Startpagina / Samenvattingen / Mededingings- en Economisch recht Class notes / acm-markt-concurrentie

Inleiding en enkele hoofdlijnen

Q: Waaruit bestaat het economisch ordeningsrecht?

Het economisch ordeningsrecht bestaat uit: - Het algemeen mededingingsrecht * Toezicht achteraf o.b.v. sancties (behalve bij concentratiecontrole) - Sectorspecifieke regulering/markttoezicht * Regulering vooraf (bijv. vaststellen tarieven) én toezicht achteraf o.b.v. sancties * Van toepassing op bepaalde sector van de economie of op bepaalde rechtssubjecten - Consumentenbescherming * Deels toezicht achteraf; deels belangenbehartiging - Staatssteunregels en aanbestedingsregels * Van toepassing op de overheidsorganen

64 belangrijke vragen over Inleiding en enkele hoofdlijnen

Wie stelt de ACM centraal bij haar toezicht op de markt?

De ACM stelt bij haar toezicht de consument centraal. Het doel dat de ACM toezicht houdt is om kansen en keuzes te bevorderen voor de bedrijven en de consumenten.

Hoe ziet de ACM haar eigen functie?

De ACM geeft aan dat zij zichzelf in de eerste plaats als handhaver ziet.

Welk doel streeft de ACM met het toezicht houden na?

De ACM geeft aan dat zij de belangen van de consument behartigt omdat er moet worden gezorgd dat er voldoende aanbod is voor de consument. Ook wil de ACM bevorderen dat bedrijven zonder belemmeringen de mogelijkheid hebben om de markt te betreden.

Welk doel streeft de ACM na voor de consument?

De ACM streeft ernaar dat er voor de consument voldoende aanbod is van producten en/of diensten.

Wie is de bestuursvoorzitter van de ACM?

Chris Fonteijn.

Waar staan de letters ACM voor?

Autoriteit Consument en Markt.

Waaruit bestaat het economisch ordeningsrecht?

Het economisch ordeningsrecht bestaat uit:

- Het algemeen mededingingsrecht

* Toezicht achteraf o.b.v. sancties (behalve bij concentratiecontrole)

- Sectorspecifieke regulering/markttoezicht

* Regulering vooraf (bijv. vaststellen tarieven) én toezicht achteraf o.b.v.

sancties

* Van toepassing op bepaalde sector van de economie of op bepaalde

rechtssubjecten

- Consumentenbescherming

* Deels toezicht achteraf; deels belangenbehartiging

- Staatssteunregels en aanbestedingsregels

* Van toepassing op de overheidsorganen

Streven de EU en de Nma naar een markt met volledige concurrentie?

Een markt waarin volledige concurrentie bestaat is onmogelijk, dit is enkel theoretisch. De EU en de Nma streven geen volledige concurrentie na, maar zij streven naar een markt waarin zoveel concurrentie is dat de vrije-marktwerking goed functioneert.

Welke verschilende visies met betrekking tot een ideale marktwerking zijn er?

Het model van:

- De volledige concurrentie (is een puur theoretisch model: oneindig veel aanbieders/vragers en geen marktmacht voor een van de partijen)

- De beperkte concurrentie

- De planeconomie, daarbij is er geen sprake van concurrentie. Bij een planeconomie reguleert de overheid werkelijk alles.

Hoe ziet de indeling van een gedereguleerde markt eruit?

De gedereguleerde markt bevat een combinatie van vrije concurrentie en regulering (bijv. ACM en Nza).

Hoe ziet de indeling van een vrije markt eruit?

In een vrije markt is er sprake van een toezichthouder - handhaver.

Hoe ziet een gereguleerde markt eruit?

De gereguleerde markt heeft een toezichthouder - regulator (degene die de regels opstelt). In Nederland bestaat die uit:

- ACM (telecom, energie, etc.)

- NZa (zorg)

- AFM (financiële markten)

- etc.

Wie is er bij de EU belast met het toezicht houden op de mededingingsregels?

De commissie.

Wat is de reden dat veel overnames en fusies niet van d e grond komen?

Veel ondernemingen zijn bang dat ze voor hun overname of fusie geen toestemming zullen krijgen van de ACM en laten het daarom maar niet doorgaan.

Zijn ondernemers blij met mededingingsregels?

Nee, zij hebben het gevoel dat ze in hun vrijheden worden aangetast. Wanneer zij lang hebben gewerkt aan een nieuw product en daar veel geld in hebben gestoken en als gevolg hiervan een groot marktaandeel verovert, dan kan zij door de ACM worden aangemerkt als een onderneming met een economische machtsposities. Wanneer zij een onderneming met economische machtspositie is dan moet zij aan bepaalde regels voldoen en kan zij niet meer zomaar vrij haar eigen prijzen vaststellen.

Wanneer is er in de EU de mogelijkheid om te reguleren?

Alleen wanneer de vrije markteconomie niet op kan gaan mag er worden gereguleerd.

Wat is een voorbeeld van een markt die tot voor kort was gereguleerd maar steeds verder is geliberaliseerd?

De telecommunicatiemarkt. Doordat de concurrentie op de markt steeds sterker is geworden is regulering niet langer noodzakelijk. Voorheen was er de OPTA (Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit) en die is nu gefuseerd met de ACM. De OPTA was tot de conclusie gekomen dat de markt zichzelf nu wel reguleerde door de onderlinge concurrentie, daarom is zij paar jaar geleden gestopt met het reguleren van tarieven. Dit is de subsidiariteitsgedachte in de praktijk: enkel reguleren wanneer het strikt noodzakelijk is.

Wanneer mag er binnen de EU worden gereguleerd?

Alelen wanneer ook de hoofdregel van 'vrije markteconomie' kan opgaan.

Waarom is de mededinging een van de methodes waarmee de EU één handelsmarkt probeert te bereiken?

OM het voor bedrijven makkelijk te maken om grensoverschrijdend met elkaar te handelen is het van belang dat de mededinging goed is geregeld.

Wat is de hoofdregel binnen de EU m.b.t. de markteconomie?

De EU is voorstander van een vrije markteconomie waarbij vaak een soort van subsidiariteitseis wordt gesteld. Regulering van een bepaalde markt wordt alleen toegestaan wanneer dit strikt noodzakelijk is.

Is het neo-liberalisme van mening dat de markt in zijn geheel moet worden gereguleerd?

Nee, het neo-liberalisme is geen voorstander van algehele regulering van de markt. Het neo-liberalisme is voorstander van het opstellen van bepaalde gedragsregels of wanneer de structuur van een bepaalde markt vereist dat er wordt gereguleerd.

Heeft elke lidstaat van de EU een nationale mededinginswet?

Ja, elke lidstaat heeft een nationale mededinginswet met een nationale instantie die toezicht houdt op de naleving hiervan.

Hoe zag de geschiedenis in Europa eruit?

Eerst kwam er een vrij verkeer van goederen, personen en kapitaal en vrijheid van vestiging. Daarna kwam er vrije mededinging. Na de vrije mededinging kwam het vrij verkeer van vonnissen en informatie/bewijs.

Wat zegt het liberalisme als antwoord op het neo-liberalisme?

Het liberalisme zegt dat er op de markt altijd sprake is van een zelfcorrigerend effect.

Waarom moeten netwerksectoren worden gereguleerd?

Omdat er grote investeringen nodig zijn om op die markt actief te worden is het vrijwel onmogelijk dat nieuwe spelers op die markt komen. Omdat dergelijke bedrijven niet aan 'normale concurrentie' onderhevig zijn en om te voorkomen dat de monopolist(en) de consument uitknijpen zijn regels vereist (regulering).

Noem voorbeelden van markten die volgens het neo-liberalisme moeten worden gereguleerd

Bij netwerksectoren is regulering nodig. Een netwerksector heeft als kenmerk dat er een grote investering nodig is om in een dergelijke sector actief te worden. Vaak is een deerlijke investering in het verleden al gedaan.

Bijvoorbeeld het spoorwegvervoer, dit kan je niet volledig aan de markt overlaten want overheid heeft spoor aangelegd en voor nieuw bedrijf is het onmogelijk om op die markt te komen, aanleggen van sporen is veel te duur en te omvangrijk. Ook waterleidingnetwerksecotr en elektriciteitsnetwerk.

Is liberalisme de allerbeste vorm?

Wanneer je de markt geheel liberaliseert is dat ook zeker niet zaligmakend. Je kan niet alles aan de markt over laten zonder regulering. Het accepteren dat de vrije markt niet in alle gevallen het beste is wordt aangehangen door het Neo-liberalisme.

In welk land werd als eerste een Mededingingswet ingevoerd?

In de VS werd in 1890 als eerste een Mededingingswet ingevoerd.

Wie kan worden gezien als de 'founding father' van het mededingingsrecht?

Adam Smith.

Ontleedt de definitie die Bork geeft van concurrentie

... is rivalry: er moet sprake zijn van rivaliteit tussen de concurrerende aanbieders.

... under uncertain conditions: dit is de reden waarom je als bedrijf wordt gestimuleerd om te innoveren, je weet namelijk niet waar jouw concurrent met bezig is.

Als er o.g.v. het mededingingsrecht wordt opgetreden is vrijwel altijd één van deze twee in het geding.

Wat toonde het onderzoek van Adam Smith aan?

Smith was aanhanger van het vrije marktdenken. Smith is onderzoek gaan doen in verschillende landen om te kijken waarom het in het ene land economisch wel goed ging en in het andere land niet. Hij kwam tot de conclusie dat in landen waar er sprake was van een vrije markteconomie het economisch gezien beter ging dan in landen met regulering vooraf.

Wat was de mening van Adam Smith over de indeling van de markteconomie en hoe de economie dient te worden versterkt?

Smith was van mening dat er zo weinig mogelijk regels vooraf moesten worden opgesteld om bedrijven met elkaar te laten concurreren.

Wat is het doel van het Europese mededingingsrecht?

Het Europese mededingingsrecht heeft naast het doel de consument te beschermen nog een ander doel, namelijk het faciliteren van de handel tussen lidstaten.

Wanneer moet er volgens het Europese mededingingsrecht worden ingegrepen?

Er moet in worden gegeven wanneer afspraken tussen bedrijven aan de interstatelijke handel in de weg staan.

Waarom is het belangrijk om het marktoptreden van de overheid zelf ook te ordenen?

De overheid is niet alleen afnemer, maar deels ook aanbieder van producten en diensten en maakt hierdoor ook allerlei afspraken met bedrijven.

Wat als de overheid een bedrijf wil helpen/bevoordelen d.m.v. staatssteun?

Wanneer de overheid dan een bedrijf wil helpen/bevoordelen d.m.v. staatssteun, dan moet zij hiervoor toestemming aan de commissie vragen. De commissie beoordeelt dan of de concurrentie hiermee zal worden verstoord.

Waarom bestaan er aanbestedingsregels voor de overheid?

De aanbestedingsregels bepalen dat de overheid ervoor moet zorgen dat bedrijven die in aanmerking kunnen komen voor een bepaalde opdracht, dat er tussen die bedrijven voldoende concurrentie is en zij allemaal een gelijke kans krijgen.

Hoe zorgt de overheid ervoor dat er voldoende concurrentie is tussen de bedrijven die zich inschrijven op een aanbesteding bij de overheid?

De overheid zorgt ervoor dat er onderling voldoende concurrentie tussen de ondernemers bestaat die zich inschrijven voor een aanbesteding van de overheid door de vereisten die de overheid aan de opdracht stelt al helemaal duidelijk te maken zodat bedrijven op basis van die specifieke duidelijk omschreven opdracht een offerte kunnen maken.

Wie zijn de hoofdrolspelers binnen het economisch ordeningsrecht?

1. De regelgever;

2. De toezichthouder;

3. De controleur van de toezichthouder;

4. De restrol van de civiele rechter (HR) en het HvJ EU.

Wie fungeren als regelgever binnen het economisch ordeningsrecht?

De regelgever m.b.t. de mededinging zijn de wetgever (= Nederlandse wetgever en de wetgever op Europees niveau); het ministerie van Economie Landbouw & Innovatie in verbeid met het opstellen van beleidsregels en het geven van aanwijzingen (op Nederlands niveau).

Wat is de rol van het ministerie van Economie, Landbouw & Innovatie op het gebied van de mededinging?

Het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie heeft als rol om beleidsregels op te stellen en aanwijzingen te geven.

Wie zijn toezichthouder binnen het economisch ordeningsrecht?

De ACM op Nederlands niveau en de Europese Commissie op Europees niveau.

Wie controleert de toezichthouder?

De toezichthouders zijn de ACM en de Europese Commissie, zij worden gecontroleerd door de bestuursrechter op nationaal niveau en door het Gerecht in Eerste aanleg en het Hof van Justitie van de Europese Unie op Europees niveau.

Wanneer is de restrol binnen het economisch ordeningsrecht van belang?

De restrol komt om de hoek kijken wanneer het gaat om feitelijk handelen door de toezichthouders, bijvoorbeeld wanneer de ACM onderzoekshandelingen verricht, dan is dit niet een bestuursrechtelijk besluit van de ACM maar een feitelijk handelen. Wil je hiertegen in verzet komen dan moet je naar de civiele rechter en kan je bijvoorbeeld een kort geding starten tegen de ACM.

HOe kan je op Europees niveau in beroep tegen een besluit van de Europese Commissie?

Op Europees niveau kan je in beroep tegen een besluit van de Europese Commissie bij het Gerecht in Eerste aanleg EU. Wanneer je in hoger beroep wilt dan moet je naar het HvJ EU in Luxemburg.

Waar moet je in hoger beroep wanneer je het oneens bent met de uitspraak van de Bestuursrecht van de rechtbank Rotterdam?

Dan moet je in beroep bij het CBB = het College van Beroep voor het Bedrijfsleven.

Welk ministerie is verantwoordelijk voor het mededingingsrecht op nationaal niveau?

Het Ministerie van Economie, Landbouw & Innovatie.

Wanneer ga je in beroep bij de civiele rechter?

Je gaat in beroep bij de civiele rechter wanneer er sprake is van een feitelijk handelen van de ACM of de Europese Commissie.

Of wanneer bedrijven onderling van mening verschillen over de toepassing van de mededingingsregels.

Wanneer is de ACM opgericht?

De ACM is opgericht op 1 april 2013.

Waaruit is de ACM voortgekomen?

De ACM is ontstaan door een samenvoeging van de Nma, de OPTA en de Consumentenautoriteit.

Door welke wet is de ACM in stand gebracht?

De ACM is in stand gebracht door de Instellingswet ACM.

In welke wet zijn de regels neergelegd met betrekking tot de mededinging op nationaal niveau?

In de Mededingingswet.

In welk verdrag zijn de regels neergelegd met betrekking tot de mededinging op Europees niveau?

In het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU).

Door wie zijn de medewerkers van de ACM ter beschikking gesteld?

De mederwerkers van de ACM zijn door het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie ter beschikking gesetteld. De medewerkers van de ACM zijn dus ambtenaren.

Heeft het ministerie van Economie, Landbouw en Innovatie instructiebevoegdheid in individuele gevallen?

Nee, in individuele gevallen heeft minister EL&I geen instructiebevoegdheid.

Welke vormen van toezicht (gedragstoezicht en concentratietoezicht) horen bij welke vormen van economisch ordeningsrecht?

Gedragstoezicht hoor bij het klassieke idee van een vrije marktwerking.

Concentratietoezicht past meer in het kader van de gereguleerde markten, dit is namelijk een vorm van toezicht vooraf.

Waar draait het mededingingsrecht hoofdzakelijk om?

Het mededingingsrecht draait hoofdzakelijk om:

1. Het kartelverbod;

2. Misbruik van een machtspositie;

3. Concentratietoezicht (= toezicht bij fusies, overnames, e.d.).

Wat kunnen de ondernemingen voor verweer voeren in geval van een marktverdelingskartel en wat zal de ACM hierop antwoorden?

Bedrijven kunnen dan aanvoeren dat het veel efficiënter is i.v.m. de reistijd bijvoorbeeld. De ACM zegt dan dat je wellicht als bedrijf meer winst kan maken, maar het gaat om de consument en die heeft minder keuze omdat er in Noord- en Zuid-Nederland geen concurrentie is.

Wat gebeurt er bij een exclusiviteitscontract als vorm van kartelverbod?

Bij een exclusiviteitscontract worden er afspraken gemaakt over bijvoorbeeld bepaalde producten die de afnemer wel of niet mag verkopen. Dat een leverancier zegt: ik wil best aan jou leveren, maar alleen als jij mijn Grundig televisies verkoopt en dan mag je geen Phillips TV verkopen.

Wat gebeurt er bij de uitwisseling van bedrijfsvertrouwelijke informatie als vorm van kartelverbod?

Bij de uitwisseling van bedrijfsvertrouwelijke informatie vindt er uitwisseling van bedrijfsvertrouwelijke informatie tussen concurrenten plaats. Dan kan je je eigen marktgedrag hierop aanpassen en zo kan de concurrentie worden verzwakt.

Denk aan definitie van Bork: "...uncertain conditions" wordt hier geschonden.

Noem voorbeelden van situaties waarin sprake is van misbruik van economische machtspositie

- Onredelijke prijs

- Koppelverkoop

- Loyaliteitsbonus

- Leveringsweigering

en andere excessen van onvoldoende marktwerking.

Wat is volgens de EC een indicator dat er sprake is van marktmacht?

Het vermogen hebben om een beduidende periode prijzen boven concurrente niveau te handhaven dan wel de productie (hoeveelheid, kwaliteit, aanbod) onder concurrerende niveau te houden.

Wat is een economische machtspositie

Er is sprake van een economische machtspositie wanneer iemand in staat is om jegens concurrenten, afnemers consumenten in belangrijke mate onafhankelijk te gedragen, artikel 24 MW en 102 VwEU.

Wat is de derde manier de bewaking van de concurrentie?

Concentratiecontrole, als bedrijven willen fuseren moeten ze eerst toestemming vragen.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Mededingings- en Economisch recht Class notes

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding