Klassieke vormen en maatverhoudingen in de architectuur - Verhandelingen buiten Italie

35 belangrijke vragen over Klassieke vormen en maatverhoudingen in de architectuur - Verhandelingen buiten Italie

Wat was van cruciaal belang voor de ontwikkeling van nieuwe architectuur vanaf de 16e eeuw?

De boekdrukkunst.
Vitruvius werd opnieuw uitgegeven met afbeeldingen. op afstand kon men nu ook de klassieke bouwkunst ontdekken.
Zo kon men regels en vaste maten toepassen ipv nabootsen wat vaak verkeerd ging.

De boeken waren echter wel zeer duur, dus niet voor de ambachtsman. Wel voor in bv de studeerkamer van rijke mensen.

Hoe werd de herdruk van Vitruvius in andere delen van Europa gebruikt?

Het boek kon ook dienen als toepassingsmogelijkheden waar men op kon voort borduren waardoor de weg vrij gemaakt kon worden voor ontwikkelingen. Maar omdat grote architecten ontbraken en de middelmaat regeerde, werd de maatvoering uit het boek strikt gevolgd. Men probeerde niet een groot en ingenieus architect na te bootsen. Voor velen was het ook een eerste kennismaken met een nieuwe ornamentiek.

Hoe werden tekeningen en voorbeelden dan wel verspreid?

Zelf tekenen en schetsen was een vast onderdeel van het ontwerp en bouwproces.
Verspreiding gebeurde door productie van losse prenten en kleine series.
Dit werd verspreid door reizende en praktiserende ontwerpers. Zo werd de renaissance vormentaal verspreid.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waarom was de uitvinding van de boekdrukkunst cruciaal in de ontwikkeling van de nieuwe architectuur?

  • Hierdoor werd het mogelijk om Vitruvius opnieuw uit te geven.
  • Toevoegen afbeeldingen (houtsnedes)
  • Zo kon men ook op grote afstand lezen en kijken naar voorbeelden van nieuwe architectuur

In navolging van de Italiaanse voorbeelden ging men ook in andere landen architectuurtraktaten schrijven.

Wat was hiervan het gevolg?

De oorspronkelijke Vitruviaanse architectuur theorie raakte steeds verder versnippert.

De herdruk van Vitruvius was niet goedkoop en daardoor ook niet beschikbaar voor de gemiddelde ambachtsman of bouwer. Wat gebeurde er dan mee?

Het boek verscheen op de koffietafel of in het studeervertrek van de rijke amateur en geinteresseerde opdrachtgever. Studeren op klassieken was een elitair tijdverdrijf.

Wie was Claude Perrault?

Claude Peraault was een franse architect die de zuilenorde opschreef volgens Franse wetten tov de klassieke bouwkunst. zie 10.14. De zuilen zijn logisch qua maat gerangschikt.
De proportie van de zuil werd van minder belang.

Welke diensten leverde het boek aan de nieuwe architectuur?

  • Als handboek => verdere ontwikkeling en vermenigvuldiging door practici.
  • Eerste kennismaking met nieuwe ornamentiek 

Hoe raakte de vormentaal van de renaissance verspreid in buiten Italië?

Via de praktijk van het kopiëren en via reizende ontwerpers en een deel van de boekproductie kwam in eerste instantie terecht in de kring van opdrachtgevers. Deze opdrachtgevers ontwikkelden zo hun referentiekader op basis waarvan zij inhoudelijk mee konden meepraten en oordelen over de nieuwe bouwkunst.

Wie maakten gebruik van de voorbeeldboeken over nieuwe Italiaanse architectuur?

  • Rijkere amateur, geïnteresseerde opdrachtgever
  • Studeren op klassieken was elitair tijdverdrijf. 

Wat kenmerkte de vila ontwerpen van Palladio.

De geometrische eenvoud.

De boekdrukkunst maakte het mogelijk om Vitruvius opnieuw uit te geven en afbeeldingen toe te voegen. Deze werken waren echter niet goedkoop en daardoor nauwelijks beschikbaar voor de gemiddelde ambachtsman of bouwer.
Wat deed men om toch de nieuwe modellen en voorbeelden te verspreiden?

In de 16de eeuw kwam de productie van losse prenten en kleine series tot ontwikkeling.

Hoe werden nieuwe modellen en voorbeelden toch verspreid in de 16e eeuw?

  • Losse prenten en kleine series.
  • Reproducties creaties van ontwerpers goedkoper en eigenhandig verspreid.

Hoe raakte de Italiaanse nieuwe architectuur bekend in de rest van Europa?

Ook in andere landen werden er tractaten geschreven of uit het Italiaans vertaald en omgebogen naar het desbetreffende land vb. Frankrijk / Charles Perrault 1673

Welke architecten legden de basis voor het pallandianisme in Engeland?

De architecten Burlington en Inigo Jones.

Hoe ontwikkelde de architectuurliteratuur zich in Frankrijk?

Vanwege de meer praktische instelling van het franse lezerspubliek, werden er talloze leerboeken herdrukt. Vooral het werk van d'Aviler die in 1691 een cursus architectuur schreef. Het aanbod van verhandelingen was gevarieerder dan ooit: tractaten over de ordenleer, of integrale geannoteerde vertalingen van Vitruvius, of ontwerpcatlogie van architecten uit de eigen tijd.

Welke mening verkondigde Charles Perrault naar aanleiding van zijn studie naar Vitruvius en de nieuwe italiaanse architectuur ten aanzien van schoonheid?

Dat de diverse franse en italiaanse architectuurliteratuur elkaar vaak tegenspreekt. Op grond daarvan vond hij dat de absolute schoonheid van de verhoudingen binnen de orden, meer gebaseerd was op mode en gewenning dan op eeuwige vaste onveranderlijke regels.

In de ontwikkeling van een nieuwe architecgtuur vanaf de 16e lijkt 1 uitvinding van cruciaal belang te zijn geweest

de boekdrukkunst
het boek kon diensten bewijzen als een soort grammatica, een handboek met toepassingsvoorschriften, dat uitnodigt tot verdere ontwikkeling en vermenigvuldiging door practici
Maar het kon ook kant en klaar voorbeelden gestandaardiseerde modellen leveren die voor onkundigen de eerste kennismaking met de nieuwe ornamentiek betekenden

Wat is de grote verdienste van Perrault in de Ordonnance des cinq especes de colonnes selon la methode des anciens (Ordening van de vijf gedaanten van de zuilen volgens de wijze der ouden)?

Hij bracht in dit boek voor d efranse lezers de vijf orden onder in 1 maatsysteem met een vaste moduul. Dat maakte de verschillende maatverhoudingen van de orden in 1 oogopslag zichtbaar en logisch aan elkaar gerelateerd.

Studeren op de klassieken was ook een elitair tijdverdrijf

tegelijkertijd waren in de bouwpraktijk het zelf tekenen en schetsen, de architectuurtekening als ontwerp en als 1 op 1 model voor de uit te voeren details, van groot belang. Papier was goedkoper dan een boek en het kopieren van tekeningen en voorbeelden was een vast bestanddeel van het ontwerp en bouwproces. Om toch nieuwe modellen en voorbeelden te verspreiden, kwam later in de 16e de productie van losse prenten en kleine series meer tot ontwikkeling, waarbij ontwerpers hun creaties op minder kostbare wijze konden reproduceren en eigenhandig verspreiden

De italiaanse traktaatschrijvers in het voetspoor van Serlio hebben zich geconcentreerd op de eigen waarneming van de antieke monumenten in Italie en de weergave van juist die delen van Vitruvius theorie die in de praktijk het meest gevraagd werden

anders dan de vooral op het ontwerp gerichte uitgaven stimuleerde de wetenschappelijke benadering van het vak sterk het historisch onderzoek naar de eigen, nationale en eigentijdse architectuur.

Integrale en wetenschappelijk becommentarieerde vertalingen van Vitruvius, zoals die van Barbaro en Scamozzi, zijn echter veel minder regelmatig in druk verspreid en bereikten dan ook eerder wetenschappelijk geinteresserde geleerden, terwijl de eenvoudige voorbeeldenboeken tot de bagage van de praktiserende architecten en handwerkslieden behoorden.

Wat omschrijft Perrault in 1683 in zijn Ordonnance des cinq especes de colonnes selon la méthode des Anciens?( Ordening vijf gedaanten zuilen volgens wijze der ouden)

  • Vijf orden in één maatsysteem met vaste moduul ondergebracht.
    Perraults werkwijze maakte het mogelijk dat de onderling verschillende maatverhoudingen van de orden in een oogopslag zichtbaar werden, logisch aan elkaar gerelateerd.
  • Ook bevindingen van 16e eeuwse Franse schrijvers in systematiek verwerkt.

Een parallel voor deze ontwikkeling en de diversiteit van verschillende soorten verhandelingen zien wij in Frankrijk

in 1673 werd Vitruvius integraal in het frans vertaald door Perrault, kort nadat de parijse academie van de architecture was opgericht.


Dit genootschap boog zich over de vraag welke houding de franse architecten ten opzichte van de vormen en principes van de bouwkunst van de oudheid dienden in te nemen. Perraults studie van Vitruvius en de zeer diverse, elkaar vaak tegensprekende italiaanse en franse architectuurliteratuur, bracht hem onder meer tot de relativering van de absolute schoonheid van de verhoudingen van de orden, die volgens hem eerder op gewenning en mode was gebaseerd dan op het bestaan van eeuwige, invariabele regels

Waarmee begon het pallandianisme in Engeland?

De architect Inigo Jones ontwierp voor de protestantse kerk van Covent Garden in Londen een Toscaanse zuilenrij geheel volgens Vitruvius regels. Toscaans omdat het zo sober mogelijk moest van de opdrachtgever.

Zo maakte Perrault door middel van kritisch onderzoek en annotering van Vitruvius een frans geactualiseerd boek dat aansloot op de praktijk en de benadering van architectuur in zijn tijd binnen het koninkijk 'ordening van de 5 gedaanten van de zuilen volgens de wijze der ouden', waarin hij voor franse lezers de 5 orden in 1 maatsysteem met een vaste moduul onderbracht.

perraults werkwijze maakte het mogelijk dat de onderling verschillende maatverhoudingen van de orden in 1 oogopslag zichtbaar werden gemaakt en zo logisch aan elkaar werden gerelateerd
Hij  verwerkte daarbij niet alleen de maten van de orden zoals die aan de romeinse monumenten waren nagemeten en door Serlio, Vignola, Palladio en Scamozzi alle in afwijkende verhoudingen waren weergegeven.
Ook de bevindingen van de 16e franse schrijvers werden in zijn systematiek verwerkt, zoals Cerceau, Bullant, Orme, die zich op uiteenlopende wijzen over de franse architectuurhistorie, de klassieke bouwkunst en het belang van de orden hadden uitgesproken

Wat voor soort verhandelingen wonnen terrein in de 18e eeuw?

Op praktijk gerichte boeken.

Niet minder belangrijk dan het fundamentele werk van Perrault, maar gericht op een meer praktisch ingesteld publiek was de aandacht die de franse architectuurschrijvers vanuit het onderwijsen de eigenpraktijk aa de orden schonken.

Avilers werk werd talloze malen herdrukt, tot ver in de 18e vertaald en bewees goede diensten als compendium van de traktaatliteratuur, toegespitst op de orden.
Bovendien bevatte elke nieuwe druk van dit boek een bijgewerkt overzicht met talrijke praktische werken voor de dagelijkse bouwpraktijk; deze stond immers niet altijd in het teken van de juiste toepassing van de ordenarchitectuur

De invloed van de verschillende soorten verhandelingen werkte vaak op grote afstand door

ten noorden van de Alpen werd de inhoud van de oorspronkelijk overwegend italiaanse traktaatliteratuur vooral in bewerkingen van de tekst en voorbeelden verspreid, waarbij veel ruimte werd gelaten aan de eigen architectuurtradities en bouwtrant. Nieuwe ideeen uit de architectuurtheorie sijpelden daar slechts mondjesmaat in door

Van enkele traktaatschrijvers werd niet zozeer de ordenleer, maar werden juuist de eigen scheppingen met de bijbehorende afbeeldingen zeer gunstig ontvangen

zoals Palladios villaontwerpen met hun geometrische eenvoud leidden tot talrijke navolgingen.

Hoe werd ten noorden van de Alpen de inhoud van de oorspronkelijk overwegend Italiaanse traktaat literatuur verspreid?

  • Verspreiding in bewerkingen van de tekst en voorbeelden.
  • Veel ruimte eigen architectuurtradities en bouwtrant.
  • Nieuwe ideeën architectuurtheorie sijpelden slechts mondjesmaat door. 

In engeland groeide het pallandianisme uit tot een stroming, waarvan de basis werd gelegd door de hofarchitect Jones. Hij had in italie zelf de overblijfselen van de romeinse architectuuur bestudeerd, die met Palladios werk vergeleken en contact opgenomen met Scamozzi, Palladios belangrijke medewerker.

in 1631 ontwierp hij voor de protestanse kerk van Covent Garden in Londen een toscaanse zuilenportiek geheel naar de letter van Vitruvius aanwijzingen. De toscaanse orde, de laagste in rang van de 5 orden zoals die sinds Serlios regole waren ingedeeld, achtte hij het meest geschikt om een protestantse kerk mee te tooien, mede omdat de opdrachtgever hem had verzocht uiterste soberheid te betrachten

Palladios voortdurende invloed in Engeland blijkt uit de engelse vertaling van het 4e boek in 1715 en uit het driedelige prentoverzicht van classicistische architectuur in groot brittannie van Campbell

daarin werden adellijke landhuizen opgenomen in palladiaanse stijl met als belangrijkste doel 'to introduce the temple beauties in a private building'.
In de villa die Burlington voor zichzelf  bouwde is Palladios villa rotonda in hoofdvolumes herhaald, waarbij de detaillering en indeling op basis van Jons eerdere interpretatie van de italiaanse voorbeelden werden uitgewerkt

Welke traktaatschrijver (die eigen scheppingen met afbeeldingen publiceerde) was zeer invloedrijk?

Palladio's I quattro libri dell'architettura zeer invloedrijk.
Talloze navolgingen van zijn villaontwerpen met geometrische eenvoud

In de 18e bleven talrijke editeis van italiaanse traktaten circuleren, die aangevuld met vele roofdrukken tot een ruime verspreiding van de grondregels van de ordenarchitectuur leidden.

de absoluutheid van de proporties die mede door Perrault was gerelativeerd, maakte het onderscheid tussen de verschillende vertolkers van de ordenleer minder belangrijk.
Men koos met het oog op de praktijk bij voorkeur de meest simpele uiteenzetting.
De ordenarchitectuur en het spel met de mathematische proporties verloren langzaamaan terrein ten gunste van de praktische wenken voor het bouwen en de toenemende productie en verspreiding van gegraveerde ontwerpen van uitzonderlijke architecten. Daarmee werd meer ruimte gelaten aan de lokale of regionale architectuurhistorie en de sinds de renaissance ontwikkelde gebouwtypen

Wie legde in Engeland de basis voor voor het Palladianisme zodat het kon uitgroeien tot een stroming?

Hofarchitect Inigo Jones
Ontwerp protestantse kerk Covent Garden in Londen een Toscaanse zuilenportiek (Vitruvius aanwijzingen)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo