Startpagina / Samenvattingen / Medische Kennis HC 3 / onderzoek-toegepast-verhoogd

Geneeskunde - Het stellen van de medische diagnose - Aanvullend specifiek onderzoek

38 belangrijke vragen over Geneeskunde - Het stellen van de medische diagnose - Aanvullend specifiek onderzoek

Wat wordt er gedaan om tot een definitieve diagnose te komen?

Na de anmnese en lichamelijk onderzoek vindt er aanvullend onderzoek plaats. Dit moet leiden tot de uiteindelijke diagnose.

Welke onderzoeken vallen onder aanvullend onderzoek?

Laboratoriumonderzoek

Hematologisch onderzoek;
Klinisch-chemische bepalingen;
Bloedgasanalyse.

Radiologisch onderzoek

Rontgenfoto's;
CT-scan;
Angiografie;
Scintigrafie;
Echoscopie (echo);
Doppleronderzoek;
Nucleair magnetic resonance (NMR) of kernspinresonantie;
Endoscopisch onderzoek;
Functieonderzoek;
Elektrografisch onderzoek.

Hoe hoog mag de plasmakolom zijn bij een BSE-bepaling?

Nadat onstolbaar gemaakt bloed een uur in een buisje heeft gestaan, mag de plasmakolom hoogstens 15-20 milimeter zijn.

Als een orgaan beschadigd is, dan komen de specifieke enzymen vanuit het orgaanweefsel/cellen in het bloed terecht. Door bepaling van die enzymen kan worden nagegaan welk orgaan beschadigd is of niet goed/abnormaal functioneert.
Waar geven de uitslagen informatie over?

versterkte celafbraak, necrose, zoals bij een hartinfarct;
vermeerdering van weefsel dat de enzymen vormt, zoals bij tumoren;
leverbeschadiging, waardoor de enymen minder snel worden afgebroken en zich dus ophopen;
blokkade van de normale excretie van enzymen, bijvoorbeeld bij pancreatitis kan amylase door zwelling van het pancreas-uitscheidingskanaal niet vrij naar de darm; de amylase wordt dan naar het bloed gestuwd.

Wat zijn veel bepaalde enzymen die vanuit orgaanweefsel/cellen in het bloed terecht komen?

asparaattransaminase, ASAT of AST;
alaninetransaminase, ALAT of ALT;
lactaatdehydrogenase, LDH of LD;
creatine(fosfo)kinase, CPK of CK;
alkalische fosfatase, AF;
amylase;
gammaglutamyltransferase, gamma-GT;
zure fosfatase.

Waar staat ALAT of ALT voor, waar komt het voor en wanneer is het verhoogd?

alaninetransaminase;
komt voor in de lever;
is bij leverbeschadiging verhoogd.

Waar staat LDH of LD voor, waar komt het voor en wanneer is het verhoogd?

lactaatdehydrogenase
komt voor in spierweefsel;
is verhoogd bij beschadiging van spieren.

Waar staat CPK of CK voor, waar komt het voor en wanneer is het verhoogd?

creatine(fosfo)kinase
komt voor in spierweefsel;
is verhoogd bij beschadiging van spieren.

Waar komt amylase voor en wanneer is het verhoogd?

komt voor in lever en skelet
is verhoogd bij leverbeschadiging en in botprocessen waarin de osteoclasten actief zijn (genezende fracturen, skeletmetastasen).

Waar staat gamma-GT voor, waar komt het voor en wanneer is het verhoogd?

gammaglutamyltransferase
komt voor in lever, nieren en prostaat
is verhoogd bij leveraandoeningen en prostaatcarcinoom.

Blijkbaar komen veel enzymen in meerdere organen/weefsels voor en zijn niet specifiek voor 1 orgaan.
Wat wordt er bij klinsch-chemische bepalingen nog meer gedaan om specifiekere gegevens te verkrijgen?

Er worden tevens zogenaamde iso-enzymen bepaald die onder creatinefosfokinase (CPK) en lactodehydrogenase (LDH) vallen. Die blijken wel orgaanspecifiek te zijn.

CPK heeft 3 iso-enzymen, welke? Wat kan men beter bepalen bij een hartinfarct?

3 iso-enzymen:

CPK-mb: komt vooral in de hartspier voor;
CPK-mm: komt vooral in de skeletspieren voor;
CPK-bb: komt vooral in de hersenen voor

bepalen hartinfarct:

D.m.v. CPK-mb te bepalen, dan door 'gewoon' CPK (dit is de totale CPK-activiteit) te bepalen.

LDH heeft 5 iso-enzymen. Met welke combinatie van deze enzymen moet gedacht worden aan welke aandoening?

Bij verhoging van iso-enzym 1 en 2 tezamen met een verlaging van 3, 4 en 5, moet gedacht worden aan lekkage of necrose van de hartspiercellen en/of de erytrocyten;
Wanneer de hoogste activiteit in LDH 5 zit, moet worden gedacht aan een leveraandoening;
Wanneer een diffusie verhoging van LDH 2, 3 of 4 gevonden wordt, moet men bedacht zijn op maligne processen zoals tumoren.

Wat voor bloed is nodig voor de bloedgasanalyse en waar moet je daarbij bedacht bij zijn (complicatie)?

Bloedgasanalyse wordt uitgevoerd in arterieel bloed; als dit niet mogelijk is mag capillair bloed worden genomen.
Na een arteriepunctie moet men bedacht zijn op nabloeding ten gevolge van de hogere druk in de arterie. De wond moet 10 minuten zorvuldig worden afgedrukt.

Hoe wordt bij een beoordeling van laboratoriumuitslagen bepaald of het afwijkend is of niet?

Laboratoriumuitslagen, van welk onderzoek dan ook, worden vergeleken met referentiewaarden (normaalwaarden). Voor iedere bepaling is deze samengesteld met behulp van de curve van Gauss (normale verdeling).

Wat gebeurt er in het pathologisch-anatomisch laboratorium?

Er vinden obducties plaats;
Organen en weefsels die operatief zijn verwijderd, worden eveneens in het pathologisch-anatomisch laboratorium onderzocht.
Ook verkregen materiaal via biopsieen en puncties worden onderzocht.

Om welke redenen wordt er obductie uitgevoerd?

Om te kunnen vaststellen waaraan iemand is overleden;
Wanneer er vermoeden bestaat van een niet-natuurlijke doodsoorzaak.
Het doel van de obductie kan ook zijn onderzoek te verrichten naar de aard van de ziekte om meer kennis te vergaren en/of resultaten van medische onderzoek- en behandelmethoden na te gaan. In dat geval wordt er toestemming aan familie gevraagd.

Wat is het kenmerk van rontgenstralen?

Dat ze diverse weefsels van ons lichaam meer of minder goed passeren;
Lucht houdt rontgenstralen niet of nauwelijks tegen, waterige oplossingen doen dit al veel meer, kalkhoudende weefsels nog veel sterker.

Hoe komt de uiteindelijke rontgenfoto tot stand?

Wanneer de stralen die het lichaam hebben 'doorboord' worden opgevangen op een fotografische plaat ontstaat een beeld dat te vergelijken is met het belichte negatief van een fotorolletje;
De uiteindelijke foto wordt wel als positief afgedrukt (alles wat wit zou moeten zijn is zwart). Botten houden veel straling tegen waardoor ze oplichten.

Breuken in botten zijn met een rontgenfoto goed vast te stellen, maar aandoeningen van de weke delen, zoals een spierbloeding, kunnen niet zichtbaar worden gemaakt.
Hoe kan dit worden opgelost?

Om de inhoud en wand van weke delen, in dit geval de darm, beter te kunnen beoordelen wordt deze eerst gevuld met een contrastmiddel. Contrastmiddel is een zware metaal en houdt straling tegen. Hierdoor kun je bijvoorbeeld een tumor aan de binnenkant van de darm duidelijk zichtbaar maken, omdat op die plaats geen contrastmiddel kan komen.

Hoe komt het het beeld van de computertomografie tot stand?

een rontgenbuis wordt rond de patient bewogen;
de buis zendt rontgenstralen uit die aan de andere kant worden opgevangen door stralingsgevoelige detectoren (dus niet zoals bij een normale rontgenfoto op een fotografische plaat).
deze detectoren sturen de informatie naar de computer die de beelden versterkt op een beeldscherm zichtbaar maakt.

Wanneer wordt een CT-scan toegepast?

Bij moeilijk te onderzoeken gebieden in het lichaam. Zo heeft het zijn dienst bewezen bij hersenonderzoek, bij onder meer onderzoek in het borst- en buikgebied.

Wat is angiografisch onderzoek?

Bij angiografisch onderzoek worden met behulp van een rontgencontrastmiddel bloed- en lymfevaten zichtbaar gemaakt. Zo zijn er arteriogrammen (foto's van slagaders), flebogrammen (foto's van aders) en lymfogrammen (van lymfevaten).

Wat zijn de nadelen van angiografie?

Het is een belastend onderzoek voor de patient;
Bovendien bestaat er bij de arteriogrammen een niet gering gevaar voor nabloedingen; er wordt immers een slagader aangeprikt en de bloeddruk in deze vaten is hoog.

Wat is een digital vascular imaging (DVI)?

Dit is een vorm van angiografisch onderzoek waarbij contrastmiddel in een ader (dus geen slagader!) wordt gespoten, dat zich na het passeren van het hart over het gehele lichaam verspreidt. De concentratie is dan zo laag dat er geen vaten zichtbaar zijn op de rontgenfoto.
Voordat het contrastmiddel wordt ingespoten en tijdens de doorstroming worden er foto's gemaakt. De vaten die zichtbaar worden, worden op de computer zichtbaar gemaakt, zodat daar weer rontgenfoto's van gemaakt kunnen worden.

Wat is een endocopisch onderzoek?

Endoscopie is het bekijken van het inwendige van het lichaam. Daarbij wordt met een buis of slang het lichaam binnengegaan via een bestaande of een voor de gelegenheid gemaakte opening. De tegenwoordige endoscopen zijn flexibel en kunnen tot ver in het lichaam doordringen.

Wat zijn de voordelen van endoscopisch onderzoek?

De aandoening kan van nabij worden geinspecteerd en er kan een biopt worden genomen met behulp van via de endoscoop omhooggeschoven tangetjes.
Het biopt kan vervolgens de patholoog-anatoom worden bestudeerd en zo kan bijv. de diagnose kanker worden gesteld.

Welke vormen van endoscopisch onderzoek bestaan er?

bronchoscopie (luchtwegen);
gastroscopie (maag);
oesofagoscopie (slokdarm);
jejunoscopie (dunne darm);
coloscopie (dikke darm);
cystoscopie (urineblaas);
retroscopie (rectum);
laparoscopie (vrije buikholte);
atroscopie (gewrichten);
laryngoscopie (strottenhoofd);
thoracscopie (pleuraholte);
mediastinoscopie (mediastinum);
fundoscopie (oogspiegelonderzoek);
otoscopie (inspectie van uitwendige gehoorgang en trommelvlies).

Hoe vind een bronchoscopie plaats en wanneer kan het worden toegepast?

De inspectie van de luchtwegen geschiedt onder regionale verdoving of indien nodig onder narcose;
Dit onderzoek heeft ook therapeutische mogelijkheden, zoals de verwijdering van vreemde voorwerpen (bijv. pinda) via de bronchoscoop.

Wat is de voorbereiding van een gastroscopie en wanneer wordt het toegepast?

Voorbereiding:

de maag moet leeg zijn (patient moet dus nuchter zijn.

Toepassing:

Om te kijken of een maagzweer goed reageert op de behandeling en of er geen vormen van maagkanker bijzit -> het nemen van biopten. Vooral de kleinere vormen van maagkanker kunnen alleen maar op deze manier worden vastgesteld.

Wanneer wordt een oesofagoscopie toegepast?

Bij patienten die chronisch last hebben van terugvloed van maagzuur vanuit de maag naar de slokdarm. Op den duur kan dit aanleiding zijn tot de ontwikkeling van slokdarmkanker. Slechts wanneer dit in een vroeg stadium wordt ontdekt is nog een curatieve behandeling mogelijk.

Wanneer wordt een coloscopie toegepast?

Bij ziekten die gepaard gaan met kleine wijzigingen in het slijmvlies. De afwijkingen zijn dan vaak zo gering dat met andere onderzoeken niet zichtbaar gemaakt kunnen worden.

Welke voorbereiding moet de patient ondergaan voordat een coloscopie kan plaatsvinden?

Een vloeibaar en vezelarm dieet en gebruik van laxeermiddelen om het colon goed schoon te maken. Onderzoek van een met feces gevulde dikke darm is namelijk nauwelijks mogelijk.

Wanneer wordt een cytoscopie toegepast?

Bij verbrijzeling van nierstenen, verwijderen van prostaattumoren en dergelijke.

Wanneer wordt een retroscopie toegepast?

Wanneer een patient last heeft van bloedverlies via de anus en de arts vermoedt dat het veroorzaakt wordt door een afwijking van het rectumslijmvlies (bijv. een tumor). Kleine behandelingen zoals de verwijdering van aambeien zijn eveneens mogelijk.

Hoe wordt een laparoscopie uitgevoerd en wanneer wordt het toegepast?

Dit wordt doorgaans onder lokale verdoving uitgevoerd. Men blaast daarbij bovendien via de opening in de buikhuid lucht of koolzuur in de buikholte. Hierdoor komen de diverse organen vrij van elkaar te liggen en kunnen de lever, galblaas, vrouwelijke geslachtsorganen en dergelijke bekeken worden.
De meeste sterilisaties bij vrouwen tegenwoordig ook via de laparoscopie verricht.

Wanneer wordt een atroscopie toegepast?

Bij de behandeling van kleine meniscusletsels (kijkoperatie).

Wanneer wordt een laryngoscopie toegepast?

Bij afwijkingen van de stembanden, ook dan is behandeling mogelijk, bijvoorbeeld het verwijderen van een poliep op de stembanden.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Medische Kennis HC 3

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding