Nederland in de 20e eeuw - Samenwerken wederopbouw

26 belangrijke vragen over Nederland in de 20e eeuw - Samenwerken wederopbouw

Hoe stond Nederland ervoor na 5 jaar bezetting?

Veel schade vooral in het laatste jaar: De Duitsers hadden bruggen, spoorwegen en havens vernield.
Machines, treinen en voorraden waren geroofd.
Economie was stilgevallen en ruim een half miljoen Nederlanders waren werkloos.

Direct na de bevrijding in 1945 begon de wederopbouw*, wat is dat?

Het herstellen van de oorlogsschade en de economie na de Tweede Wereldoorlog.

Waarom was er in Nederland een tekort aan geld?

Voor de oorlog verdiende Nederland veel geld met de export van goederen, vooral aan Duitsland. Maar Duitsland lag in puin en de handel lag stil.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Nederlandse politici waren bang voor een terugkeer van de crisis van de jaren 30. Welke zorgen waren er?

  • Dreigende inflatie
  • Het opgang brengen van de economie

Hoe probeerde de regering een dreigende inflatie te voorkomen?

  1. Om te voorkomen dat de prijzen van schaarse levensmiddelen zouden stijgen, bleven veel producten tot 1949 op de bon.
  2. De regering voerde een geldzuivering door --> de geldhoeveelheid was tijdens de oorlog enorm gegroeid. Daarom moest iedereen zijn oude bankbiljetten omruilen voor nieuwe. De belastingdienst controleerde of het geld niet verdiend was met de zwarte handel.

Hoe probeerde de regering de industrie weer op gang te brengen? Wat was het plan?

Ze wilden dat Nederland nog meer dan voor de oorlog een industrieland werd door goedkope producten te maken voor de export.

Hoe zorgde de regering ervoor dat Nederland goedkope producten kon maken voor de export?

Door de lonen laag te houden --> de vakbonden die de werknemers vertegenwoordigden stemden hiermee in.

Hoe noemen we de goede samenwerking tussen werkgevers en werknemers?

Harmoniemodel* = Samenwerking en afspraken op het gebied van lonen en arbeidsvoorwaarden in de jaren 50 tussen werkgevers, werknemers en de overheid. Het doel was het voorkomen van arbeidsconflicten.

  1. Wat beloofden de werknemers binnen het harmoniemodel?
  2. Wat deden de werkgevers?

  1. Niet staken voor hogere lonen
  2. Zij overlegden met de vakbonden voor goede arbeidsvoorwaarden en goede sociale wetgeving.

  1. Welke partij was vlak na de oorlog populair in Nederland en waardoor kwam dat?
  2. Waardoor werd de partij in de jaren 50 minder populair?
  3. Welk land werd het nieuwe voorbeeldland voor veel mensen?

  1. De communistische partij (CPN). Dat kwam door het verzetswerk van haar leden tijdens de oorlog.
  2. Door de Koude Oorlog werden communisten al snel politiek overal buitengesloten.
  3. Niet de Sovjet Unie maar de VS.

Waardoor herstelde de Nederlandse economie zich snel na WOII?

Via de Marshallhulp ontving Nederland geld, zakken graan, goederen, machines en geldleningen om te besteden in de VS.

Wat werd met de Marshallhulp gedaan in Nederland?

  • De landbouw en de voedselvoorzieningen werden weer op gang gebracht.
  • Nederland investeerde ook in de industrie en deze groeide snel --> al in 1950 was er sprake van 40% groei in vergelijking met de jaren voor de oorlog. In de twintig jaren daarna groeide de Nederlandse economie met gemiddeld 5% per jaar.

Nederlanders raakten na de oorlog steeds meer geïnteresseerd in de VS. Geef voorbeelden.

  • Ondernemers en vakbondsmensen gingen kijken hoe efficiënt de Amerikaanse productie georganiseerd was.
  • Mensen vonden de VS nieuw en modern: auto's van wel 5 meter reden er op weken met wel 8 rijstroken.

Waardoor konden vanaf 1953 ook gewone burgers meer consumptiegoederen kopen?

Vanaf 1953 begonnen in Nederland de lonen langzaam te stijgen.
Mensen spaarden voor koelkasten, stofzuigers en wasmachines. Een wasmachine kostte in de jaren 50 twee maandsalarissen.

In 1957 had 31% van de huisvrouwen een wasmachine en in 1964 83%.

Hoe noem je de maatschappij die Nederland naar Amerikaans voorbeeld werd in de jaren 60?

Consumptiemaatschappij* = Vanaf eind jaren 50 kunnen vrijwel alle mensen in de samenleving een groot deel van hun inkomen besteden aan luxeartikelen.

  1. Wat voor Nederlandse mensen hadden de Duitsers tijdens de oorlog als gijzelaars vastgezet in een kamp in Sint-Michielsgestel?
  2. Waar dachten deze gijzelaars over na in dat kamp?

  1. Belangrijke Nederlanders zoals: politici, schrijvers en hoogleraren.
  2. Over mee eensgezindheid en minder verdeeldheid in Nederland na de bevrijding.

Waar streefden deze gijzelaars naar in Nederland?

Naar een doorbraak* van de vooroorlogse verhoudingen: de verzuilde samenleving mocht niet terugkeren.

Doorbraak = Idee om de zuilen direct na WOII op te heffen (te doorbreken).

Lukte dit streven naar een doorbraak? (geen verzuilde samenleving meer)

Nee, Nederland had bij de wederopbouw de steun van de vertrouwde, verzuilde organisaties hard nodig.

Tijdens de eerste verkiezingen na WOII bleek dat de verzuiling nog niet voorbij was. Leg uit.

In 1946 stemden de meeste mensen weer op de partij van hun eigen zuil.
De nieuw opgerichte partij KVP (Katholieke Volkspartij) werd de grootste partij.

Waaruit bleek tijdens de verkiezingen in 1946 dat er wel een beetje sprake was van vernieuwing?

Door de oprichting van de Partij van de Arbeid (PvdA), de sociaaldemocratische partij.
Bij de oprichting van deze partij waren enkele vooruitstrevende katholieken, protestanten en liberalen betrokken.

Nederland bleef dus een verzuild land. Toch leefden de meeste gezinnen (katholiek, protestant of socialistisch) op dezelfde manier. Leg uit.

  • Spaarzaamheid was erg belangrijk. Een sober leven was heel gewoon.
  • De meeste vrouwen hielden hun uitgaven en inkomsten bij in een huishoudboekje.
  • Het huis moest netjes zijn, kinderen kregen wekelijks schone kleren en om zaterdag ging de hele familie in de wastobbe.

Vertel iets over de gezinsgrootte na de oorlog.

Veel gezinnen waren groot. Tussen 1945 en 1955 werden er zoveel kinderen geboren dat er sprake was van een geboortegolf (babyboom).

Hoe woonden veel jonge gezinnen?

Door de woningnood leefden veel jonge gezinnen in bij familie of in te kleine woning.
Het gezinsleven was heel traditioneel; de man verdiende het geld en de vrouw zorgde voor het gezin. Getrouwde vrouwen werkten heel weinig buitenshuis.

Hoe zorgde de regering van de PvdA en de KVP er onder leiding van Willem Drees (PvdA) voor dat er geen armoede meer kwam zoals in de crisisjaren voor de oorlog?

Er kwam een stelsel van sociale voorzieningen voor mensen die niet in hun eigen levensonderhoud konden voorzien:

In 1957 werd de AOW ingevoerd (Algemene Ouderdomswet). Deze voorzag ouderen van een uitkering.

De invoering van de AOW was het begin van de verzorgingsstaat*

* Een samenleving waarin de overheid bestaanszekerheid garandeert aan alle mensen die niet voor zichzelf kunnen zorgen, zoals ouderen, werklozen en zieken.

Zorg werd een taak van de overheid. Voor Nederland brak er een tijd aan waarin welvaart en welzijn voortdurend groeiden.

Op welke principe is de verzorgingsstaat gebaseerd?

Op solidariteit --> werkenden betaalden via belastingen mee aan de uitkeringen van de AOW.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo