Startpagina / Samenvattingen / Memo geschiedenis voor de onderbouw 2VWO / nederlanden-republiek-maurits

Een eeuw van grote veranderingen - Het einde van de Opstand

35 belangrijke vragen over Een eeuw van grote veranderingen - Het einde van de Opstand

Met de Unie van Utrecht spraken de Noordelijke gewesten af om tegen de Spanjaarden te vechten. In 1581 gingen ze nog een stapje verder, wat gebeurde er ?

In het Plakkaat van Verlatinghe verklaarden ze zich onafhankelijk.
Hiermee werd Filips II afgezet als wettige heerser der Nederlanden.

Wat betekent Gewestelijke Staten?

Het bestuur van een gewest. Hierin zaten hoge edelen en afgevaardigden van de steden en het platteland.

Hoe werd het bestuur geregeld ?

Elk gewest hield de eigen wetten en rechtspraak en werd bestuurd door de eigen Gewestelijke Staten*.

Gewestelijke Staten* Het bestuur van een gewest. Hierin zaten hoge edelen en afgevaardigden van de steden en het platteland.

Waarom werd de Republiek een protestants land?

Er werd afgesproken dat het bestuur in geen enkel gewest het calvinisme of het katholieke geloof mocht verbieden. Maar het calvinisme had een overwicht.

Waarom werd er gekozen voor een Republiek?

Na het Plakkaat van Verlatinghe ging men op zoek naar een koning. Maar ze konden geen geschikte kandidaat vinden, dus werd er gekozen voor een Republiek

Wat maakte het bestuur van de Nederlanden in 1588 uniek vergeleken met die van andere Europese landen?

De Nederlanden werden bestuurd door vertegenwoordigers uit de zeven verschillende gewesten die samen de Staten-Generaal vormden. Andere landen werden bestuurd door een vorst.

Rond 1588 leken de opstandelingen kansloos tegen het Spaanse leger. Waardoor?

Omdat ze de veldslagen in Brabant, Limburg en Oost-Nederland verloren van het Spaanse leger.

Na 1588 zouden de opstandelingen sterker zijn dan het Spaanse leger, waardoor kwam dit?

Ze konden het huurleger op tijd betalen waardoor ze voor langere tijd in dienst bleven. Dus kon de Republiek vertrouwen op een goed en gedisciplineerd leger.
Door de vele oorlogen die Filips ll tegelijk voerde, kon hij te weinig aandacht en geld besteden aan de Nederlanden. Zonder geld voor de huursoldaten werd er niet gevochten.
De Nederlanden kregen sterke bondgenoten: Engeland en Frankrijk.
Reorganisatie van het leger van de Republiek door Maurits: het leger werd kleiner en wendbaarder met gedisciplineerde soldaten.

Rond 1588 zag de strijd er voor de opstandelingen hopeloos uit. Ze hadden verschillende veldslagen in Brabant, Limburg en Oost-Nederland verloren. Na 1588 ging dit toch langzaam veranderen, noem een aantal oorzaken.

Het ging steeds beter net de handel en de nijverheid. Hierdoor kon het huurleger op tijd worden betaald.
Door vele andere oorlogen kon Filips II te weinig geld een aandacht aan de Nederlanden besteden.
De Nederlanden kregen sterke bondgenoten. Engeland en Frankrijk gingen de Republiek helpen.

Waarom wilde Engeland Nederland als bondgenoot tegen Spanje?

Engeland wilde meer macht op de wereldzeeën en had veel last van de Spaanse vloot.
Nederland kon Engeland helpen met zeeslagen tegen Spanje

Waardoor was het voor de Republiek (Opstandelingen) positief dat het in Holland en Zeeland steeds beter ging met de handel en de nijverheid ?

Republiek kon op tijd het huurleger betalen.
Een deel van de soldaten bleef voor langere tijd in dienst.
Hierdoor kregen ze een goed getraind en gedisciplineerd leger.

Waarom wilde Frankrijk Nederland als bondgenoot tegen Spanje?

Frankrijk had liever een klein land als noorderbuur dan een Spaanse grootmacht. Kleine landen vallen geen grote landen aan.

Welke landen erkenden in 1596 als eerste de Republiek der Zeven Nederlanden en beloofden de Nederlanden te helpen tegen hun strijd tegen Spanje ?

Engeland en Frankrijk.

Welke voordeel probeerden ze zelf te halen uit deze gezamenlijke strijd ?

Engeland: wilde meer macht op de wereldzeeën en had veel last van de Spaanse vloot.
Frankrijk: wilde voorkomen dat er ook een machtig Spaans gebied ten noorden van Frankrijk kwam.

Waarom stemden Spanje en de Republiek in voor een wapenstilstand?

Ze waren allebei oorlogsmoe

Wie volgde er in 1585 de vermoorde Willem van Oranje op als stadhouder (legeraanvoerder in de Republiek)

Zijn zoon Maurits.

Waarom waren Maurits en van Oldenbarnevelt het niet eens over een wapenstilstand met Spanje?

Maurits: wilde doorgaan met de oorlog
Van Oldenbarnevelt: vond dat de oorlog teveel geld kostte en vond dat er onderhandeld moest worden over vrede

Wat voerde Maurits door in het leger ?

Hij zorgde voor een klein en wendbaar leger met gedisciplineerde soldaten.
Ze waren goed getraind in het snel opvolgen van bevelen.

Wat is het Twaalfjarig Bestand?

Wapenstilstand tussen de Nederlanden en Spanje van 1609 tot 1621

Wat was voor de Nederlanden het voordeel van het Twaalfjarig Bestand?

Handel en welvaart namen toe

Door welke gebeurtenis kregen Maurits en Johan van Oldenbarnevelt grote ruzie met elkaar ?

Maurits kreeg in 1600 van Johan opdracht om kapers te verjagen. Dze verstoorden de Hollandse handel bij de zuidelijke Nederlanden.

Maurits vond de opdracht eigenlijk te gevaarlijk, maar hij ging toch.

Bij Nieuwpoort (grens van Vlaanderen en Frankrijk) kwam Maurits het Spaanse leger tegen.

Maurits won maar net en was woedend op Johan omdat hij de Republiek onnodig in gevaar had gebracht.

We noemen dit de Slag bij Nieuwpoort.

Had Van Oldenbarnevelt de Republiek onnodig in gevaar gebracht? Waarom wel on waarom niet ?

Nee, want oorlog voeren is duur en de soldaten moeten beloond worden, anders vechten ze niet meer.
Ja, want als Maurits de slag verloren had, had de Republiek misschien wel een hele belangrijke militair verloren.

Wat is de Vrede van Münster?

In 1648 eindigde met deze vrede de Opstand. De zuidelijke Nederlanden bleven bij Spanje, de noordelijke Nederlanden werden door Spanje erkend als onafhankelijk staat.

Hoe kwam het dat Nederland en Spanje een wapenstilstand afspraken ?

De landen raakten oorlogsmoe:

De kosten van de oorlog liepen enorm op.
Er werd weinig vooruitgang geboekt. Een definitieve overwinning leek voor beide partijen niet in zicht.

Rond 1605 ontstonden er in de republiek hierdoor twee richtingen. Welke ?

De oorlogspartij van Maurits die de strijd tegen Spanje wilde voortzetten
De vredespartij met van Oldenbarnevelt aan het hoofd.

Leg uit dat Spanje met het Twaalfjarig Bestand in feite de Republiek als onafhankelijk land erkende.

Je kunt geen afspraken maken met een land dat niet bestaat, dus door de wapenstilstand af te sluiten erkende Spanje de Republiek.

Was het Twaalfjarig Bestand goed voor de welvaart ?

Ja de handel en welvaart namen in deze periode toe.

Hoe kwam van Oldenbarnevelt aan zijn einde ?

Maurits heeft hem in 1618 laten oppakken.
Tijdens een oneerlijk proces werd hij veroordeeld en later werd hij op het Binnenhof in Den Haag onthoofd.

Waarom was zijn proces niet eerlijk ?

In de rechtbank kwamen twaalf leden kwamen uit Holland, de overige provincies leverden elk twee leden.

Onder hen waren enkelen van Maurits' trouwste medestanders.

Na 1621 veroverden de Republiek nog delen van Brabant en Limburg. Hoe werden deze landen genoemd ?

Generaliteitslanden.

Wat stond er in de Vrede van Munster ?

De zuidelijke Nederlanden bleven bij Spanje horen
Spanje erkende de noordelijke Nederlanden als onafhankelijke staat.

Welke doelen had de Vrede van Munster ?

Het religieuze doel was: geen vervolgingen van andersgelovigen
De bestuurlijke doelen waren: geen centraal bestuur en geen vaste belastingen.

Wat is volgens jou de belangrijkste reden dat de Nederlanden wonnen: de vernieuwingen en tactiek van Maurits of de internationale omstandigheden? Leg je antwoord uit.

De internationale omstandigheden, want daardoor kregen de Nederlanden hulp in de oorlog tegen Spanje. Ook voerde Spanje veel oorlogen tegelijk, waardoor het regelmatig geen geld had voor de strijd in de Nederlanden.

Op de afbeelding zie je één van de eerste geweren, een musket. Vertel iets over het laden van een musket, ging dit snel ?

Dat duurde heel lang.

Eerst kruitpan met kruit vullen
Dan losse kruit en de kogel in de loop
Alles aandrukken met laadstok
Aansteken met branden lont

Maurits had voor de musketiers een nieuwe manier van vechten bedacht, welke ?

De musketiers, soldaten met een musket moesten zich opstellen in rijen van een man of zes breed.
De voorste rij vuurde op commando en sloot direct na het lossen van het schot achter de laatste rij aan.

Zo hadden ze tijd om hun musket te laden, terwijl de voorste in de rij alweer klaar stond om te schieten.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Memo geschiedenis voor de onderbouw 2VWO | 9789034584410 | Hans Bulthuis ea

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding