Hormoonstelsel, voortplanting en zintuigen

82 belangrijke vragen over Hormoonstelsel, voortplanting en zintuigen

Hoe wordt in onze maatschappij geprobeerd om het jodiumgehalte van de mens op peil te houden?

Door jodium aan bakkerszout toe te voegen.

Waar kun je bij een schildklieronderzoek op checken?

* op het schildklierstimulerende hormoon (TSH)
* het hormoonklierhormoon (T3/T4)

N.B. Hierdoor kun je ontdekken of het probleem primair of secundair is.

Hoeveel hormonen maakt de hypofyse en waar in de hypofyse worden deze gemaakt?

De hypofyse maakt in totaal 9 hormonen.

In de voorkwab:
* stimulerende hormonen:
-> TSH (schildklier)
-> ACTH (bijnierschors)
-> FSH + LH (eierstokken/prostaat).
* Groeihormonen (daarom hebben oudere mensen ook altijd wat grotere oren + neus)
* Prolactine (heeft te maken met de melkproductie)

In de achterkwab:
* ADH (bloeddrukverhogend hormoon -> zorgt er bijvoorbeeld voor dat de nieren minder vocht uitscheiden)
* Oxytocine (zorgt ervoor dat de baarmoeder gaat samentrekken (weëen)
* MSH (ivm pigmentaanmaak)

N.B. Er is ook nog een hypofyse middenkwab, maar deze is weinig ontwikkeld bij de mens. Bij een dier is deze vaak relatief groter.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat zijn oorzaken van een tekort aan schildklierhormoon (hypothyreoïdie)?

* Jodiumtekort (alhoewel in Nederland zeldzaam door het invoeren van gejodeerd (bakkers-)zout.
* Ziekte van Hashimoto (komt voor in het eindstadium van deze ziekte. Het is een auto-immuunontsteking)
* thyreoïdectomie (geheel of gedeeltelijk weghalen van de schildklier) of bestraling -> primaire hypothyreoïdie (probleem in schildklier zelf)
* secundaire hypothyreoïdie (probleem in hypofyse of hypothalamus)

Wat zijn de verschijnselen bij hypothyreoïdie (te weinig schildklierhormoon)?

Bij hypothyreoïdie is de stofwisseling vertraagd. Gevolgen:

* Vermoeidheid (weinig energie)
* Kouwelijkheid (lage warmteproductie)
* Traag denken en handelen (reacties gaan langzamer)
* Obstipatie (peristaltiek (bewegingen van het darmstelsel) is vertraagd)

Andere verschijnselen kunnen zijn:
* droge huid en haren
* lage krakerige stem
* myxoedeem (vooral gezicht en tong)

N.B. Door o.a. een verhoogd vetgehalte in het bloed is de kans op hart- en vaatziekten verhoogd

Beschrijf de bouw en de functie van de bijschildkliertjes.

Aan de bovenkanten en de onderkanten van beide schildkliervleugels (lobili) liggen de bijschildkliertjes.

Functie: deze 4 bijschildkliertjes handhaven het bloedcalcium. Dit doen ze via het parathormoon (PTH).

Wat gebeurt er wanneer het calciumgehalte in het lichaam te laag wordt?

Er wordt meer PTH door de bijschildklier gemaakt. Er gebeuren 3 dingen;
1. er wordt meer bot afgebroken
2. de darmen nemen meer calcium op
3. er wordt minder calcium door de nieren uitgescheiden.

Effect: het calciumgehalte in het bloed gaat weer omhoog.

N.B. de hypofyse/hypothalamus doet hierbij geen meting. Dit doet de bijschildklier zelf.

Waarom is calcium zo belangrijk voor ons lichaam?

* botopbouw
* spiercontractie
* bloedstolling

N.B. Calcium speelt ook een rol bij het samentrekken van de hartspier. Wanneer er een tekort is, gaat er altijd eerst calcium naar de hartspier.

Wat zijn de prikkels om ACTH vrij te geven?

* stress
* daling bloedglucose

Wat kun je doen om het syndroom van Cushing te bestrijden?

* Medicatie zoveel mogelijk lokaal toedienen, zodat het geen effect op de rest van het lichaam heeft.
* In het geval van een tumor: deze kan operatief verwijderd worden.

Noem een ziekte die te maken heeft met een tekort aan bijnierschorshormoon.

De ziekte van Addison.

De ACTH is te hoog bij de ziekte van Addsion omdat de bijnier te weinig bijnierschorshormoon aanmaakt. Kan komen door infecties of een auto-immunontsteking.

Wat zijn de verschijnselen bij bijnierschorsinsufficiëntie?

* Moeheid en flauwvallen door hypoglycemie en lage bloeddruik (te kort aan cortisol en aldosteron)
* Maag- en darmproblemen met misselijkheid en gewichtsverliers (te kort aan cortisol en aldosteron)
* Uitval van oksel- en schaamhaar (door verminderde productie van androgenen)
* Bij ziekte van Addison treedt ook hyperpigmentatie op (vooral bij gelaad en handplooien)
* Zouthonger (zin in puur zout)

De pancreas (alvleesklier) heeft een dubbele klierfunctie. Welke 2 functies zijn dit?

1. Eilandjes van Langerhans (endocriene deel)
2. Exocrien deel -> wordt afgegeven aan de buitenwereld (de holte van de dunne darm) -> in dit geval de buitenwereld binnen in het lichaam..

Hoe is de bouw en de ligging van de alvleesklier?

De alvleesklier is een langwerpig orgaan. De kop ligt in de bocht van het duodenum.

2 functies:
- exocriene deel -> spijsverteringsenzymen worden afgegeven via de pancreasbuis.
- endocriene deel -> eilandjes van Langerhans (bestaat uit alfacellen en bètacellen)

Hoe kan het dat je glucose te laag is?

* niet eten
* hersenen hebben veel glucose gebruikt (hersenen verbruiken nl. zeer veel glucose)

Normaal gesproken wordt een te veel aan glucose in het boed (hyperglykemie) niet uitgescheiden. Er is echter één uitzondering. Wanneer gebeurt dit wel?

Bij Diabetes. Er zit dan wèl glucose in de urine. Hiermee gaat tevens water mee. Dit geeft een vochttekort waardoor je meer gaat drinken.

1. Er is een tekort aan insuline
2. De glucose in het bloed is te hoog
3. Daardoor zit er glucose in de urine
4. Daardoor wordt er minder vocht teruggewonnen
5. Daardoor ga je meer drinken

Wat zijn oorzaken van Diabetes Mellitus type I?

* De oorzaak is meestal een auto-immuunproces -> immunoglobulinen tegen de eigen eilandjes van Langerhans (vooral in het begin van de ziekte aantoonbaar)
* Verwijdering van de alvleesklier
* Ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis)

Wat zijn de symptomen van Diabetes Mellitus type 1?

* Moeheid (vooral door glucosegebrek in de spieren -> zonder insuline kan de glucose uit het bloed nl. amper worden opgenomen in de spiercellen)
* Veel plassen (polyurie)
* Veel drinken (bij ouderen een probleem met uitdrogen omdat zij een verminderd dorstgevoel hebben, diuretica gebruiken of de kraan moeilijker kunnen gebruiken)
* Vermagering (glucose kan de vetcellen niet bereiken)
* Verhoogde gevoeligheid voor infecties (urineweginfecties of candidainfecties)
* Slecht zien (door de wisselende glucoseconcentratie rondom de ooglens)
* Stoppen van de menstruatie (amenoroe) -> meestal tijdelijk
* Impotentie -> meestal tijdelijk

Hoe kan het dat je bij Diabetes Mellitus een urineweginfectie of een candidainfectie kunt oplopen?

* Verstoorde eiwitaanmaak
* Zoete urine bevordert de groei van bacteriën
* Afwijkingen aan de kleine bloedvaatjes (micro-angiopathie)

Beschrijf de werking van het ICSH (Interstitiële Cellen Stimulerend Hormoon) en FSH bij mannen.

De teelballen worden aangelegd in de buikholten en dalen al voor de geboorte via het lieskanaal af naar de ballen.

In de ballen (testes) worden (nog onrijpe) zaadcellen en geslachtshormonen gemaakt.

Vanaf de puberteit start er een continue productie van ICSH en FSH door de hypofyse. ICSH is gelijk aan LH bij vrouwen. Het heet alleen anders, omdat er bij mannen geen geel lichaam gevormd wordt.

ICSH stimuleert de productie van testosteron, dat verantwoordelijk is voor de mannelijke geslachtskenmerken en libido.

FSH zorgt ervoor dat de testes de voorlopers van zaadcellen vormen, die uitrijpen tot spermatozoa in de bijbal.

Wat is een ketoacidotisch coma?

Door een gebrek aan glucose verbanden de cellen vetten tot ketonen en zuren. De adem ruikt dan naar aceton (een keton). De acidose (verzuring) gaat gepaard met een ademhaling volgens Kussmaul (een snelle en diepe ademhaling, waarmee de patiënt zoveel mogelijk CO2 uitademt).

Behandeling: vocht en insuline per infuus -> voldoende glucose in de vetcellen stopt de afbraak tot aceton en urine.

Wat kun je vaak het beste doen bij suikerziekte, wanneer iemand een hypo heeft?

Een glas appelsap of wat suiker geven. Vetten verbanden door het lichaam zelf is slechter voor het lichaam.

Wat zijn complicaties die kunnen optreden bij een patient met Diabetes Mellitus type 1? (vaak op de langere termijn en vooral bij een gemiddeld (te) hoge bloedglucose)

* Aderverkalking (atherosclerose) -> treedt versneld op bij suikerziekten. Verhoogde kans op hartinfarct, CVA en vaatafsluitingen in de benen.
* Diabetische Neuropathie -> schade aan de lange zenuwen. Tast gewoonlijk de lange zenuwen naar de tenen het eerste aan -> onzeker lopen en het gevoel in de voeten is veranderd of verdwenen.
* Retinopathie -> beschadiging van het netvlies (retina) door suikerziekte. Onbehandeld kan dit leiden tot gezichtsuitval. Vaatafwijkingen (angiopathie) en bloedingen kunnen netvliesloslating veroorzaken.
* Nefropathie -> nierschade. Komt door vaatafwijkingen in de niervaatjes, die kunnen leiden tot nierinsufficientie. Uiteindelijk kan e.e.a. leiden tot nierfalen.
* Staar (cataract) -> troebel worden van de lens

Wanneer wordt er een insulinepomp bij diabetespatienten ingezet?

Wanneer mensen te veel pieken en dalen hebben in hun bloedglucose.

Hoe kun je Hyperthyreoïdie (teveel aan schildklierhormoon) behandelen?

* Met schildklierremmende medicatie
* Bij de ziekte van Graves-Basedow wordt vaak de schildklier bijna geheel verwijderd.

Hoe kun je Hypothyreoïdie (te weinig schildklierhormoon) behandelen?

De behandeling bestaat meestal uit het aanvullen of vervangen van het ontbrekende schildklierhormoon.

Wat is de behandeling bij Diabetes Mellitus type 1?

* insuline injecties

N.B. Wanneer de patient insuline spuit en daarbij niet eet, dan dreigt hypoglycemie. De eerste hulp hierbij is dan een glas appelsap of suiker of een boterham.

Wat kunnen de gevolgen zijn van een langdurig verhoogde bloedglucose (=  na jarenlange hyperglycemie)?

* Aderverkalking (atherosclerose)
* Zenuwaantasting (neuropathie)
* Netvliesafwijkingen (retinopathie)
* Nierschade/Nierinsufficiëntie (nefropathie)

Waar wordt bloedglucose door verhoogd?

* Koolhydraten: brood, rijst, aardappelen, koek, snoep en suiker worden in de darm afgebroken tot glucose.
* Stresshormonen: deze stimuleren de afbraak van glycogeen tot glucose + de omzetting van eiwit en vetzuren in glucose (gluconeogenese).
N.B. Met name bij infecties en angst, komt er meer adrenaline, cortisol en glucagon in het bloed.

Wat is Diabetes Mellitus type 2?

De pancreas maakt nog wel wat insuline, maar het werkt niet voldoende. Het is nog onbekend waardoor dit komt.

Oorzaken voor het krijgen van Diabetes Mellitus type 2 kunnen zijn:
* Genetisch
* Vetzucht/Overgewicht
* Ouderdom

N.B. DM2 begint gewoonlijk met wat vaker plassen.

Wat zijn de symptomen bij Diabetes Mellitus type 2?

Dezelfde verschijnselen als bij DM1 treden op. Verschil met DM1:
* het ontstaat meestal geleidelijk
* is milder
* zonder vermagering (mensen met DM2 blijven meestal dik)

N.B. Ketoacidose is zeldzaam bij DM2, omdat er nog genoeg glucose in de vetcellen komt om afbraak tot ketozuren te voorkomen.

Wat zijn de complicaties bij Diabetes Mellitus type 2?

Eigenlijk dezelfde als bij Diabetes Mellitus type 2:
* Atherosclerose
* Diabetische neuropathie
* Retinopathie
* Nefropathie

Bij een patient met DM2 zullen langetermijncomplicaties vaak al aanwezig zijn, omdat de patient dan waarschijnlijk al jarenlang ongemerkt suikerziekte heeft.

Hoe kun je retinopathie (netvliesafwijkingen) opsporen en hoe kun je staar (cataract) opsporen?

Retinopathie: via oogspiegelen
Cataract: er is vaak door de pupil al een troebele lens te zien

Hoe wordt het onderzoek (anamnese) naar Diabetes Mellitus type 2 gedaan?

* patient heeft vaak al jarenlang weinig specifieke klachten, zoals moeheid en urineweginfecties.
* Vaak plassen met veel drinken (alhoewel bij ouderen het dorstgevoel verminderd is, waardoor uitdroging dreigt)
* Bepalen van bloedglucose (nuchter > 7 mmol/l en niet nuchter > 11 mmol/l) -> hyperglycemie.
*  Effecten van maaltijden en stresshormomen tegenover insuline en  inspanning in kaart brengen met een glucose-dagcurve (meerdere  bepalingen per etmaal)
* Meting Hb A 1c -> geeft informatie over  de gemiddelde bloedglucose in de afgelopen 2 maanden. Bij deze bepaling  wordt het geglycoliseerd hemoglobine gemeten. Geglycoliseerd hemoglobine  ontstaat door de versuikering van hemoglobine A.

Wat is de therapie bij Diabetes Mellitus type 2?

* Vermagering door dieet en/of extra lichaamsbeweging
* Wanneer desondanks de bloedglucose en HbA1c te hoog blijven, worden orale antidiabetica voorgeschreven.

Wat i zors het verschil tussen primaire en secundaire geslachtskenmerken?

Primaire geslachtskenmerken zijn bij de geboorte al aanwezig. Secundaire geslachtskenmerken betekent het volgroeid raken van de geslachtsorganen -> een sterke toename van geslachtshormonen rond de puberteit zorgt voor de secundaire geslachtskenmerken.

Bij jongens is dit o.a. een lagere stem, baard- en haargroei, bot- en spierontwikkeling, groei van de penis, hoger libido etc (door testosteron). Bij vrouwen zorgen oestrogenen voor bredere heupen en borstgroei.

Noem 2 functies van de testikels en 2 functies van de eierstokken.

* testikels (teelballen):
- scheiden testosteron af
- produceren voorstadia van zaadcellen (via meiose) -> deze rijpen uit tot permatozoa in de bijbal.
* eierstokken:
- produceren oestrogenen en progesteron
- geven eicellen af -> de eileiders zijn transportbuizen voor de eicel naar de baarmoeder. In de baarmoeder vindt ook de bevruchting plaats.

Welke hormonen zijn er bij een man actief en wat doen ze?

FSH en ICSH (lijkt op LH bij een vrouw):

FSH: stimuleert de productie van zaadcellen
ICSH: stimuleert de productie van testosteron (verantwoordelijk voor de mannelijke geslachtskenmerken en het libido).

Noem 4 dingen waar testosteron bij mannen voor zorgt:

* vormen van secundaire geslachtskenmerken
* testosteron maakt dat jongetjes niet zo lang stil kunnen zitten
* agressie
* libido

Waarom hangen testikels buiten de buikholte?
 

omdat het in de buikholte te warm is voor de zaadcellen om te kunnen overleven

Waar bevinden zich in de bijbal de minst rijpe cellen en waar de meest rijpe cellen?

De minst rijpe cellen in het kopje (caput) van de bijbal en de staart (cauda) bevat volledig rijpe spermatozoa. Van daaruit gaan ze de zaadleider in.

Wat zijn de verschijnselen bij een goedaardige prostaatvergroting (benigne prostaathyperplasie)?

Bij een goedaardige prostaatvergroting zijn veel klachten het gevolg van vernauwing of afsluiting van de plasbuis (urethra).

* problemen met plassen
* slappe straal
* nadruppelen
* vaak aandrang om te plassen (vooral 's-nachts)
* ophouden van urine (het niet meer kunnen legen van de blaas) -> dit geeft een grotere kans op blaasontsteking.

Waarom komt goedaardige prostaatvergroting zoveel voor bij oudere mannen?

Onder invloed van testosteron blijft de prostaat het hele leven van een man doorgroeien.

Wat kunnen complicaties zijn bij goedaardige prostaatvergroting?

* Door het achterblijven van urine kunnen er urineweginfecties ontstaan.
* De patient heeft een heftige aandrang tot plassen, maar kan totaal niet plassen. Er is blaaskatheterisatie nodig om de klachten te verminderen en eventuele nierschade door de stuwing te voorkomen. Dit probleem treedt vooral op na seksuele opwinding of alcoholgebruik.

Wat is de behandeling bij prostaatkanker?

* Bestraling
* Operatie
* Een deel kan eventeel ook via hormoontherapie gedaan worden
* Bevriezen en ontdooien van stukjes prostaatkanker (cryochirurgie)

Noem een aantal primaire en secundaire mannelijke geslachtskenmerken.

Primair: het aanwezig zijn van de gelachtsorganen
Secundair:
- geslachtsorganen raken volgroeid (sterke toename van geslachtshormonen rond de puberteit)
- Stem gaat omlaag
- Mannelijke lichaamsbeharing
- Bot- en spierontwikkeling
- Versterkt libido (zin in seks)
- Groei van de penis

Noem een aantal primaire en secundaire vrouwelijke geslachtskenmerken.

Primair: het aanwezig zijn van de geslachtsorganen
Secundair:
- Volgroeid worden van de geslachtsorganen
- Menstruele cyclus
- Borstvorming
- Vrouwelijke lichaamsbeharing
- Verbreding van het bekken
- Toename van onderhuids vet

Welke functie heeft de vagina?

* stimuleren van de glanspenis
* het heeft een zuur milieu -> biedt bescherming tegen micro-organismen.

Welke factoren kunnen de zuurgraad in de vagina aantasten?

* Zeepgebruik
* Suikerziekte
* Overvloedige menstruatie

Wat zijn de verschillen tussen de embryonale fase en de foetale fase?

Embryonale fase:
* in de eerste 10 weken spreek je van een embryo
* in de eerste 10 weken na de conceptie ontstaat vanuit de bevruchte eicel een embryo met alle organen erin
N.B. De eerste 3 maanden zijn daarom het meest kritiek omdat dan het meeste fout kan gaan.

Foetale fase:
* vanaf 11 weken spreek je van een foetus
* De foetus groeit vooral. In deze fase worden ook de fijnere structuren, zoals de longblaasjes aangelegd.

Wanneer de navelstreng bij de geboorte rond de nek van de baby zit, dan zijn er 3 manieren om dit op te lossen. Welke zijn zit?

* lus over het hoofd halen
* kind door de lus geboren laten worden
* navelstreng doorknippen tussen twee klemmen.

Wanneer wordt er gesproken van verminderde vruchtbaarheid (subfertiliteit)?

- als je na 12 maanden nog niet zwanger bent
- als je nog geen zwangerschap hebt voldragen (bijvoorbeeld door herhaalde miskramen)

Welke klachten kunnen overgangsverschijnselen veroorzaken?

- bloedarmoede (overmatig bloedverlies tijdens de menstruatie)
- slecht slapen door nachtzweten
- door de opvliegers: gevoelens van angst en onzekerheid -> kan leiden tot slapeloosheid en somberheid
- geen/minder zin in vrijen door vaginale klachten
N.B. Vaginale klachten (droogheid) blijven vaak bestaan. Bij jeuk,  irritatie en extra afscheiding is het goed om een afspraak bij de  huisarts te maken.

Wat voor adviezen kun je geven aan iemand die in de overgang is?

Bij menstruatieveranderingen:
* gezonde voeding met voldoende ijzer
* een half uur per dag actief bewegen
* voldoende (nacht-)rust

Bij opvliegers:
* draag kleding die coht goed opneemt + waardoor vocht verdampt
* slaap onder katoenen lakens en wollen dekens ipv een synthetisch dekbed
* alcohol, warme dranken (bv koffie en thee) en gekruid eten kunnen soms opvliegers uitlokken
* bespreek eventuele onzekerheden met een vriendin of vertrouweling

Bij vaginale droogte:
Maak afspraken met de partner:
* lichamelijke veranderingen bespreken
* veel tijd bij het voorspel. Gebruik zo nodig speeksel of een glijmiddel
* vrijen zonder geslachtsgemeenschap

Wat is primaire infertiliteit en wat is secundaire infertiliteit?

infertiliteit = onvruchtbaarheid.

primaire infertiliteit: iemand is verminderd vruchtbaar en heeft nog geen kind mogen krijgen.

secundaire infertiliteit: verminderde vruchtbaarheid terwijl iemand al wel 1 of meer kinderen heeft mogen krijgen.

Door welke oorzaken kan de kwaliteit van het zaad van de man verminderen?

* roken
* gebruik van drugs of hormonen
* hoge lichaamstemperatuur zoals koorts (tot 13 weken na de koorts kan de kwaliteit van het zaad verminderd zijn!!!)
* ontsteking of infectie van de geslachtsorganen
* seksueel overdraagbare aandoeningen (soa)
* operatie of beschadiging van de penis, bal, bijbal of zaadleiders
* bepaalde medicijnen (bv. antidepressiva), bestraling of chemotherapie
* blootstelling aan schadelijke stoffen zoals lood, verfdampen en bestrijdingsmiddelen
* aangeboren afwijkingen van de geslachtsorganen

Wat zijn de verschijnselen bij endometriose?

* hevige pijn tijdens de menstruatie
* vrijen kan buikpijn geven
* kans om zwanger te worden is kleiner

N.B. er zijn ook vrouwen die weinig of geen klachten hebben.

Advies bij pijn tijdens de menstruatie:
* rust en ontspanning
* warme kruik op buik of onderrug of neem een warm bad
* soms geeft massage van de onderrug verlichting
Medicijnen:
* pijstillers (ibuprofen, paracetalmol, diclofenac etc.)
* behandeling met hormonen

Na de overgang verdwijnen de klachten vanzelf.

Waarom worden er bij vrouwen die ouder dan zijn dan 50 jaar, soms ook kleinere cysten operatief verwijderd?

Omdat de kans op een kwaadaardige verandering bij deze groep wat groter is.

Welke cyste wordt altijd verwijderd?

Een dermoïd cyste. Dit vanwege de complicaties die deze kan geven. Soms wordt ook de door de cyste aangetaste eierstok verwijderd.

Worden bij kwaadaardige cysten de desbetreffende eierstok en eileider altijd verwijderd?

Ja

Wat kun je als psychodynamisch therapeut in de therapie aanpakken bij verminderde vruchtbaarheid?

* systemisch
* te graag willen
* postulaten
* ontspanning

Wat is de samenstelling van sperma?

* zaadcellen (geproduceerd door de zaadballen (testes))
* zaadvocht (een voedingrijk plasma dat voor 1/3 wordt afgescheiden door de prostaat (geeft witte kleur aan het sperma) en voor 2/3 door de zaadblaasjes (fructose voor voeding + is licht basisch om het zuur in de vagina te neutraliseren))

Waarom wordt er wel eens gekatheteriseerd bij een niet vorderende bevalling?

Omdat een volle blaas het krachtig samentrekken van de baarmoeder verhindert.

Noem een aantal zwangerschapsklachten die bij een zwangerschap kunnen optreden.

* Moeheid
* Misselijkheid
* Vaak plassen
* Aambeien en verstopping
* Vaginale afscheiding
* Harde buiken
* Rug- of bekkenpijn
* Vocht vasthouden
* Spataderen
* Pigmentvlekken
* Stemmingswisselingen

Wat zijn alarmsignalen van een te hoge bloeddruk in de 2e helft van de zwangerschap?

* toenemende hoofdpijn waarbij paracetamol niet helpt
* pijn in de bovenbuik, eventueel met misselijkheid of braken
* minder goed kunnen zien (sterretjes, lichtflitsen, dubbelzien)
* een ziek of grieperig gevoel
* opzwellen van het gezicht, handen of voeten

Wat is een 'adequate prikkel' en noem een aantal voorbeelden?

Adequate prikkel = elk zintuig reageert op een specifieke prikkel

Voorbeelden;
1. oog -> gevoeligst voor licht
2. oor -> gevoeligst voor geluid
3. neus -> gevoeligst voor moleculen
4. tong -> gevoeligst voor moleculen
5. huidzintuigjes -> gevoeligst voor aanraking, druk, vibratie of warmte etc.
6. sensoren in spieren, pezen en gewrichtskapsel -> gevoeligst voor uitrekking (houding)
7. sensoren in het evenwichtsorgaan -> gevoeligst voor houding en beweging
8. sensoren in maag, darm en balaas -> reageren op rek (vulling).

Wat zijn de sensaties bij een te sterke prikkel?

* voelt onaangenaam
* soms zelfs pijnlijk
* kan uiteindelijk schadelijk zijn

Noem een aantal voorbeelden van het reageren van zintuigen op niet-adequate prikkels.

* sterretjes zien na een klap op het oog
* oorsuizen bij een opgejaagde circulatie

Beschrijf de samenhang tussen smaak en reuk.

Het reukslijmvlies bedekt slechts een klein deel van de neusholte, bovenin.
Smaakpapillen bevinden zich op de tong.

Als de passende moleculen zich binden aan de receptoren gaan er reukprikkels of smaakprikkels naar de hersenen.

Het proeven berust slechts voor een klein gedeelte op de tong. De tong kan alleen onderscheid maken tussen zoet, zuur, zout, bitter en umami. De subtielere smaak komt, doordat voedselmoleculen zich aan receptoren op het reukslijmvlies binden. Vandaar dat het eten met een verstopte neus minder smaakt.

Wat is cataract en wat zijn de verschijnselen?

Cararact (staar) is een geleidelijke vertroebeling van de lens.

Verschijnselen:
- waziger zien (minder lichtstralen komen door de vertroebelde lens)
- schitteringen (omdat de vertroebelingen de lichtstralen verkeerd afbuigen)
- uiteindelijk wordt ook de pupil wit of grauw i.p.v. zwart

Wat is de behandeling bij staar?

Vervangen van de troebele lens door een heldere kunstlens.

Wanneer iemand een staaroperatie heeft gehad, dan kun je dit vaak herkennen, doordat het oog een beetje een blauwige schemering heeft.

Wat zijn risicofactoren voor een acuut glaucoom en wat zijn risicofactoren voor een chronisch glaucoom?

Acuut glaucoom:
* nauwe voorste kamerhoek
* pupilverwijding door stress, inspanning, medicatie of lezen bij slecht licht -> de iris schuift dan opzij en wordt dikker, waardoor de toegang naar het kanaal van Schlemm afgesloten raakt.

Chronisch glaucoom:
* erfelijkheid
* ouderdom

Wat zijn de verschijnselen en klachten bij een acuut glaucoom + behandeling en wat zijn de verschijnselen bij een chronisch glaucoom + behandeling

Acuut glaucoom:
* verhoogde oogboldruk
* heftige hoofdpijn met misselijkheid/braken
* wazig zien
* oog kan rood zien
* het hoornvlies (cornea) is vaak wat troebel

De behandeling van een acuut glaucoom kan bestaan uit medicatie of een spoedingreep.

Chronisch glaucoom:
* verhoogde oogboldruk
* er is een langzaam en pijnloos gezichtsveldverlies door druk op de oogzenuw: eerst valt het perifeer blikveld uit en daarna pas het centrale deel.

De behandeling bestaat vooral uit oogdruppels.

Wat zijn risico's/complicaties bij Otitis Media?

Infecties van het middenoor kunnen doorbreken naar buiten: naar het rotsbeen, hersenvliezen of naar het binnenoor.

Gevolgen:
* trommelvliesperforatie
* abces achter het oor
* hersenvliesontsteking (meningitis)
* duizeligheid met braken
* beschadiging van de aangezichtszenuw kan leiden tot aangezichtsverlamming
* chronische otitis media kan leiden tot een cholesteatoom (ophoping van huidschilfers en cholesterol). Deze wordt steeds groter en verdrukt gehoorbeentjes, aangezichtszenuw en zelfs botstructuren.

Waaruit zal een behandeling bij otitis media over het algemeen bestaan?

- paracetamol tegen oorpijn en eventuele koorts
- abtibiotica bij aanhoudende koorts
- neusdruppels om het slijmvlies te laten slinken -> buis van Eustachius gaat weer open.
- trommelvliesbuisjes wanneer neusdruppels, paracetamol en antibiotica onvoldoende helpen (zorgen ervoor dat de druk in het middenoor gelijk blijft aan die in de buitenlucht. Daardoor vermindert de pijn en verbetert het gehoor. Na gemiddeld 6 - 12 maanden worden de buisjes weer uitgestoten).
- neusamandelen verwijderen
- oor operatief schoonmaken (sanerende ingreep)

Hoe komt het dat oudere mensen rond het 50-ste levensjaar niet meer goed van dichtbij kunnen zien?

Als met het ouder worden de lens stijver wordt (elasticiteit neemt af, lensvezels ontspannen en worden platter), gaat het accommoderen  steeds moeilijker. Op een gegeven moment kan de lens zich niet meer  voldoende bol maken om voorwerpen dichtbij scherp in beeld te brengen. Dichtbij zien is dan niet meer mogelijk zonder leesbril (bolle glazen ter correctie van de te plat blijvende lens).

N.B. Alleen wie van tevoren flink bijziend was (de lens is te bol) kan dan nog lezen zonder bril.

Welke 2 soorten zintuigcellen zitten er in het oog?

* Staafjes: reageren op verschillen in zwart en wit/licht en donker (bevinden zich vooral perifeer in het netvlies)
* Kegeltjes: zien kleur (bevinden zich vooral in en om de gele vlek (macula), waarmee een mens het scherpste ziet)

Wat is de overeenkomst tussen het hoornvlies en het oogwit?

Ze zitten beiden aan de buitenkant van het oog.

Hoe komt beeldwaarneming bij een mens tot stand?

De     voorkant    van    het    oog    wordt    gevormd    door    het     hoornvlies. Hierdoor    valt    het    licht    naar    binnen. Vervolgens     gaat    het    licht    door    de   pupil    (de    ronde     opening    in    het    regenboogvlies),    door    de    lens    en     door de glasachtig lichaam die gevuld is met een heldere gelei (het glasvocht). Ten slotte wordt het netvlies bereikt. In het netvlies zitten staafjes en kegeltjes: dit zijn de zintuigcellen die het licht omzetten in een elektrische prikkel. Deze prikkels worden via de oogzenuw naar de hersenen geleid, waar de beeldwaarneming plaatsvindt.

Hoe komt geluidswaarneming bij een mens tot stand?

het trommelvlies van het oor wordt in trilling gebracht en het gehoororgaan verwerkt deze trillingen tot signalen die met de hersenen worden geïnterpreteerd.

Er is eerst een geluidstrilling in het uitwendige oor, dan via het trommelvlies een trilling van botjes (de 3 gehoorbeentjes) in het middenoor die deze trillingen versterkt overbrengen op het ovale venster* en vervolgens een trilling van vloeistof in het binnenoor, waarna de signalen doorgegeven worden aan de hersenen.

Ovale venster = membraan die de scheiding vormt tussen middenoor en binnenoor.

Wat is het verschil tussen perceptie-doofheid en geleidingsdoofheid?

Bij perceptie-doofheid zit het probleem hem in het gehoor zelf en ligt het probleem in het binnenoor/slakkenhuis.

Bij geleidingsdoofheid: het probleem ligt in het buitenoor of middenoor.

Anatomie van het oor (nogmaals maar nu in het kort)

* Uitwendig oor: oorschelp en uitwendige gehoorgang
* Middenoor: trommelvlies, ovaal venster,  hamer, aambeeld, stijgbeugel,  buis van Eustachius
* Binnenoor: slakkenhuis met daaraan vast de gehoor- en evenwichtszenuw.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo