Mededinging versus monopolie

12 belangrijke vragen over Mededinging versus monopolie

Wat is volmaakte mededinging?


Prijsnemer


- ondernemer beschouwt prijs als gegeven
- ondernemingsvraag is hierdoor horizontaal

Totale opbrengst: TO(q) = p*q
Gemiddelde opbrengst GO(q) = TO(q)/q = p
Marginale opbrengst MO(q) = dTO(q)/dq = p

Wat voor technische bellemmeringen zouden er kunnen zijn voor markttoetreding?

Gemiddelde kosten dalen met output omwille van:
- hoge vaste kosten (gas, elektriciteit)
- 'learning-by-doing' (dynamisch effect)

Productie is niet efficiënt zodra meer dan 1 oderneming actief is op een markt

kan leiden tot een
- 'natuurlijke' monopolie (kostenvoordelen verhinderen toetreding)
- 'wettelijk' monopolie (opgelegd omwille van inefficiëntie)

Netwerkexternaliteiten
- consumenten ervaren positieve effecter naarmate meer consumenten hetzelfde product gebruiken (facebook)

Exclusief gebruiksrecht van productiefactoren
- eigenaar van schaare grondstof, bv bauxiet en diamant

Technologische kennis
- unieke, moeilijk imiteerbase kennis. Bijv: Coca-Cola, kerncentrales, vliegtuigen

Wat zijn wettelijke belemmeringen tot toetreding van een markt?

Concurrentieverbod in geval van schaalvoordelen: NMBS

Licenties voor activiteiten: apothekers, radiofrequenties

Octrooien(patenten)
- Stimlueren O&O door tijdelijke bescherming
- afwegen innovatie versus monopoliemacht
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat voor strategisch gedrag van de monopolist kan markttoetreding belemmeren?

Toetreding van concurrenten bemoeilijken, of erg kostelijk maken
- dreigen met dure rechtzaken
- dure advertentiecampagnes
- lobbying

Wat zijn de kosten van een monopolie?

Deadweight loss
rent-seeking

Echter deze 'statische' efficiëntieverliezen woeten soms afwegen tegen 'dynamische'  efficiëntiewinsten, bijv:
- patent = tijdelijke monopoliepositie (verlies)
- maar stimuleert wel O&O (winst)

Wat is de discussie omtrent patenten en geneesmiddelen?

Kosten per succesvol geneesmiddel zijn sterk gestegen. Deze wordt bepaalt door: ontwikkelingskost en kapitaalkost.

Patenten = tijdelijke monopolie (bijv. 20 jaar)
- stimuleren innovatie voor tijdelijke monopolie
- tijdelijke monopolie laat toe om kost terug te verdienen
- zonder patenten zouden bedrijven minder O&O doen

Afweging tussen:
- tijdelijke monopoliekosten
- innovatie

Echter, tijdelijke monopolie kan leiden tot winstmaximalisatie
- meer dan de kost kan worden terugverdiend
- afhankelijk van de vraag (nood van patiënt)

Bij verval van het patent zakken de prijzen snel.

Wat voor oplossingen zijn er voor markten met schaalvoordelen?

Schaalvoordelen zijn markten waar de GK daalt, en het inefficiënt is om meerdere spelers op de markt toe te laten.

Wettelijke concurrentieverboden zorgen voor lagere kosten, maar geven wel monopoliemacht aan één onderneming

opties zijn
- outputbelasting
- winstbelasting
- maximumprijzen

Wat voor effect heeft de winstbelasting?

optimale outputniveau voor de belasting is W(Q)
Na belasting is deze (1-t)W(Q)

Ofwel, de optimale output wijzigt niet. Winstbelasting brengt ons dus niet dichter bij het efficiënte punt E, en het surplus blijft ongewijzigd. Beter dan outputbelasting, maar niet ideel. Enkel ondernemingswinst die naar de overheid gaat.

Wat voor effect heeft een outputbelasting tegen natuurlijke monpolie?

Brengt ons weg van E
Doet surplus dalen
Maakt DWL groter

Wat voor effect heeft een maximumprijs op monopolie?

Brengt ons dichter bij het efficiënte punt E
doet surplus toenemen
doet DWL dalen

Er kan gekozen voor Pe, prijs die meest efficient is alhoewel
- ofwel subsidie om verlies te dekken
- of toch kiezen voor maximumprijs = Ramseyprijs(R) = laagst mogelijke prijs zonder verlies van de onderneming

Wat is de concentratie index?

Verschillende manieren om marktmacht te meten in een sector; concentratie index is één mogelijkheid

C4 is veelgebruikte maatstaf
- omzet van vier grootste bedrijven als % van totale omzet sector
- hoe hoger C4, hoe hoger de concentratie
- volmaakte mededinging C4->0, monopolie C4->1.

C4 meet concentratie, niet per se marktmacht

Wat kan geconcludeerd worden uit concentratie indexi?

Concentratie in de sectoren is persistent
Tendens tot toename van concentratie
Subsectoren is concentratie meer uitgesproken
Mark ups zijn, naar historische normen, hoog

Aantal toetreders daalt doorheen de tijd
Recordbedragen door fusies en overnames
Jaarlijke aantal fusies en overnames 2x hoger dan in 1990

Volmaakt mededingen en monopolie vaak niet realistisch --> onvolmaakte mededining meer realistische marktvorm

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo