Genres - Historieschilderkunst - Stillevens

21 belangrijke vragen over Genres - Historieschilderkunst - Stillevens

Ghirlandaio offergave komen enkele detals voor die een rol in het verhaal van Joachim spelen maar tegelijkertijd enigszins op zichzelf staan

mandje met duiven

Wat is versierend bijwerk?

Versieringen die niet tot de hoofdzaak behoren.

De geboorte van Johannes de Doper van Ghirlandaio

mand met vruchten op het ghoofd van de vrouw die op kraambezoek komt
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat was het doel van een stilleven?

Fruit en bloemen, eten zo realistisch mogelijk weergeven.

In Ghirlandaio’s Offergave, maar ook in andere scènes van de cyclus zoals De geboorte van Johannes de Doper, komen details voor die uitvergroot een stilleven zouden voorstellen. Echter ondanks de zorgvuldige weergave van in dit geval vruchten in een schaal, heeft het iets onnatuurlijks. Wat erop wijst dat dit detail als een bijna zelfstandig schilderij is behandeld. Ghirlandaio’s was niet de enige schilder die oog had voor de schoonheid van een combinatie van uiteenlopende zaken met o.a. stillevens.
Welke schilders hadden hier ook oog voor?                

  • Jan van Eyck, Arnolfini-portret
  • Benozzo Gozzoli, De stoet der Drie Koningen
  • Hugo van der Goes, Aanbidding van de herders

Wanneer gingen de combinaties van levenloze voorwerpen (stillevens) een eigen genre vormen?

Rond 1500. Ongeveer dezelfde tijd dat ook de landschappen een zelfstandig onderwerp werden.

De kennis van de Griekse en Romeinse kunst heeft net als bij de landschappen, voor de stillevens een rol gespeeld.

Welke kunst vorm wast dat?

De klassieke literatuur van Plinius Maior. Dus niet de beeldende kunst die men kende van eigen aanschouwing.

Een stilleven uit de 21e brengt heel andere ideeen tot uitdrukking dan een nederlands stilleven uit  de 17e

een schilderij te rubriceren als stilleven wil dus niet zeggen dat men er bij voorbaat waarschuwingen tegen schone schijn in moet zien

Hoe noemde Plinius Maior de schilder Peiraïkos?

Rhyparographos  - Schilder van de viezigheden.

Hadden stillevens altijd een moraliserende bijbedoeling?

Nee.

Welke voorwerpen duiden op:
  • het onverbiddelijk voortschrijden van de tijd
  • de vergankelijkheid van rijkdom en overvloed

Voorwerpen als:
  • een schedel,
  • een horloge of
  • een bijna opgebrande kaars
  • Soms maken opschriften die boodschap duidelijk. 

Jan van Eijck, Gozzoli en Van der Goes hadden oog voor de schoonheid van een combinatie van uiteenlopende voorwerpen

in min of meer dezelfde tijd waarin landschappen zelfstandige onderwerpen werden, rond 1500, begonnen ook combinaties van levenloze voorwerpen een eigen genre te vormen

Felibien in 1668 verwoord de zaak over genres uitvoerig

blz 65

Waarom stond het stilleven onderaan de hiërarchie van de schildertheorie?

Er waren geen mensen en handelingen op te zien.
(Kunstenaars en verzamelaars konden het werk echter wel waarderen)

In Nederland gebruikt men voor voorstellingen van levenloze voorwerpen sinds ongeveer 1650 de naam stilleven.

zij werden net als landschappen in groten getale gemaakt, vooral in de noordelijke Nederlanden in de 17e eeuw. Er vallen verschillende subrubrieken te onderscheiden, bloemen-, keuken-, jachtstillevens etc

De voorwerpen die in De Heems Stilleven zijn uitgestald, verwijzen naar de kortstondige en vergankelijke waarde van aardse voorwerpen

net als bij het ochtendtoilet van Jan Steen: schoonheid is slechts schijn. Zo kunnen de beschouwers in de uitstalling van al dat moois een aansporing zien om zich niet te laten misleiden door de bedrieglijkheid en vergankelijkheid van al het aardse.
De heem brengt zijn moraliserende boodschap minder nadrukkelijk naar voren dan het detail uit het morgentoilet van Jan Steen.

Anders dan historieschilderingen tonen stillevens geen menselijke handelingen

stillevenschilders beelden geen zaken uit als lichamen, gebaren, gezichtsuitdrukkingen en emoties.
Maar juist die zaken werden door theoretici als Felibien als de belangrijkste aspecten van een schilderij beschouwd. Het kan daarom niet verwonderen dat het genre volgens de normen van de kunsttheorie onderaan de hierarchie stond

Maar net als in het geval van portretten en landschappen was de praktijk anders

Het grote aantal stillevens dat vanaf de 16e eeuw is geschilderd geeft aan dat er vraag naar was.

De behandelde genres zijn grotendeels ontstaan in de loop van de 15e en 16e eeuw. Zij zijn dus vaak nauwelijks van toepassing op de schilderkunst van voor die tijd en evenmin op de kunst vanaf ongeveer 1850

Non-figuratieve kunst bijvoorbeeld, valt in geen enkele van de traditionele genres onder te brengen

Ook het waardeoordeel dat spreekt uit de traditionele rangschikking van de genres is alleen nog van historische betekenis. Kennis van de traditionele rangschikking en waardering van de genres draagt bij aan een beter begrip van schilderijen uit de voorgaande eeuwen.

Zo hadden schilders die een historische gebeurtenis uitbeelden, de pijlen van hun ambitie hoog gericht. Maar met portretten en landschappen viel vaak sneller geld te verdienen

Het genre van stillevens  kan ontstaan zijn door de rol van de Griekse en Romeinse kunst

Men kende deze kunst niet van eigen aanschouwing maar vanuit de klassieke literatuur.
Plinius noemde Peiraikos, hij volgde een weg van alledaagsheid

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo