De geest van ons Wetboek van Strafrecht - Het legaliteitsbeginsel

11 belangrijke vragen over De geest van ons Wetboek van Strafrecht - Het legaliteitsbeginsel

Waarom kan opzet niet worden uitgesloten als er geen opzet is tot de verrichte gedraging?

Omdat de dader zich met zijn handeling willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat een andere gang van zaken zou plaatsvinden dan hij beoogd had.


In welke 4 concrete deelnormen vindt het legaliteitsbeginsel voor het Nederlandse recht uitdrukking?

  1. Lex scripta-gebod: Strafrechtelijke aansprakelijkheid mag uitsluitend gevestigd worden op grond van een wettelijke strafbepaling.
  2. Lex certa-gebod: Wettelijke strafbepalingen moeten helder afgebakend en begrijpelijk zijn.
  3. Lex stricta-gebod: de verboden handelingen moeten duidelijk omschreven zijn in de wet, maar er mag gebruik worden gemaakt van open normen zodat een strafbepaling langer meegaat en werkbaar is.
  4. Verbod van terugwerkende kracht: het opleggen van een straf is alleen toegestaan, indien de gedraging ten tijde van het begaan al strafbaar was.

Wat is de andere kant van de medaille inzake de rechtszekerheid voor de burger in zijn hoedanigheid van potentiële verdachte?

In Jip-en-Janneke-taal: De lat ligt echter zeer hoog voor de burger om enige kennis te hebben van de wet.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Gevolg van legaliteitsbeginsel is verbod van terugwerkende kracht

Voor een beoordeling van de terugwerkende kracht door de strafrechter is uiteraard een ijkpunt nodig. (tijdstip strafbare feit).

Verbod van terugwerkende kracht heeft betrekking op

  1. Nieuwe strafbaarheidstellingen en veranderingen in bijvoorbeeld de delictsomschrijving
  2. een verandering in de wettelijke regeling van een algemeen leerstuk die tot een uitbreiding van de strafrechtelijke aansprakelijkheid leidt
  3. beperkingen in strafuitsluitingsgronden
  4. wijzingen in de jurisprudentie
  5. voor regels over de hoogte en de soort straf

Is het verbod op terugwerkende kracht van de strafbepalingen op grond van artikel 1 lid 2 Sr ook van toepassing bij wijzing van vervolgingsvoorwaarden, zoals verjaringstermijnen (artikel 70 Sr) indien deze ongunstig zijn voor de verdachte?

Het verbod van terugwerkende kracht beperkt zich tot de strafbaarstelling van gedrag en tot de (hoogte van de) strafbedreiging. Vervolgingsvoorwaarden zoals rechtsmacht en verjaringstermijnen kunnen wel met terugwerkende kracht gewijzigd worden > de wetgever mag natuurlijk bij wijziging deze terugwerkende kracht verbieden.

Eisen die door het staatsburger hof zijn gesteld

  1. Het recht moet toegangelijk zijn
  2. het recht moet voorspelbaar zijn ( foreseeability, Bestimmtheitsgebod of het lex certa beginsel. )

Uit het legaliteitsbeginsel, om specifieker te zijn, uit het lex scripta-gebod staat dat de rechter de open normen mag interpreteren, maar hij wordt hier wel in begrensd. Welke methode/redenering/interpretatie mag hij niet gebruiken?

Verbod van analogische interpretatie: Analogisch interpreteren is  het toepassen van een wetsbepaling op een geval waarvoor zij niet is geschreven.

In eerdere cursussen heeft u al geleerd dat de rechter de ongeschreven schulduitsluitingsgrond van Afwezigheid van alle schuld (AVAS) heeft erkend en toegepast. Staat de erkenning van ongeschreven strafuitsluitingsgronden niet op gespannen voet met het verbod van analogische toepassing in artikel 1 Sr?

Nee, art. 1 Sr > feit/gedraging pas strafbaar als daar een strafbepaling voor is. Geeft burger rechtszekerheid en rechtsbescherming. Daarom is analogie verboden.

Echter, analogische interpretatie bij strafuitsluiting tast de rechtsbescherming niet aan en valt dus niet onder het verbod.

Wat is extensieve interpretatie en wanneer wordt dit problematische wanneer het te extensief wordt toegepast?

Extensieve interpretatie: Uitbreidende uitleg en hantering van een rechtsregel.

Te extensieve/nadeel extensieve interpretatie: een aansprakelijkstelling kan als een verrassing komen bij een nieuwe interpretatie waardoor het bereik van de strafbepaling wordt uitgebreid.

Welke arresten zijn goede voorbeelden van toelaatbare extensieve interpretatie?

Het Elektriciteitsarrest en het Runescape-arrest.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo