. bv abdijkerk in Corvey. Ze verwijzen hiermee op een verborgen magische manier naar de tempel van Salomo. en daarmee naar het nieuwe Jeruzalem.

De voorbeeldfunctie van Salomo en zijn tempel blijkt ook uit diverse middeleeuwse kopieën van voorwerpen die in de tempel zouden hebben gestaan.
Noem er enkele.

* de zevenarmige kandelaar
* de zuilen van Jachim (standvastigheid)
* de zuilen van Boaz (kracht)
De zuilen stonde aan weerszijden van de toegang tot de tempel.

Wat heeft de Rotskoepel gemeen met de tempel van Salomo?

Alleen de plek waarop het gebouwd is.

De Rotskoepel werd in de middeleeuwen aangezien voor de tempel van Salomo

Hoe werd de Hemelse stad nog meer zichtbaar gemaakt?

De West bouw bevatte een combinatie van portaal, hal, torens.
Op munten werd een stad symbolisch weergegeven door een voorstelling van een stadspoort, een gebouw met poort en torens. Deze stadsvoorstelling is niet te onderscheiden van het westwerk en dus de toegang van een kerk.
Deze toegang kan dus alleen gezien worden als de toegang tot het Hemels Jeruzalem.

Wat is de reden dat een belangrijk deel van de verwijzing van een middeleeuwse kerk uitging naar een ronde of veelhoekige grondslag

De verwisseling van de Rotskoepel met de tempel van Salomo.

De Rotskoepel waarnaar verwezen werd heeft een achthoekige centraalbouw, de tempel van Salomo heeft een rechthoekige plattegrond.

Welke kerken lijken een weergave van het stadsbeeld te zijn?

Gotisch, Karolingisch en Romaans.

Hoe heeft de iconografie zich vanaf de middeleeuwen ontwikkeld?

De voorstelling van de tempel van Salomo als centraalbouw.
De vorm van de rotskoepel was hiervoor leidend, niet de rechthoekige bouw beschreven in de bijbel.
De rotskoepel is echter een islamitisch gebouw, dat staat op de verdwenen tempel van Salomo.Dit gebouw werd aangezien voor de tempel van Salomo in de middeleeuwen en dus is deze vorm gebruikt voor de centraalbouw. bv de Paltskapel.
Zo traden zij in de voetsporen van oudtestamentisch koning Salomo.

De middeleeuwse bouwheer en beschouwer zag in een kerk meer dan allen een gebouw, maar ook een meervoudig idee. Hoe kon de opdrachtgever zijn intenties duidelijk maken?

Om zijn status te vergroten, de kerk zo hoog mogelijk maken en met fraaie gewelven uitrusten.
Of een vlakke zoldering wat verwijst naarvroegchristelijke basilica's, toen geloof en de kerk nog puur waren.
Hij kon als een nieuwe Salome een kerk bouwen, vol met verwijzingen naar de Bijbelse tempel.

De beschouwer zal dit deels hebben begrepen, maar hij betrad het gebouw vooral als woonplaats van de heiligen, Gods stad, het nieuwe Jeruzalem. De hemelse vervulling van het aardse bestaan.

Recentelijk hebben geschiedschrijvers verscheidenen pogingen gedaan om kerkgebouwen te zien als ltterlijke uitbeeldingen van het hemelse visioen

vooral de grote gotische kathedralen hebben aanleiding gegeven tot dergelijke interpretaties; het vele glas-in-lood, het systeem van luchtbogen en steunberen en de ijle hoogtes die werden bereikt, lijken in verband te staan met het streven om de kerkruimte doorschijnend en gewichtloos te laten zweven, zoals het hemelse jerusalem van doorschijnend goud neerdaalde op aarde

De eigentijdse bronnen kennen aan de gotische kathedralen in dit opzicht echter geen speciale, afwijkende betekenis toe; in de contemporaine teksten wordt geen enkel onderscheid gemaakt tusssen de symboliek van romaanse en gotische kerken, en de allegorie van het Hemelse Jeruzalem is al lang voor de gotische kathedralen ontwikkeld.

wel lijkt in de 12e en 13e de aandacht voor het kerkgebouw als Hemels Jeruzalem groter te zijn dan in de eeuwen daarvoor, maar de beeldspraak zelf is allerminst nieuw. Kennelijk is het een te eenvoudige voorstelling van zaken om in ieder kerkgebouw in het bijzonder uit de gotiek, een letterlijke verbeelding te zien van de hemelse stad

Bepaalde elementen van de middeleeuwse kerkelijke architectuurzijn echter onmiskenbaar van een stadsiconografie afgeleid.

je zou kunnen zeggen dat iedere kerk iets heeft van het stadsbeeld zoals dat door de eeuwen heen veranderde.
Het vroegchristelijke kerkgebouw is in die zienswijze een afspiegeling van het basisidee van een laatantieke stad;
je betreedt de kerk door het portaal - de stadspoort -
en komt in de middenbeuk - de hoofstrraat-
met overdekte colonnades aanweerszijden.
Op weg naar het altaar passeer je het transept- de tweede hoofdstraat, die noord-zuid loopt -  en bereikt uiteindelijk het allerheiligste, aangegeven met een triomfboog met zuilenstellingen, het centrale deel van de stad, met form en basilica

De karolingische en romaanse kerken lijken eveneens een weergave van het stadsbeeld te zijn, al is die stad in de vroege middeleeuwen ingrijpend veranderd. Niet meer de romeinse regelmatige stadsaanleg was bepalend, maar de verspreid in het landschap liggende, verdedigbare burchten

veel romeinse steden zijn verlaten of waren niet veel meer dan dorpjes die zich, vanwege bescherming en uit economische afhankelijkheid, bij de versterkte woning van een plaatselijke heer konden handhaven. Het kerkgebouw met stevige muren en torens geeft dit burchtkarakter van de stad weer

In hoeverre kan het kerkgebouw worden gezien als een symbool van de Hemelse stad?

Dankzij de 'stedelijke elementen' in de kerkelijke architectuur
Verwijzing was niet letterlijk, kerkgebouw bevat veel verwijzingen en functies op verschillende niveaus.

De voorstelling van het hemelse Jeruzalem is niet het enige bijbelse motief dat een rol speelt in de symboliek van het middeleeuwse kerkgebouw. Zoals reeds beschreven bij de Aken navolgingen was ook het oudtestamentische voorbeeld van de tempel van Jeruzalem,gebouwd door koning Salomo, van groot belang. Deze tempel wordt beschreve nin twee bijbelboeken

1. koningen
2. kronieken
de beschrijvingen in deze boeken komen niet geheel overeen. Een duidelijk beeld van de tempel leveren de teksten niet op , aangezien    verschillende onderdelen van de drie beschrijvingen moeilijk te interpreteren zijn.

De in de bijbel genoemde maten van het allerheiligste van de tempel komen echter terug in bouwdelen van enkele voorname karolingische en vroegromaanse kerkgebouwen. Ze verwijzen hiermee op ee   nverborgen, magische manier naar de tempel van Salomo, en daarmee naar het nieuwe Jeruzalem

In welke gebouwen komen de Bijbelse maten (20 x20 el) van de allerheiligste tempel terug?

  • Karolingische en vroegromaanse kerkgebouwen
  • 9e eeuwse westbouwen in Centula (Saint-Riquier)
  • Corvey   
  • Westbouw abdijkerk in Werden
  • (Verwijzing op verborgen 'magische' manier naar tempel Salomo en daarmee nieuwe Jeruzalem.)  

Naast deze onzichtbare verwijzing bevatte de westbouw, een combinatie van portaal, hal en flankerende torens, ook een zichtbare referentie

op  middeleeuwse munten en zegels werd een stad symbolisch weergegeven door een voorstelling van een stadspoort; een gebouw met flankerende torens en een onderdoorgang. In haar iconografische eenvoud is deze stadsvoorstelling niet te onderscheiden van de westelijke, monumentale toegangspartijen van kerken. Gezien de sterke overeenkomst in de schemata zijn de genoemde westbouwen waarschijnlijk als stadsafbeelingen op te vatten, en met deze stad kan alleen de hemelse stad worden bedoeld

Hoe kunnen de westbouwen ook worden opgevat?

Hemelse stad (qua schema lijken ze op steden)

De beschreven verwijzingen, de maatvoering van een gebouw, de westbouw als stad, maken duidelijk dat er verschillende niveaus in de symboliek te onderscheiden zijn. Slechts weinig gelovigen zullen door hebben gehad dat een deel van hun kerk de maatvoering van de tempel van Salomo had overgenomen, terwijl het voor de geestelijken en de geleerde opdrachtgever een belangrijk onderdeel was van de symboliek van het gebouw

de westbouw daarentegen, evenals het gotische tweetorenfront, zal door een veel grotere groep als een duidelijke verwijzing naar de hemelse stad zijn begrepen. De symboliek van de kerk als stad der gelovigen, als tempel van jeruzalem en als het hemelse jeruzalem is meestal niet goed te onderscheiden; belangrijker was de verwijzing in algemene zin naar het oude testament

Hoe konden kerken verwijzen naar de Hemelse stad?

  • Maatvoering
  • Westbouw als stad. 

Welke gebouwen waren van invloed op Castei del Monte?

Paltskapel, Aken
Rotskoepel, Jeruzalem

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo