Lesdag 3 - spanning & vermoeidheid
21 belangrijke vragen over Lesdag 3 - spanning & vermoeidheid
Welke soorten vermoeidheid worden binnen de oncologie onderscheiden?
- algemene vermoeidheid
- fysieke vermoeidheid
- mentale vermoeidheid
- reductie in activiteit
- reductie in motivatie
Wat zijn mogelijke oorzaken van fysieke vermoeidheid?
- vermindering van cardiorespiratoir systeem
- verstoord slaapritme
- verminderde activiteitenregulatie
Wat zijn mogelijke oorzaken van mentale vermoeidheid en hoe uit deze zich?
• Cognities rondom kanker/ vermoeidheid en verzet tegen klachten
• Angst
• Premorbide factoren
• Sociale steun
• Activiteitenregulatie
Uit zich door verminderde concentratie/geheugenproblemen
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Wat is een mogelijke interventie bij activiteitenreductie of juist overbelasting?
- zsm activiteiten weer hervatten
Waardoor hebben oncologiepatienten vaak een verstoorde nachtrust?
- hormonen door medicatie
- verstoord ritme
Wat zijn de symptomen in reductie in motivatie?
- Waar doe ik t voor
- Hoe lang nog
- Als ik iets doe wordt ik moe (negatieve self efficacy)
Wat zijn mogelijke fysiotherapeutische interventies bij vermoeidheid in oncologie?
• Inzicht belasting – belastbaarheid (agenda training)
• Opbouw conditie en kracht:
- Graded activity
- opbouw middels specifieke krachttraining, conditietraining,
• Ontspanning (kan iemand dit nog?)
• Lichaamsgerichte interventies (iemand prettig in vel laten voelen, zoals OT, massage)
Wat is het principe achter Graded Activity?
Het activiteitenniveau van een patiënt te verbeteren, ondanks de aanwezigheid van klachten. (Op cognitieve en gedragsmatige leertheorieën gebaseerde behandelvorm.)
FOCUS OP INSTANDHOUDENDE FACTOREN IPV OORZAKELIJKE FACTOREN
Wat is het SCEGS-model en hoe wordt het toegepast?
S = Somatische aspecten
C = aan vermoeidheid en behandeling gerelateerde Cognities
E = klachtrelevante Emoties
G = vermoeidheidsGedragS = Sociale aspecten
Wordt ook wel gewerkt met gekleurde vlaggen (rood, geel, blauw, zwart en oranje)
Welke verschillende vlaggen worden onderscheiden mbt instandhoudende factoren?
Geel - psychosociale aspecten
Blauw - werkgerelateerd
Zwart - maatschappelijk, zoals schadeclaims, geschillen
Oranje - specifieke psychologische/psychiatrische aspecten
Patiënten met welke kenmerken komen in aanmerking voor graded activity?
• Gefocused op oorzaak klachten en geen oog hebben voor negatieve gevolgen van het huidige gedrag
• Niet weten hoe om te gaan met de klachten
• Disfunctionele opvattingen over de klacht en bewegen
• Gering vertrouwen in het eigen kunnen en gering gevoel van controle over de eigen situatie
• Disuse of nonuse
Wat is de conclusie uit de SR van Derksen (2013) over het effect van empathie in communicatie tussen patient en behandelaar?
Door empathie worden angst en stress minder, wat een positief effect heeft op de outcomes.
Welke lichaamssystemen zijn betrokken bij bewegingsgedrag?
• Het somatomotorisch systeem
• Het autonome zenuwstelsel
• Het neuro endocriene systeem
Wat is de SAM-as en wat is zijn werking?
stimuleert symphatische centra, waaronder locus coeroleus (blauwe kern). Hierdoor gaat de arousel en alrtheid omhoog, sympathicus activatie, parasympathicus geremd.
Specifieke organen worden geactiveerd (vb cardiovasculair) onder invloed van adrenaline en bepaalde organen worden geremd (spijsverteringssysteem)
Maw: klaarmaken voor fight/flight
Wat is de HPA-as en wat is zijn functie?
maakt op lange termijn energie vrij voor actie en remt tegelijk de door stress versterkte ontstekingsreacties en immuunresponsen.
HPA-as: vrijkomen van corticoiden onder stress, zorgt voor herstel
Wat is de invloed van stress op het immuunsysteem?
• Vatbaarder voor acute respiratoire infecties
• Wondgenezing kan met wel 40% vertragen
• Hyperalgesie/ pijn treedt op
• ‘s nachts ontstekingsprocessen meer prominent aanwezig
• Door stress pro inflammatoir cytokine niveau verhoogd, langdurige stress een
verlaagd cortisolniveau, immuunsysteem minder responsief op cortisol, gevolg op
ontstekingsprocessen bijv bij reuma en bepaalde hartaandoeningen
• Sickness respons verhoogd
Wat is de invloed van stress op het cardiovasculaire systeem?
Acute emotionele stress
• Hartfrequentie stijgt
• Cardiale output neemt toe
• Bloeddruk stijgt
- Algemene levenstress bij gezonde: vertraagd herstel Hf en bloeddruktoename.
- Vijandige of agressieve personen: versterkte HF ↑ en bloeddrukstijging
- Pt met cardiovasulaire problematiek: cardiale aritmieen, vasoconstrictie van de
coronaire vaten, wat tot myocardiale ischemie kan leiden.
Kwetsbare pt: acuut myocardinfarct of plotselinge hartdood
Welke stressgerelateerde interventies hebben positieve invloed op het cardiovasculaire systeem en wat is dit effect?
• Stressmanagement
• Educatie
• Ontspanning
Effect:
• Fysiologisch (afname rust HF, toename HF variabiliteit)
• Psychologisch (afname angstgevoelens en depressie)
• Cardiale effecten (minder vaak angina pectoris, aritmieen, minder cardiale
gebeurtenissen zoals myocardinfarct)
Wat is de invloed van stress op het respiratoire systeem?
• Toegenomen respiratoire drive
• Disfunctioneel adempatroon
• Diafragma wordt hypertoon, vlakt af en wordt minder beweeglijk
• Sympathisch gedomineerd adempatroon (snel, oppervlakkig, thoracaal,
verhoogde tonus)
Hyperventilatie: verlaagde CO2 niveau zijn waarschijnlijk de oorzaak van angst voor
lichamelijke sensaties.
Stress geen oorzakelijk effect op respiratoire aandoeningen, wel op de mate van
ervaren klachten.
Wat zijn stressgerichte interventies die het respiratoire systeem positief beinvloeden?
Interventies
• Ademrelaxatie training
• Zelfmanagement
• Fysieke training
• Educatie
• Sociale steun
Wat is de invloed van stress op weefselherstel?
• Verhoogd cortisolniveau en pro-inflammatoir cytokine niveau (ontstekingsreactie
start niet goed op)
• Verminderde fibroblastmigratie en differentiatie
• Verminderde bacteriele clearance van het wondgebied
• Verhoogde spieractivatie
• Gedragsmatige factoren (verminderde zelfzorg , slecht eten , verstoord
slaappatroon)
• Vasoconstrictie
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden