Verdeling en herverdeling

10 belangrijke vragen over Verdeling en herverdeling

Welke verklaringen voor ongelijkheid zijn er?

Primaire inkomensverdelijk ongelijker
- lonen voor hooggeschoolden nemen sterker toe
- inkomens uit vermogen groeien sterker

Overheid herverdeelt minder
- belstingen minder progressief maakt of de uitkeringen in sociale zekerheid beperkt

Sociodemografische verandering
- meer jongeren die sneller alleen gaan wonen, meer alleenstaanden, meer of minder tweeverdieners, meer inactieve gepensioneerden

Wat zijn het functionele en personele verdeling van inkomen?

Twee uitgangspunten voor de analyse van ongelijkheid

Functionele verdeling:
- verdeling van inkomen over productiefactoren (arbeid en kapitaal)
- wie krijgt welk deel van de geproduceerde taart
- de klassieke benadering

Personele verdeling
- personen of gezinnen als uitgangspunt in plaats van sociale klassen of productiefactoren

Wat is de neo-klassieke vergoeding van productiefactoren?

Bekijkt de economie in zijn geheel (macro-benadering)

Y = wL + rK of, 1 = wL/Y + rK/Y
kapitaalaandeel = rK/Y
loonaandeel = wL/Y
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is het verschil tussen armoede en ongelijkheid?

Armoede is niet hetzelfde als ongelijkheid
Land A en land B, inkomen land A is 10% van B
- Relatieve ongelijkheid is identiek
- Maar armoede is groter in land A

Absolute armoede
- Rowntree: vast aan de hand van prijs van korf levensnoodzakelijke goederen
Relatieve armoede
- 'een onvoldoende hoog inkomen om volwaardig deel te nemen aan het maatschappelijke leven' <--- voegt nieuwe produten toe aan de korf

Welke twee kernprincipes zijn er bij belastingheffing?

'Sterkere schouders dragen zwaardere lasten' = draagkrachtprincipe = principe van verticale herverdeling
- leidt tot progressiviteit (stijgende gemiddelde aanslagvoet)
- waardoor ongelijkheid van netto-inkomens < ongelijkheid van bruto-inkomens

'Belastingplichtigen moeten in gelijke omstandigheden gelijk worden behandeld' = principe van horizontale gelijkheid
- alleenstaanden met en zonder kinderen zijn niet gelijk en betalen verschillende belastingen, ook al hebben ze hetzelfde inkomen
- Bv. door belastingvrije som te variëren over gezinssamenstelling

Wat is de lineaire negatieve inkomstenbelasting?

Lineaire negatieve inkomstenbelasting: T^h = -B + t * y^h
T^h = te betalen belasting
y^h = belastbaar inkomen gezin h
t = dT/dy > 0 is de constante marginale aanslagvoet
- B < 0  is de negatieve belasting (subsidie) onafhankelijk van inkomen en is dus nauw verwant met basisinkomen

Gemiddelde belastingvoet T/y =  -b / y + t
Neemt toe met inkomen (progressief) door negatieve belasting

Functievoorschrift voor inkomen na belasting:
ynetto = y - T = B + (1 - t) * y

Wat is de effectieve gemiddelde en marginale aanslagvoet?

Statutaire tarieven =  wettelijk vastgelegde tarieven: vertellen slechts deels hoeveel personenbelasting er betaald word
- aftrek = deel inkomen in opgenomen in belastbaar inkomen
- vermindering = te betalen belasting wordt verminderd
- waardoor het effectieve gemiddelde tarief = 23% in 2015

Effectieve marginale tarief wordt beinvloed door andere elementen die afhangen van het inkomen zoals
- selectieve uitkering (<> onvoorwaardelijke basisinkomen)
- bijv. moet kinderbijslag dalen met ikomen?

Wat zijn de voor en tegens van het basisinkomen?

Pro
- misschien betaalbaar, maar wel grotendeels broekzak-vestzak
('gegarandeerd minimum' <> 'onvoorwaardelijk basisinkomen')
- minder stigma voor uitkeringstrekkers
- minder bureaucratie (geen controle op werkzoekenden)

Contra
- 'broekzak-vestzak' operatie maakt dat: voorgesteld basisinkomen niet onvoorwaardelijk maar selectief is, dus werkloosheisval blijft bestaan (of wordt zelfde groter)
- gedragseffecten: stoppen/verminderen mensen met werken?

Waarom wordt de sociale zekerheid niet voorzien door de private markt?

Enkele problemen
- Collectieve component: als grote groep verzekerden gelijktijdig getroffen wordt, volstaan premier niet
- Asymmetrische informatie:
  • averechtse selectie: 'lage'  en 'hoge' risico's = pivate informatie; premie op basis van gemiddeld risico te hoog voor lage risico's
  • moral hazard: risico en omvang schade zijn niet exogeen


Marktfalen op private verzekeringsmarkten

Overheid zou het beter moeten kunnen:
- softe budgetbeperking (igv collectieve component)
- verplichte verzekering (igv averechtse selectie)
- meer controle en sanctiemogelijkheden (igv moral hazard)

Wat doen de vezekering en solidariteit?

Sociale zekerheid heeft als doelstelling om de ongelijkheid en de armoede te verminderen

Verzekering is welbegrepen eigenbelang; solidariteit gaat verder
- niet langer ex ante verbetering voor iederen
- kan dus enkel via overheid worden opgelegd

subsidiërende solidariteit
- premier weerspiegelen niet perfect de verschillen in risico's
- bijv. gelijke premier --> ex post herverdeling van lage naar hoge risico's

Inkomenssolidariteit
- premie en uitkering staan in verhouding tot inkomen
- maar uitkering is wel begrensd door minimum en maximum

Bestrijden armoede: bijstandssysteem
- residuele stelsels van gegarandeerde minimumsinkomens
- geen band met vroegere bijdragen, bijv. leefloon

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo