Hoofdlijnen mededingingsrecht
51 belangrijke vragen over Hoofdlijnen mededingingsrecht
Waar moet je heen wanneer je tegen ene besluit van de ACM in Hoger beroep wilt gaan?
Naar de College van Beroep voor het Bedrijfsleven bij de Rechtbank Rotterdam.
Wat kan de civiele rechter onderzoeken t.a.v. de ACM?
In Nederland ligt het vrij makkelijk. De civiele rechter kan onderzoeken of de ACM een onrechtmatige daad heeft gepleegd en kan de ACM ook verbieden om bepaalde handelingen te verrichten.
De Europese commissie heft deze bevoegdheid ook, maar het is wel lastiger daartegen op te komen. De Nederlandse rechter heeft die rechtsmacht niet en het HvJ heeft dat daarentegen wel maar die heeft geen artikel waarin de onrechtmatige daad is neergelegd.
Waarom is het lastig om bij de civiele rechter op te komen tegen een OD van de Europese Commissie?
De Nederlandse rechter heeft geen rechtsmacht m.b.t. een OD van de Europese Commissie. Het HvJ EU heeft die rechtsmacht wel, maar die heeft geen Europees artikel waarin de OD is neergelegd. Optie die je dan hebt is dat je je op basis van Nederlandse civiele recht verzet tegen een uitvoering van een beschikking van de Europese Commissie. Meeste zaken zijn tegen nationale toezichthouder.
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Paloma
Rechten 
Voor mijn 1e tentamen haalde ik een 6. Toen ben ik gaan zoeken naar manieren om beter te leren en ben ik Study Smart tegen gekomen. Sindsdien heb ik een 9,0 - 8,0 - 7,6 - 8,0 - 8,0 gehaald. Ik raad het echt íédereen aan die het maar horen wil. Ik ben er zo blij mee!!
Zeger
Handels- wetenschappen Met mijn oude methode was ik geslaagd voor maar 3 van de 8 vakken. Sinds ik mijn aantekeningen digitaal maak in study smart, ben ik voor alle vakken de éérste keer geslaagd. StudySmart neemt voor mij de stress van slagen of niet slagen weg.
Sara
Bestuurskunde Door StudySmart gaat het op zo veel vlakken beter met mij. Eerst had ik continu studiestress en ik had nergens tijd voor. Nu voel ik mij rustig en zelfverzekerd (door gebruik van het programma). Eerst haalde ik meestal een 7, nu vaak een 8 of zelfs een 9.
Fleur
Bedrijfskunde HBO Hey Chris, ik wil je echt hartelijk danken voor het ontwikkelen van het platform. Ik haalde hiervoor altijd rond de 6/10 voor m'n tentamens, nu een 8,6, een 7,9 en een 7,6!!
Amber
Psychologie (master) Sinds ik Study Smart gebruik, is mijn gemiddelde 1 punt gestegen. Ik heb zelfs een statistisch vak met een 10/10 afgerond terwijl ik slecht ben in statistiek. Nu volg ik extra vakken omdat vorig jaar zo goed ging door Study Smart. Veel dank!
Jana
Verpleegkunde Sinds ik ben gaan leren met StudySmart ben ik geslaagd voor al mijn examens!!! Geen herexamens!! Eerst was ik al blij met een voldoende en nu haal ik alleen maar goede cijfers. Veel dank!
Miloe
24 – Student B&O Ik heb alle vakken die ik met Study Smart heb geleerd gehaald. Met rechten ben ik van een 5 naar een 8 gegaan! Ik weet nu zeker dat ik al mijn vakken gewoon ga halen.
Nina
19 – Student Communication Ik dacht altijd dat ik goed studeerde. Mijn cijfers waren ook prima. Ik had mij nooit kunnen voorstellen dat ik zo veel beter en sneller zou studeren door het toepassen van deze vaardigheden.
Babette
19 – Student Marketing Ik voel mij voor het eerst 100% zeker over de manier waarop ik leer. Ik heb nu het complete overzicht en de structuur die ik nodig had
Kurt
22 – Student Industrial Eng Door Study Smart kreeg ik weer plezier in het studeren en haalde ik direct betere cijfers. Alles ging ineens beter. Ik raad Study Smart enorm aan aan scholieren en studenten.
Regan
24 – Student Law Met dit plaform kan ik super snel en gestructueerd studeren. Ik ben nooit meer de weg kwijt in de stof of in mijn aantekeningen en maak veel sneller goede samenvattingen.
Wouter
21 – Student Psychology Eerst waren mijn aantekeningen een zooitje. Nu gebruik ik Study Smart en studeer ik super gestructureerd. Het helpt mij om tijd te besparen waardoor ik ook andere dingen kan doen die ik belangrijk vind.
Janneke T
Teacher Leerlingen die met het systeem hebben gewerkt hebben gewoon een beter resultaat behaald. Het systeem past alle leertrucjes zo toe, dat zowel de kinderen die goed scoren, maar ook zij die minder scoren, aan hun trekken komen.
Sietse
Muziektherapie Hey Chris, ik wil je enorm bedanken. Het vak waar ik vorig jaar nog net een 5,5 voor haalde, heb ik nu voor ditzelfde vak maar liefst een 9,7 gehaald! Mede dankzij jouw methode! Heel erg bedankt!
Marije
Parent Het grootste effect is dat mijn kind veel enthousiaster is over school! Elke ouder wilt graag dat zijn kind het goed doet op school, en Study Smart draagt daar aan bij.
Delano
Diergeneeskunde Dankzij StudySmart heb ik vorig jaar al mn examens gehaald en ook veel betere punten gehaald. Maar bovenal heb ik nu gewoon een heel goede studiemethode onder de knie, waarmee ik zeker weet dat ik de rest van mijn studie gewoon ga halen.
Wat is een voorbeeld van een arrest waarin het ging om onrechtmatige daad van de ACM?
Arrest Autoglas specialisten/NMA.
Wie stelt de beleidsregels voor de ACM op?
Dat doet de minister van EL&I. De minister stelt de regels op en de ACM voert de regels uit.
Geef een korte samenvatting van de rol die de minister en de ACM ten opzichte van elkaar hebben
De ACM is een zelfstandig bestuursorgaan, maar de minister is wel verantwoordelijk voor de ACM.
De minister mag alleen algemene aanwijzingen geven (d.m.v. beleidsregels), de minister is niet bevoegd om in individuele gevallen aanwijzingen te geven.
Mag de minister aan de ACM een financiële taakstelling geven?
Hiermee wordt bedoeld dat de minister een jaarlijkse begroting heeft en dat hij de ACM dan oplegt dat zij voor een bepaald bedrag aan boetes per jaar moet innen. De vraag is in hoeverre zich dit verhoudt tot beginsel van een juiste procesvoering = artikel 6 EVRM.
Wat is er kort gezegd bepaald in arrest Reminarie?
Het EHRM heeft in arrest Reminarie gezegd dat de dubbelrol van de EC geen probleem is. Zolang er maar de mogelijkheid bestaat om naar een voldoende onafhankelijke rechter te gaan, en dat is mogelijk: GEA en HvJ EU.
Daarnaast zijn de richtsnoeren van de EC voornamelijk gebaseerd op jurisprudentie en dus is er sprake van voldoende toezicht.
In welke Europese regeling is de bevoegdheidsuitoefening van de EC geregeld?
In verordening 1/2003 zijn de regels m.b.t. de bevoegdheiduitoefening van de EC en van de nationale toezichthouders van de lidstaten onderling geregeld.
Heeft de EC de mogelijkheid om op eigen initiatief mee te procederen in een zaak?
Ja, de EC heeft de mogelijkheid om op eigen intitiatief mee te procederen in een rechtszaak.
Wat is het gevolg van het feit dat sommige bevoegdheden elkaar overlappen?
Dat procedures naast of na elkaar gaan lopen. Dit kan leiden tot de vraag bij de ACM of zij de procedure op moet pakken wanneer er bij de civiele rechter al over wordt geprocedeerd. Het kan dan zijn dat de civiele rechter tot een ander oordeel komt dan de ACM of de EC.
Welke interacties vinden er plaats binnen het mededingingsrecht?
Binnen het mededingingsrecht vind er interactie plaats:
1. Tussen de wetgever en toezichthouders
2. Tussen de wetgever en de rechter
3. Tussen toezichthouders onderling
4. Tussen toezichthouders en de rechter
5. Tussen wetgevers onderling
6. Tussen rechters onderling.
Licht de interactie tussen wetgever en toezichthouders toe
Tussen wetgever en toezichthouders vindt interactie plaats. In Nederland gebeurt dit op het gebied van beleidsregels die door het ministerie van EL&I worden samengesteld. De ACM is daarnaast een zelfstandig bestuursorgaan. Het onderscheid tussen algemene en individuele.
OP Europees niveau is de regelgever tevens toezichthouder (Europese Commissie). IN arrest Reminarie is gezegd dat dit geen probleem is zolang er maar voldoende onpartijdige rechterlijke controle plaatsvindt t.a.v. de dubbelrol.
Licht de interactie tussen de wetgever en de rechter toe
Zowel in Nederland als in de EU geldt hetzelfde: de rechter past de wetgeving toe en de wetgever verwerkt de vaste jurisprudentie in wet- en regelgeving.
Licht de interactie tussen de toezichthouders onderling toe
In Nederland gelden samenwerkingsprotocollen en is de Instellingswet van belang.
In de EU is Verordening 1/2003 en de ECN van belang. Dit bevat de volgende onderwerpen:
1. Informatie uitwisselen
2. Hulp bij onderzoeken
3. Afstemming wie welke zaak oppakt
4. Het doorverwijzen van zaken naar elkaar (in geval van concentraties)
Op internationaal niveau vindt er bilaterale (tussen 2 landen) en multilaterale (tussen 3 of meer landen) samenwerking plaats. Wat is dan de basis voor gezamenlijk onderzoek en het uitwisselen van informatie.
Licht de interactie tussen de wetgevers onderling toe
De Nederlandse wetgever is verplicht om het EU beleid te bevorderen.
Tussen de verschillende wetgevers onderling is geen sprake van controle; de formele toetsing van de wetgever loopt gewoon via de procedure voor de rechter.
Licht de interactie tussen de rechters onderling toe
Tussen de Nederlandse en Europese rechter is er de mogelijkheid dat de Nederlandse rechter prejudiciële vragen stelt aan het HvJ over de toepassing van EU regels.
Welke begrippen uit de Mededingingswet zijn van groot belang?
Zie hiervoor artikel 1 MW. De volgende begrippen hebben een erg belangrijke betekenis binnen het mededingingsrecht:
1. overeenkomst;
2. onderneming;
3. ondernemersvereniging;
4. onderling afgestemde feitelijke gedraging.
Licht het begrip 'onderneming' binnen de Mededingingswet toe
Waarom is het begrip onderneming zo belangrijk binnen het mededingingsrecht?
In geval van het kartelverbod moet het gaan om afspraken die zijn gemaakt tussen 'ondernemingen' en/of 'ondernemingsverenigingen'.
In geval van de misbruik van een economische machtspositie wordt er gesproken van misbruik door een 'onderneming'.
In geval van concentratiecontrole gaat het om 'ondernemingen' en natuurlijke personen met medezeggenschap (waarbij medezeggenschap betekent: de mogelijkheid om beslissende invloed uit te oefenen).
Binnen het Nederlandse recht is het begrip 'onderneming' dus nader toegelicht in de Mededingingswet. Is er op Europees niveau in de regelgeving ook een toelichting opgenomen van het begrip 'onderneming'?
In artikel 101 VWEU is het begrip 'onderneming' niet terug te vinden. Wil je weten wat het begrip onderneming inhoudt dan moet je dus terugvallen op de rechtspraak.
Waaruit wordt duidelijk wat het begrip onderneming inhoudt op Europees niveau?
Uit de rechtspraak, in artikel 101 VWEU is geen definitie neergelegd.
Waarom is het begrip onderneming zo belangrijk?
Voordat je iets kan gaan doen met 1 van de 3 onderdelen van het mededingingsrecht (kartelverbod, misbruikverbod en concentratiecontrole) moet je eerst weten of er sprake is van een onderneming. Dan is de definitie van het begrip onderneming dus van groot belang.
In welk arrest is bepaald hoe je het begrip 'onderneming' in de zin van de Mededingingswet dan wél moet uitleggen?
In arrest Motoe.
Wat zijn de twee kernbegrippen binnen het begrip 'onderneming'?
Zelfstandig/autonoom en economische activiteit.
In welk arrest is neergelegd wat een economische activiteit is?
In arrest Motoe.
Wat is er kort gezegd bepaald in arrest Motoe?
1. Allereerst is er bepaald wat er valt onder het begrip onderneming. Daaronder kan ook een overheidsorgaan vallen wanneer zij een economische activiteit uitvoert. Wanneer zij naast haar gewone bestuursrechtelijke activiteit een economische activiteit uitoefent, moet niet alleen worden gekeken naar het feit dat zij een overheidsorgaan is. Het is van belang om beide activiteiten los van elkaar te beoordelen.
2. Ook is in arrest Motoe neergelegd wanneer er sprake is van een economische activiteit. Een economische activiteit is het produceren of aanbieden van producten of diensten op een bepaalde markt.
Hoe moet je beoordelen of er sprake is van een economische activiteit?
Om te bekijken of er sprake is van een economische activiteit moet je de verschillende activiteiten van dezelfde entiteit afzonderlijk beoordelen. Wanneer één van die activiteiten een economische activiteit is dan handelt die entiteit in ieder geval in die hoedanigheid als ondernemingals het gaat om die activiteit.
Welke activiteiten vallen er buiten het begrip 'economische activiteit'?
De volgende activiteiten vallen niet onder het begrip 'economische activiteit':
1. het uitoefenen van een specifieke overheidstaak;
2. wanneer een activiteit wordt uitgeoefend in dienst van het openbaar gezag (is iets wat alleen overheid mag, zoals Politie, Brandweer, etc);
3. ook kan het zijn dat een partij wel goederen of diensten aanbiedt, maar dat hij dat doet in een situatie waarin er geen sprake is van marktwerking omdat de markt volkomen door de overheid wordt bepaald. Omdat er geen vrijheid is wordt zo'n markt niet als een markt beschouwd waarin ondernemingen actief zijn, er is dan sprake van wettelijke dwang.
Wat is belangrijk om op te merken m.b.t. het begrip onderneming in vergelijking met het begrip onderneming binnen het ondernemingsrecht?
Dat er sprake is van en verschil wanneer er sprake is van een onderneming. Binnen het mededingingsrecht kan ook een eenmanszaak een onderneming zijn en ook overheidsorganen die producten of diensten aan bieden kunnen onderneming zijn in de zin van de Mw.
Hoe omvangrijk is 'de onderneming' in geval van een concern?
Wanneer er binnen dat concern een hoofdvennootschap is die in staat is het beleid van haar dochters te bepalen, dan wordt die hele groep als één onderneming beschouwd. Dus wanneer binnen die 'onderneming' (het concern) dochterbedrijven afspraken met elkaar vallen, dan is er gewoon sprake van 1 onderneming en kan het kartelverbod of misbruikverbod niet zijn overtreden. Wanneer de moeder in een dochterbedrijf niet 100% van de aandelen heeft, wordt dit al een stuk lastiger te betogen.
Worden ziekenhuizen en universiteiten gezien als onderneming?
Een ziekenhuis wordt tegenwoordig wel gezien als onderneming. Een universiteit wordt niet in zijn geheel als onderneming gezien, maar kan wel met betrekking tot bepaalde activiteiten als onderneming worden aangemerkt, zoals in geval van postacademisch onderwijs.
Wanneer is er sprake van een publiekrechtelijke ondernemingsvereniging?
Publiekrechtelijke ondernemingsverenigingen zijn ondernemingsverenigingen die ondernemingen vertegenwoordigen en die dat op een wettelijke basis doen zoals de Nederlandse Orde van Advocaten.
Hoe kom je erachter of er sprake is van een ondernemingsvereniging?
Je moet gewoon bekijken of er sprake is van ondernemingen en of die op een bepaalde manier met elkaar in verband zijn gebracht. Zo ja dan is er automatisch sprake van een ondernemingsvereniging.
Wat zijn ondernemingen met een bijzondere taak?
Dat zijn ondernemingen uit bijvoorbeeld de nutssector (energie, gas, water en licht). Die hebben een voorwaardelijke vrijstelling van het kartelverbod, artikel 11 Mw. Ook is er een mogelijkheid tot ontheffing van het misbruikverbod, artikel 25 Mw.
In welk artikel op Europees niveau zijn de ondernemingen met bijzondere taak geregeld?
Artikel 106 lid 2 VWEU.
Wat is er bepaald in artikel 106 lid 2 VWEU?
Daar gaat het over ondernemingen met een bijzondere taak. Die vallen slechts onder de mededingingsregels wanneer de toepassing van die mededingingsregels de vervulling in feite of in rechte, van de hun toevertrouwde bijzonder taak niet verhindert.
Tevens mag het handelsverkeer niet op dusdanig worden beïnvloed die strijdig is met het belang van de Unie.
Wat houdt het begrip 'relevante markt' in?
Een definitie van het begrip 'relevante markt' is niet terug te vinden in de wet. Ook hier moet dus worden teruggevallen op de jurisprudentie.
Het begrip 'relevante markt' kan worden omschreven als 'het speelveld waarop ondernemingen elkaar ontmoeten en waar zij met elkaar de concurrentie aangaan.'
Waarom is het begrip 'relevante markt' van belang?
Het is van belang om te weten hoe de markt in elkaar zit. Voor het kartelverbod is het van belang omdat je de relevante markt af moet bakenen om bijvoorbeeld de vraag te beantwoorden of de ondernemingen concurrenten van elkaar zijn. Of er sprake is van een verticale of horizontale verhouding.
Welk arrest is van belang met betrekking tot de afbakening van 'de productmarkt'?
text-align
De United Branche zaak. In deze zaak moest worden geoordeeld of bananenleverancier (Chiquita) misbruik had gemaakt van haar marktpositie. De vraag was wat haar marktaandeel was. Chiquita zei toen: bananen concurreren met appels en peren en dan heb je maar een heel klein marktaandeel als je die soorten fruit bij elkaar optelt. De commissie zei dat je al die soorten fruit als aparte markten moest zien en dus ging dit argument niet op.
Wat houdt 'geografische marktafbakening' in?
Bij de geografische marktafbakening kijk je naar de plek waar de bedrijven met elkaar concurreren.
Een ziekenhuis in Utrecht zal niet worden gezien als een concurrent van een ziekenhuis in Groningen. De patiënt is in namelijk niet bereid wanneer hij iets heeft om zo ver voor zijn zorg te gaan reizen. Terwijl bij bedrijven die bijvoorbeeld festivals organiseren, kan het wel zo zijn dat een bedrijf in Zeeland concurrent is van een bedrijf in Utrecht, omdat de consumenten in een dergelijk geval eerder bereid zijn om ver te reizen.
Wat is het verschil tussen het afbakenen van de productmarkt en het afbakenen van de geografische markt?
Bij de afbakening van de productmarkt kijk je naar de activiteit van de ondernemingen en of die met elkaar concurreren.
Bij de geografische markt kijk je naar de plek waar bedrijven met elkaar concurreren.
Waarom is het begrip 'belanghebbende' van belang?
OM gebruik te kunnen maken van de bestuursrechtelijke mogelijkheden om tegen een besluit van de ACM op te komen, moet je belanghebbende zijn.
Wat omhelst het begrip belanghebbende? Wanneer is er sprake van een belanghebbende?
HIevoor moeten we terugvallen op de definitie uit de AWB. Artikel 1:2 lid 1 Awb zegt dat de belanghebbende is 'degene wiens belang rechtsreeks bij een besluit is betrokken'. Er moet worden voldaan aan de volgende vereisten, er moet sprake zijn van:
- Eigen belang;
- Persoonlijk belang;
- Objectief bepaalbaar belang;
- Actueel belang
- Rechtstreeks belang
Ezelsbruggetje: OPERA
Wanneer is er sprake van een belanghebbende in geval van rechtspersonen?
Hiervoor is artikel 1:2 lid 3 Awb van belang: 'algemene en collectieve belangen die zij blijkens hun doelstellingen en feitelijke werkzaamheden in het bijzonder behartigen'.
Welke rechtsvraag staat centraal in arrest Equilib/KLM en arrest CDC/Shell?
Kan de zaak door de nationale rechter in behandeling worden genomen voordat de beschikking van de Commissie in kracht van gewijsde is gegaan?
Wanneer is het mededingingsrecht van een land van toepassing?
Wanneer de betreffende gedraging (overtreding van kartelverbod of misbruikverbod) effect kan hebben op de concurrentie binnen dat betreffende gebied. Het gaat hier dus om het geografische effect. Het geografische effect van de gedraging (dus in welk land zij gevolgen heeft) bepaalt het toepasselijke meddingingsrecht.
Wat bepaalt volgens de effect-doctrine welk recht van welke lidstaat van toepassing is?
Het geografische effect. Het geografische effect van de gedraging (dus in welk land zij gevolgen heeft) bepaalt het toepasselijke meddingingsrecht.
In welke arresten is het begrip 'interstatelijk effect' nader uitgewerkt?
In arrest Consten & Grundig en arrest Motoe.
Wanneer is het Europese mededingingsrecht van toepassing?
Wanneer de gedraging daadwerkelijk of zelfs potentieel gevolgen kan hebben voor de handel tussen lidstaten (= effect op het handelsverkeer). Dit volgt uit arrest Consten & Grundig en arrest Motoe.
Hoe zit het met de verhouding tussen EU-recht en nationaal recht?
Wanneer het EU-recht (mede) van toepassing is, dan gaat het Europese recht voor op de daarmee conflicterende regels van nationaal recht. Concreet: wanneer er sprake is van overtreding van het kartelverbod en deze overtreding daadwerkelijk of zelfs potentieel effect heeft op het handelsverkeer tussen de lidstaten, dan zijn de lidstaten verplicht om het EU-mededingingsrecht van toepassing te verklaren. Wanneer regels van nationaal recht met deze regels in strijd zijn, gaan de regels van Europees recht voor.
Zorgt de voorrang van het Europese recht in Nederland weleens voor problemen?
Nee, want het Nederlandse mededingingsrecht is gevaceerd op het Europese recht en dus zijn er geen bepalingen die met het Europese recht in strijd zijn.
Nog kort 1 keer overzichtelijk de verhouding tussen EU-recht en nationaal recht
Wanneer er géén sprake is van interstatelijk effect:
Alleen nationaal mededingingsrecht van belang
Wanneer er wèl sprake is van interstatelijk effect:
1. EU-mededingingsrecht van toepassing
2. Ook nationaal mededingingsrecht van toepassing
Wanneer nationaal mededingingsrecht in strijd is met het EU-mededingingsrecht dan gaat het EU-mededingingsrecht voor.
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
