Startpagina / Samenvattingen / Memo: geschiedenis voor de onderbouw vwo / sparta-stad-land

Het leven in een Griekse stadstaat

33 belangrijke vragen over Het leven in een Griekse stadstaat

Wat was één van de eerste beschavingen in Europa ?

De Minoïsche beschaving, deze is door een archeoloog ontdekt op Kreta. Hij noemde deze beschaving naar de legendarische koning Minos.
De Minoïsche cultuur was vanaf 3.000 tot 1.400 v.C.

Door welke cultuur werd de Minoïsche cultuur opgevolgd ?

Door de Myceense cultuur, deze is vernoemd naar de stad Mycene. Van 1.800 tot 1.200 v.C,

Hoe noemt men de tijd na de Myceense cultuur ?

De Klassieke tijd van 500 tot 400 v.C.

Rond 1600 v.C. ontstond de stad Mycene op het schiereiland Peloponnesos. Waar bouwden ze vroeger het paleis van de koning ?

Op best verdedigbare plek van de stad, een burcht met daaromheen een dikke muur.

Waar ontstonden rond 1000 v.C. de eerste nederzettingen in Griekenland ?

Op de vruchtbare vlaktes tussen de bergen en de kust. 250 jaar later waren deze nederzettingen uitgegroeid tot staatjes, die bestonden uit een stad met omringend land.
De steden waren gebouwd op een plek die goed te verdedigen was omdat de staatjes onderling vaak oorlog voerden.

Wat hebben ze tijdens opgravingen in Mycene gevonden ?

Bronzen wapens, wapenuitrustingen , maar ook kleitabletten met daarop de paleisadministratie, gouden sieraden, maskers en drinkbekers.

Door de opgravingen zijn ze erachter gekomen waar de Myceners van leefden. Waar leefden ze van ?

Van de landbouw, veeteelt en handel over zee, maar dat ze ook rijk werden door plunderingen, piraterij en tolheffingen. Doordat er gouden sieraden, drinkbekers en maskers zijn gevonden weten we ook dat Mycene een rijke stad was en vaardige ambachtslieden had.

Wat denk je dat er op de kleitabletten stond van de paleisadministratie ?

Welke spullen de koning had, hoe rijk hij was, hoeveel belasting hij ontving en van wie, wat hij kocht en wat hij ontving.

Waarom heeft Mycene een belangrijke invloed gehad op de latere Griekse beschaving ?

De verhalen over hun koningen, paleizen en goden werden van generatie op generatie doorverteld.

Rond 750 v.C ontstonden er in Griekenland opnieuw machtige steden. Waarvoor gebruikten de omliggende steden de Akropolis voor ?

Bij oorlog konden ze vluchten naar de berg Akropolis. Akropolis betekent 'hoge stad'. Hier stonden ook de belangrijkste tempels.

De Akropolis, agora en Pnyx waren belangrijke plekken in de stad Athene. Waar gebruikten ze deze voor ?

Akroppolis: geloof en verdediging
Agora: handel, rechtspraak en sociale leven
Pnyx: hier kwam het bestuur samen (dit was een soort heuvel) zie afbeelding

Uit hoeveel inwoners bestond een stadstaat in die tijd ?

Een gemiddelde polis bestond uit 1.000 inwoners.
Stadstaat = poleis in het Grieks, enkelvoud polis.

Welke poleis in die tijd hadden veel meer dan 1.000 inwoners ?

Athene en Sparta.

Had iedere poleis in die tijd een eigen bestuur en bepaalden ze zelf hun regels ?

Ja iedere polis had een eigen bestuur en regels. De inwoners voelden zich nauw verbonden met hun eigen stad.

Hadden de poleis verschillende talen, goden en munten?

De Grieken in de verschillende Poleis spraken allemaal dezelfde taal, vereerden dezelfde goden en hadden dezelfde bouwstijl. Ze hadden echter wel ieder een eigen munt.

Hadden de poleis samen één koning ?

Nee in die tijd waren er bijna geen koningen, behalve in Sparta, daar hadden ze wel een koning.

Griekenland had weinig vruchtbare grond. Hoe kwamen de Grieken aan voldoende voedsel?

Van de landbouw, al was vruchtbare grond in Griekenland schaars. Alleen in de bergdalen en op sommige plaatsen langs de kust was de grond geschikt voor het verbouwen van gewassen zoals graan, olijven en druiven.

Wat verkochten de Grieken zodat ze zelf graan konden inkopen ?

Ze verkochten aardewerk,wijn en olijfolie in het hele Middellandse Zeegebied, zodat er graan ingekocht kon worden.

Gingen de jongens en meisjes in die tijd naar school ?

Nee, alleen jongens gingen naar school. Daar leerden ze rekenen, schrijven en lezen. Ook sport was een belangrijk onderdeel van hun opvoeding.

De Spartanen hadden in de 8e eeuw v.C. hun buurland Messenië veroverd. Hoe noemde Sparta vanaf dat moment de bewoners van dat land ?

De bewoners van dat vruchtbare gebied werden toen Heloten genoemd.

Hoe was het mogelijk dat de Spartanen zich zoveel met oorlogvoering konden bezighouden ?

Omdat er veel meer Heloten dan Spartanen waren, de Heloten deden het werk op het land en de Spartanen konden zich bezig houden met militaire training.

Bronzen beeldje uit de 6e eeuw v.C., gevonden op de Peloponnesos (Sparta). Het is een herder met een lammetje onder zijn mantel heeft.Wie wordt hier afgebeeld, een Spartaanse burger of een heloot ?

Een heloot, dat weet ik omdat in Sparta al het werk op het land door heloten werd gedaan.

Op welke leeftijd moest je al militaire training volgen in Sparta ?

Jongens van 7 jaar werden daarvoor al opgeroepen, ze werden dan in een 'kudde'= klas geplaatst met leeftijdsgenoten.

Waar werden de jongen vanaf 7 jarige leeftijd op getraind ?

Ze werden getraind om pijn, honger, dorst, kou en slaapgebrek te verdragen.

Wanneer waren de mannen in Sparta klaar met militaire training en wat kregen ze dan ?

Op hun 30e waren ze klaar met hun dienstplicht en kregen ze een stuk land toegewezen. Dit land werd bewerkt door slaven.

Trouwden de meeste Spartaanse meisjes ook vanaf hun 14e jaar ?

Nee, ze trouwden gemiddeld vijf jaar later.
Ook Spartaanse meisjes werden opgevoed door hun moeder.

Was de wapenuitrusting vroeger alleen voor bescherming ?

Nee, ook om indruk te maken op de tegenstander. In de helm werden pluimen en veren gestoken en op het pantser waren spieren te zien. De Grieken vonden hun wapenuitrusting zo belangrijk, dat ze erna hun dood mee begraven wilden worden.

Hoe werd je in die tijd slaaf en welk werk deden ze ?

In de meeste poleis was je slaaf, als je ouders slaaf waren of als je in een oorlog krijgsgevangen was gemaakt. Slaven werkten in de mijnen, als roeier op schepen in het huishouden of als leraar. Heel soms werden slaven vrijgelaten of konden ze zichzelf vrijkopen. De regels hoe je met slaven om moest gaan waren niet in iedere stad hetzelfde.

In Sparta werden de dapperste slaven zonder pardon gedood. Wat zou hiervoor de reden geweest zijn?

De Spartanen waren bang voor een opstand.

Wie kregen er in veel poleis alleen het burgerrecht ?

Rijke vrije mannen, die land en een wapenuitrusting hadden. Alleen zij mochten meepraten in het bestuur van de stad. Arme vrije mannen vreemdelingen en vrouwen mochten dat nooit.

Wie kregen er in Sparta alleen burgerrecht ?

Mannen die de militaire training en de dienstplicht hadden volbracht.

Waar lieten de mensen graag zien hoe rijk ze waren ? In Sparta of Athene ?

In Athene, in Sparta was het leven heel sober.

Wat is de Griekse naam voor een stadstaat? Hoe werden deze gebouwd? En hoe werd het hoogste punt genoemd van zo'n stadstaat en wat stond boven op dit hoogste punt

De Griekse naam is een polis. Meervoud is Poleis. Ze werden gebouwd om een heuvel en was een omringd gebied. Boven op deze heuvel ook wel de Akropolis (= hoogste punt) genoemd werd een eerst een burcht gebouwd en later bouwden de Grieken hier een tempel voor hun God of Godin.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Memo: geschiedenis voor de onderbouw vwo | 9789034584366

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.