Röntgen-CT en MRI scans

24 belangrijke vragen over Röntgen-CT en MRI scans

Wat is een röntgenfoto (Engels: X-rasys)?

Een foto die wordt gemaakt door röntgenstraling door het lichaamsdeel te zenden en op een gevoelige plaat achter het lichaamsdeel op te vangen.


Röntgenstraling is straling in het EM spectrum met een golflengte tussen 0,01 en 10 nm.

Waardoor wordt op de fotogevoelige plaat het contrast tussen botten en weefsel goed weergegeven?

Röntgenstraling dringt makkelijk door weefsel (spieren, vet, vloeistoffen) maar moeilijker door dichtere materialen zoals botten.

Wat is het grote nadeel van röntgenstraling?

  • Het kan het DNA kan beschadigen en daarmee kankerverwekkend kan zijn.
  • Röntgenlaboranten staan bij het nemen van foto’s daarom achter een betonnen muurtje. Vanwege het risico op beschadiging van DNA worden de geslachtsorganen van patiënten beschermd met een loodschort en worden van zwangere vrouwen alleen röntgenfoto’s gemaakt als dat strikt noodzakelijk is.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Straling is een energievorm en kan worden gemeten. Waar hangt het effect van röntgen- (en andere gevaarlijke) straling vanaf?

  • Van de hoeveelheid energie die een kg weefsel opneemt.
  • Van het type straling. Radioactieve straling (van bijvoorbeeld bestralingstherapie van kankercellen) kan schadelijker zijn dan röntgenstraling.

Hoe wordt het effect van straling genoemd?

Effectieve stralingsdosis.
De eenheid daarvan is mSv (milliSievert)


Voor mensen die beroepshalve met straling werken, zoals medewerkers van kerncentrales en ziekenhuispersoneel, geldt een maximaal toegestane dosis. Hoeveel is die dosis?

B0 mSv per jaar.

Zendt alleen röntgenapparatuur schadelijke straling uit?

Nee, via de TV krijg je 0,02 mSv per jaar binnen, een vliegreis 0,02 mSv en via je voedsel 0,4 mSv.

Een röntgenfoto bij de tandarts bezorgt je een stralingsdosis van 0,05 mSv.

Wat is een MRI scan?

MRI staat voor Magnetic Resonance Imaging, waarbij een beeld wordt
opgebouwd op basis van magnetische eigenschappen.

Hoe kan je magnetisme waarnemen?

Magnetisme kun je waarnemen doordat magneten krachten uitoefenen op voorwerpen van magnetiseerbaar materiaal.

Uit welk materiaal bestaan magneten?

Uit het materiaal magnetiet en dat heeft van zichzelf magnetische eigenschappen.

Op welke materialen kunnen magnetische krachten worden uitgeoefend?

IJzer (Fe), nikkel (Ni) en kobalt (Co).

Op alle andere materialen (bijvoorbeeld plastic, hout, steen, zout) kan geen magnetische kracht worden uitgeoefend.

Hoeveel polen heeft een magneet en hoe werken deze ten opzichte van elkaar?

Een magneet heeft altijd 2 polen: een Noord- en een Zuidpool. Twee gelijknamige polen stoten elkaar af, twee ongelijknamige polen trekken elkaar aan.

Bij een elektromagneet versterken de magnetische velden die rond de afzonderlijke lussen ontstaan, elkaar. Er zijn drie factoren die de sterkte van een elektromagneet bepalen. De sterkte van een elektromagneet neemt toe bij:


  • meer windingen van de spoel
  • grotere stroomsterkte
  • een weekijzer kern in de spoel

Hoe kan je de richting van het magnetisch veld bepalen?

Met behulp van de rechterhandregel. Je legt je rechterhand om de spoel met je vingertoppen in dezelfde richting als de stroom. Je duim wijst dan in de richting van de noordpool.

In een afvalverwerkingsinstallatie wordt elektromagnetisme toegepast.
  1. Welk afval kun je hiermee uit het afval verwijderen?
  2. Leg uit waarom in een afvalverwerkingsinstallatie geen gebruik wordt gemaakt van permanente magneten en wel van elektromagneten

  1. alle afval waar ijzer (of  nikkel of cobalt) in zit.
  2. Bij permanente magneten moet je de ijzeren voorwerpen van de magneet aftrekken. Een elektromagneet kun je echter uitzetten, waardoor de ijzeren voorwerpen eraf vallen – bijvoorbeeld in een aparte ijzerbak. 

Hoe werkt een MRI scan?


  • Een MRI-scanner bestaat uit grote elektromagneten (spoelen) en RF spoelen.
  • Magnetische velden die in de scanner ontstaan hebben invloed op kleine deeltjes die je aantreft in het water en de vetten die in je lichaam zitten.
  • Onder invloed van het sterke magneetveld komen deze kleine deeltjes in een bepaalde richting of energietoestand.
  • Als de RF spoelen aangezet worden komen de deeltjes in een andere, hoge energietoestand.
  • Daarna worden de RF spoelen weer uitgezet. De deeltjes komen dan in de lage energietoestand en zenden daarbij straling uit.

Is de opgevangen straling dan niet overal hetzelfde bij een MRI scan?

Nee, omdat verschillend weefsel, vocht, vet etc. in het lichaam verschillende concentraties van die magnetisch gevoelige deeltjes hebben zal de opgevangen straling van verschillende plaatsen
in het lichaam ook verschillen.


Die verschillen in straling (energie) worden gebruikt om een beeld te vormen van het gescande lichaamsdeel. De nauwkeurigheid
waarmee het inwendige kan worden weergegeven is ongeveer 0,3 mm. Tumoren, bloedingen, stolsels en andere medische problemen kunnen met een MRI scan worden opgespoord.   


Om een sterk magnetisch veld op te wekken moet er een hoge stroomsterkte gebruikt worden. Een draad met een zekere weerstand waar een grote stroom door heen gaat wordt warm. Denk maar aan het gloeidraadje van een lamp. Wat wordt er gedaan om te voorkomen dat de spoelen van de elektromagneet in een MRI-scanner heel heet worden?

Ze worden gekoeld tot een temperatuur van 4 K. Dat is echt heel koud maar bij die lage temperatuur wordt de weerstand van de draden 0 Ω. De draden zijn dan supergeleidend en er ontstaat geen warmte.


Op een röntgenfoto zijn details niet goed zichtbaar omdat de
organen, weefsels en botten die achter elkaar liggen door
elkaar weergegeven worden. Een röntgenfoto mist diepte en
is daardoor maar beperkt bruikbaar.
Wat is dan een goed alternatief?

Een computer tomografie (CT-scan) lost deze beperking op.

Welke weefsels en organen kunnen goed in beeld worden gebracht met een CT scan?

  • botten (vaak in geval van fracturen)
  • hersenen
  • longen
  • buikorganen
  • slagaders en bloedvaten.

Waarom is een jaarlijkse total body scan met een CT scanner niet zo’n goed idee?

Omdat je dan heel veel wordt blootgesteld aan de schadelijke röntgenstraling.


In de tekst over de uitleg van de MRI gaat het over magnetische velden, deeltjes, energietoestand en straling.
Kun je in een paar zinnen uitleggen hoe de MRI werkt? Gebruik de bovenstaande woorden.

In een MRI-scanner wordt je blootgesteld aan magnetische velden.
Deze magnetische velden beïnvloeden deeltjes die in je lichaam zitten.
De deeltjes komen in een bepaalde richting of energietoestand als de RF-spoelen worden aangezet. Als de RF-spoelen worden uitgezet gaan de deeltjes terug in de lage energietoestand en zenden daarbij straling uit. Van die straling wordt een beeld gemaakt: de MRI-foto.


De elektromagneten van een MRI scanner worden afgekoeld tot 4 K.
  1. Wat is de reden. waarom deze elektromagneet zo sterk worden afgekoeld?
  2. Wat gebeurt er met de weerstand in een stroomkring als de geleiding heel goed is?
  3. Wat zal er gebeuren als het draadje in een gloeilamp supergeleidend is en je de lamp aanzet?

  1. Om te voorkomen dat de spoelen van de elektromagneet heel heet worden.
  2. Als de geleiding heel goed is, wordt de weerstand steeds kleiner. Bij supergeleiding wordt de weerstand zelfs 0 Ω.
  3. Dan zal de weerstand 0 Ω worden. De stroomsterkte door de lamp wordt dan zo hoog dat er kortsluiting  ontstaat. De zekering van de groep slaat uit.

  1. Een ijzerwerker heeft bij het slijpen een ijzersplinter in zijn oog gekregen. De oogarts wil precies weten waar de splinter zit en zal kiezen voor een CT scan/ MRI scan (omcirkel het juiste woord) omdat..
  2. Carla heeft last van haar buikorganen en moet voor onderzoek naar het ziekenhuis. Leg uit of haar arts zal kiezen voor een CT- of een MRI-scan.
  3. Carla’s oma heeft dezelfde klachten en krijgt ook een onderzoek. Oma heeft echter ook een insulinepomp vanwege haar diabetes. Leg uit welke keus de arts van oma doet.

  1. Een CT-scan. In een MRI mag je niet met ijzeren voorwerpen vanwege de elektromagneten.
  2. Zowel de CT als de MRI zijn geschikt voor onderzoek aan buikorganen.

    De arts zal kiezen voor MRI, zodat Carla niet nodeloos wordt blootgesteld aan röntgenstraling.
  3. Omdat insulinepompen ontregeld raken door het magnetische veld zal de arts bij oma kiezen voor een CT-scan.


De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo