Farmacokinetiek: A day in a drug's life - Farmacologische fasen - Verdelingsfase en schijnbaar verdelingsvolume

10 belangrijke vragen over Farmacokinetiek: A day in a drug's life - Farmacologische fasen - Verdelingsfase en schijnbaar verdelingsvolume

Wat kan een geneesmiddel doen nadat het is opgenomen in de bloedsomloop?

Wanneer een geneesmiddel is opgenomen in de bloedsomloop, kan het oplossen in het totale lichaamswater (zoals weefselvocht) of nog lange tijd in het bloed opgelost blijven.
Veel geneesmiddelen binden zich echter in meerdere of mindere mate aan de bloedeiwitten.

Wat gebeurt er wanneer geneesmiddelen zich binden aan de bloedeiwitten?

Deze eiwitten kunnen de wand van de bloedvaten niet of nauwelijks passeren en dus niet in het weefselvocht terechtkomen. Ook wanneer een middel zich in bijvoorbeeld vetweefsel ophoopt, oefent het geen werking uit.

Welk onderdeel van het bloed zorgt voor een farmacologisch effect?

Alleen de ‘vrije’ plasmaconcentratie zorgt voor een farmacologisch effect. Hiermee moeten we rekening houden bij het bepalen of een bepaalde concentratie van het geneesmiddel in het plasma hoog genoeg is om effectief te zijn en laag genoeg om geen nadelige, toxische gevolgen te hebben.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waarmee kan berekend worden hoeveel van het toegediende geneesmiddel aankomt op de plaats van werking?

Eigenlijk willen we weten hoeveel van het toegediende geneesmiddel aankomt op de plaats van werking. Dit is in de praktijk niet meetbaar. Wat we wél kunnen meten is de concentratie van het middel in het bloedplasma. Hierop kunnen we dan berekeningen loslaten om te achterhalen in welke dosis het middel moet worden toegediend.

Wat is de formule voor de verdelingsvolume?

In het algemeen geldt de formule:
- Vd(t) = (Ab(t))/(Cplasma(t))
- Vd = het verdelingsvolume
- Ab = hoeveelheid geneesmiddel in het lichaam
- Cplasma = geneesmiddelconcentratie in het plasma

Wanneer zal het geneesmiddel zich voornamelijk in het weefsel en weinig in het bloedplasma bevinden?

Dit treedt met name op bij geneesmiddelen die relatief goed in vet oplosbaar zijn; deze middelen blijven voor slechts een klein deel in het plasma.

Hoe kan met behulp van de dosis de verdelingsvolume berekend worden?

- Vd = (D * F)/C0
- Vd = verdelingsvolume
- D = dosis, toegediende hoeveelheid
- F = biologische beschikbaarheid
- C0 = gemeten plasmaconcentratie direct na distributie (op 't = 0')

Welke vereenvoudigende aannames worden gedaan voor de formule voor het verdelingsvolume?

- Allereerst gaan we ervan uit, dat de absorptie en verdeling van het geneesmiddel oneindig snel (‘momentaan’) verloopt. Er wordt dus nog geen geneesmiddel geëlimineerd (omgezet of verwijderd), voordat het middel zich over het gehele lichaam verdeeld heeft.
- Zoals hierboven al beschreven: elk geneesmiddel heeft zijn eigen verdelingsgedrag in het lichaam. Sommige middelen blijven in vrije vorm in het bloed, andere middelen zullen zich meer in bijvoorbeeld vetweefsel ophopen. In de wiskundige modellen die in de farmacokinetiek worden toegepast, wordt het lichaam daarom denkbeeldig in een aantal compartimenten verdeeld.

Voor welke benadering wordt er gekozen om het verdelingsvolume te berekenen?

Wij kiezen voor de simpelste benadering: het zogenaamde ‘één-compartimentmodel’. We gaan er hierbij van uit dat het geneesmiddel zich gelijkmatig verdeelt over het gehele lichaam (bloed, weefselvocht, (vet)weefsel, ...).

Hoe kan de oplaaddosis met behulp van het Vd berekend worden?

Het Vd is niet een echt volume, want dat kan onmogelijk ineens 10x zo groot worden. De werkelijkheidswaarde van het schijnbare verdelingsvolume is dus beperkt, maar het is wel een erg handige parameter. Zo kan men hiermee de dosis te berekenen die nodig is om na eenmalige toediening een bepaalde gewenste maximale plasmaconcentratie te krijgen. Deze dosis wordt ook wel de ‘oplaaddosis’ genoemd. Met name bij de behandeling van ziekten waarbij snel een effectieve plasmaconcentratie moet worden bereikt (bijvoorbeeld bij ernstige infecties of hartritmestoornissen) is het geven van een dergelijke oplaaddosis van belang.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo