Startpagina / Samenvattingen / Memo: geschiedenis voor de onderbouw vwo / grieken-griekse-perzen

De Grieken en hun buren

34 belangrijke vragen over De Grieken en hun buren

In de 8e en de 7e eeuw v.C. groeide de bevolking in de Griekse poleis. Waardoor ontstonden er al snel voedseltekorten ?

Doordat er maar weinig vruchtbare grond in Griekenland was.

Welke oplossing bedachten de Grieken voor het voedseltekort ?

Een deel van de bevolking werd daarom op expeditie gestuurd om op andere plaatsen in het Middellandse Zeegebied nieuwe Griekse nederzettingen (kolonies) te stichten.

Waar werden die nieuwe nederzettingen gesticht ?

Aan de Turkse westkust, in het zuiden van Italië, op Sicilië en aan de kusten van de Zwarte Zee.

Werd er veel handel gedreven tussen de verschillende poleis en de nieuwe nederzettingen ?

Ja, dit was gemakkelijk omdat ze dezelfde taal spraken en ze hadden dezelfde gewoonten en gebruiken.

Behielden de Grieken die zich ergens anders gingen vestigen hun eigen taal, cultuur en goden ?

Ja, dat bleef allemaal hetzelfde.

Bekijk de bron. In welke landen of gebieden was er sprake van Griekse kolonisatie? (Gebruik de huidige namen.)

In Italië, in Frankrijk en Spanje. In Turkije rond de Zwarte Zee, in Noord-Afrika en Egypte.

Hoe noemden de Grieken de vreemdelingen in de landen waar Griekse kolonies werden gevestigd en waarom ?

Ze noemden deze barbaren. De Grieken vonden namelijk hun taal lijken op 'barbarbarbar'.

Hoe ontstond de oorlog tussen de Grieken en de Perzen ?

Rond het jaar 500 v.C. had de Perzische koning Darius het plan om de Griekse kolonies aan de Turkse kust aan zijn rijk toe te voegen.

Leg uit waarom er een grote kans was dat de Grieken en de Perzen wel met elkaar in conflict moesten komen.

Griekse gebieden aan de kust van Turkije grensden rechtstreeks aan het rijk van de Perzen. Daar moest wel ruzie van komen. Waar Perzische rijk staat is nu Turkije.

Van wie kregen de poleis in Turkije hulp ?

Van Athene. Hierop organiseerden de perzen twee grote veldtochten tegen alle Grieken.

Er staat het werd een oorlog tussen twee werelden, welke gebieden worden daar precies mee bedoeld ?

Aan de ene kant stond de verdeelde Griekse wereld: een verzameling van kleine poleis. Aan de andere kant het immense Perzische Rijk, dat strak bestuurd werd door een
koning.

Wat waren de twee belangrijkste verschillen tussen de Grieken en de Perzen?.

De Grieken waren een verzameling poleis; de Perzen waren een eenheid onder één koning. De Grieken hadden kleine landlegers en een goede vloot; de Perzen hadden een groot en goed georganiseerd (land)leger.

Het gigantische leger van de Perzen dat hoofdzakelijk bestond uit troepen van eerder overwonnen volken.

Wat stuurde koning Darius in 491 v.C. naar Griekenland en hoe liep dat af ?

Hij stuurde een boodschapper naar Griekenland. De boodschapper vroeg de Grieken 'aarde en water' aan de Perzen af te staan. Het antwoord van de Atheners was duidelijk: de boodschapper werd vermoord.

Wat deed koning Darius daarna om wraak te nemen ?

Hij stuurde een vloot van 600 schepen volgepakt met troepen, naar Athene.

Waar kwamen deze troepen aan land en hoe verliep dit verder ?

Bij de stad Marathon, waar ze werden opgewacht door het Griekse leger.
De eerste dagen gebeurde er niets. Darius dacht slim te zijn en stuurde een deel van zijn vloot midden in de nacht stiekem naar Athene. De Grieken, nog steeds in de minderheid, wisten de achtergebleven Perzische troepen met gemak te verslaan. Daarna marcheerden ze zo snel mogelijk terug naar Athene en arriveerden daar tegelijk met de Perzische vloot. De Perzen zagen in dat ze verloren hadden en trokken zich terug. Maar niet voor lang.....

Bekijk de afbeelding van de slag bij Marathon. De Grieken waren in de minderheid, maar wonnen de slag bij Marathon. Noem twee voordelen die de Grieken hadden.

De Grieken kenden het gevechtsterrein beter. De Perzen waren aan drie zijden ingesloten: door een moeras, de zee en de bergen.

Een gevolg van de Perzische oorlogen was dat Athene een militaire zeemacht werd, die zijn macht op kon leggen aan andere poleis. Leg uit waarom.

Athene had leiding gegeven aan de Griekse poleis en de oorlog gewonnen.

Wat was een belangrijke oorzaak voor het ontstaan van de Peloponnesische oorlog ? (Athene)

Athene werd steeds machtiger, tot ergernis van Sparta. Hierover kregen ze ruzie, wat leidde tot een oorlog.

Welke wapens en verdedigingsmiddelen gebruikten de soldaten in die tijd?

Wapens: kort zwaard, speer, pijlen (zie de pijlenkoker van de Pers).
Verdedigingsmiddelen: schild, helm, borst- en beenplaten (Griek).

Noem een oorzaak en een gevolg van de Perzische oorlogen (490-479 v.C.).

Oorzaak: De Perzen veroverden de Griekse poleis aan de Turkse kust.
Gevolg: De Griekse poleis verenigden zich om de vijand te verslaan, wat lukte.

Wat gebeurde er in 480 v.C. en wat was de afloop ?

Toen keerde de zoon van Darius, Xerxes terug om wraak te nemen. Maar de Atheense vloot versloeg Perzische vloot bij de plaats Salamis.

Wanneer kwamen de Perzische oorlogen ten einde ?

In 479 v.C. werd ook het land leger van de Perzen door de Grieken verslagen. De Perzen werden daarna reven uit de steden aan de Turkse kust.

I

Leg uit op welke manier de inhoud van het begrip 'barbaar' veranderde onder invloed van de oorlogen tegen de Perzen.

Eerst betekende 'barbaar' simpelweg: alle volken die een andere taal spraken. Later kreeg het begrip een negatieve bijklank: onbeschaafd.

Door wie werden de Grieken in 338 v.C. veroverd en waarom ging dat gemakkelijk ?

Door koning Philippus van Macedonië. Omdat de Grieken na de Peloponnesische oorlogen (431 - 404 v.C ) verzwakt en verdeeld waren.

Wat wilde koning Philippus doen nadat hij de Griekenland had veroverd en is dat gelukt ?

Hij wilde met een groot Grieks leger het Perzische Rijk veroveren. Dat is niet gelukt want hij werd vermoord.

Door wie werd koning Philippus opgevolgd en had deze zoon succes ?

Door zijn zoon Alexander de Grote. Tussen 336 en 323 v.C. overwon Alexander niet alleen de Perzen, maar veroverde hij ook Egypte en vele andere gebieden, tot aan India toe.

Van wie had Alexander de Grote les gekregen en wat was heel belangrijk voor hem ?

Van de filosoof Aristoteles. Wetenschap was voor hem heel belangrijk, met zijn leger reisden allerlei geleerden mee.

Welke stad heeft Alexander de Grote onder andere gesticht en wat werd deze stad later ?

het Egyptische Alexandrië. Na Alexanders dood werd Alexandrië een van de belangrijkste onderzoekscentra van die tijd, waar vooral Griekse geleerden werkten.

Alexander wilde alle volken in zijn rijk samensmeden tot één volk. Daarom nam hij gebruiken uit alle culturen over. Noem er drie.

Het volk moest, naar Egyptisch gebruik, voor hem knielen en met hem spreken alsof hij god was.
Hij trouwde met drie Perzische prinsessen.
Zijn soldaten moedigde hij aan om met meisjes uit veroverde gebieden te trouwen.

Wanneer stierf Alexander en wat gebeurd er toen met de macht ?

In 323 v.C. stierf Alexander op 33 jarige leeftijd. Na zijn dood grepen generaals uit het leger de macht.

Werd de Griekse cultuur onder leiding van de generaals uit het leger nog verder verspreid en geef voorbeelden hiervan.

Ja, het Grieks werd de bestuurstaal.

Daarnaast verhuisden veel Grieken naar het oosten. Steden in Egypte en Azië 'vergrieksten' hierdoor. Er werden Griekse theaters en tempels gebouwd.

Dankzij Alexander de Grote werd de Griekse cultuur over een immens gebied verspreid.

Hoe wordt de beschaving in het Rijk van Alexander en zijn opvolgers genoemd en waarom ?

Het hellenisme, omdat de Grieken hun eigen land Hellas noemden. Het woord is hiervan afgeleid.

Noem een oorzaak en een gevolg van het Hellenisme (323-146 v.C.).

Oorzaak: De veroveringen van Alexander de Grote en zijn vader in het Midden-Oosten
Gevolg: De Griekse cultuur raakte verspreid over het Midden-Oosten.

Waarom werd Alexander de Grote soms afgebeeld met een leeuwenkop ?

Alexander geloofde dat hij een afstammeling was van de held Herakles. In een van de Griekse mythen doodt Herakles een leeuw en draagt hij voortaan zijn huid als mantel en zijn hoofd als helm.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Memo: geschiedenis voor de onderbouw vwo | 9789034584366

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.