Iran na WOI steunpilaar van VS lid van Bagdadpact Nationalisatie Anglo Persian Oil company; Nationale Iraanse Oliemaatschappij werkte samen met Brits Amerikaans consortium vanaf 1953 Muhammes Reza sjah constitutionele monarchie; in de praktijk dictatuur Steunde op leger en veiligheidsdiensten (SAVAK)

Baath partij aan de macht sinds 1968 onderwijsprogramma's bouw van wegen en ziekenhuizen investeren in zware industrie Nationalisatie Britisch Iraq petroleum company

Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Midden-Oosten / saddam-macht-regime

Iran en Irak

32 belangrijke vragen over Iran en Irak

Iran: politieke situatie begin 20e eeuw

Iran feitelijk Brits protectoraat na WOI
GB trainde het leger, gaf technische en financiële adviezen
Generaal en minister van defensie Rezah Khan greep de macht en werd monarch vanaf 1925
Autoritair bestuur met een ambitieus programma van modernisering en verwestering

Iran: staat en geloof begin 20e eeuw

Reza Khan wilde controle over ulema
stichtte seculiere scholen
westerse wetgeving
moderne kleding
ulema verzetten zich tegen modernisering en westerse invloed

Iran in jaren 1950

Iran na WOI steunpilaar van VS
lid van Bagdadpact
Nationalisatie Anglo Persian Oil company; Nationale Iraanse Oliemaatschappij werkte samen met Brits Amerikaans consortium
vanaf 1953 Muhammes Reza sjah
constitutionele monarchie; in de praktijk dictatuur
Steunde op leger en veiligheidsdiensten (SAVAK)

Iran: Hervormingen onder Muhammed Rezah Shah

modernisering naar westers model
''Witte Revolutie'' verdeling van grondbezit; landbouwcoöperaties, mechanisatie
investeringen in industrie oa katoen
vrouwen kregen keisrecht, onderwijs en banen

Iran: verzet ulema 1960-1970

aanvankelijk voor sterke leider en tegen buitenlandse invloed
verzet tegen landbouwhervorming, seculiere scholen, rechten voor vrouwen
Khomeiny wil actieve politiek rol voor ulema
Monarchie is een niet-islamitische instelling

Iran: islamitische republiek 1979

Theocratie; religieuze leiders hebben de hoogste autoriteit
Khomeiny hoofd van de staat
sjiitische macht: Aytolla (Khomeiny). Republiek, theocratie. Wel een regering aan de macht, maar alles goed laten keuren door geestelijk orgaan Ayatolla is de hoogste

Wat waren de oorzaken van de islamitische revolutie van 1979 in Iran en wat hield deze revolutie in?

de aangekondigde landhervormingen
de economische crisis leverde problemen op voor de lage klasse, maar de middenklasse werd ook nog is beschuldigt door de sjah
De Careriaanse Bries: versoepeling van de dictatuur werd aangejaagd door internationale organisaties als amnesty international en de Amerikaanse president Jimmy Carter
Islamitische onderdanen ergeren zich aan de sjah met zijn westerse speeltjes (leger)
tegen pro-westers beleid
tegen secularisering van de staat

Welke hervormingen voerde de sjah door in de jaren 1950-1970?

De sjah wilde zijn land flink veranderen en dit proces noemde hij de Witte Revolutie

landhervormingen (boeren van eigen lapjes grond voorzien)
analfabetisme uitroeien
hij liet hospitalen en moderne industrieën bouwen
vrouwen kregen gelijke rechten

Hoe werd de islamitische republiek bestuurd?

Een streng Islamtische Theocratie met de Sharia
Vrouwenkleding/drank/bioscopen/prostitutie werd verboden --> zedenpolitie waakte hierover. Er is echter geen stevig bewind en het land is in grote chaos met verschillende groeperingen

Welke verklaring geeft Van Oudheusden voor de aantrekkingskracht van het moslimfundamentalisme in de jaren 1980. In Turkije?

Na Kemal Atatürk stapelde er problemen op:

explosieve bevolkingsgroei
stagnerende economie
opstandigheid onder de Koerden
politiek extremisme

Uiteindelijk wonnen Islampartijen de macht in Turkije waarschijnlijk door invloed die hun islamscholen uitoefenden onder de niet-rijke bevolking. Seculiere staat veranderde hierdoor

Welke islamitische organisaties en/of partijen ontstonden in die landen en waren hun doeleinden?

Turkije:
Welvaartspartij van Necetin Erbakan met als doel: herstel van de islamwaarden
De gerechtigheid en ontwikkelingspartij AKP van Tayyip Erdogan met hetzelfde doel

Egypte:
Moslimbroederschap: herstel van de islamwaarden

Wat waren de oorzaken van de strijd in Afghanistan tussen 1979-1989?

Er waren veel interne spanningen:

Tussen overheid en autonomie strevende stammen
tussen voorstanders van modernisering en voorstanders van de oude moslimwaarden

Wie waren de Moejaheddin, wat waren hun doelen en waarom werd deze groep gesteund door de VS?

Moejaheddin: verzetstrijders die grote delen van het platteland bezetten

1979: Sovjetunie valt binnen om de regering te steunen. Moejaheddien (vaak fundamentalistische moslims) vechten met Westers geleverde wapens tegen de Russen (in het kader van de Koude Oorlog

Waarop berustte de macht van Saddam Hoessein in Irak en hoe oefende hij de macht uit?

president
hoofd revolutionaire commandoraad
partijvoorzitter
hoofd van de strijdkrachten

Ontpopte zich tot een wrede dictatuur (leger) en gaf soennieten zijn familie (Tikritirstam) hoge banen)
Hij liet een stamboom ontwerpen om aan te tonen dat hij afstammeling van Mohammed was
Ook liet hij Irak als afstammer van Mesopotamische culturen in de Oudheid en van de Abbasiden in de middeleeuwen afstammen

Welke politieke en economische maatregelen werden door de Baathpartij in de periode na 1968 genomen?

Ze nationaliseerde de Britse Iraqi Petroleum Company waardoor er geld binnenkwam waarmee gewerkt kon worden aan onderwijsprogramma's, bouw van scholen, wegen en ziekenhuizen. Er werd stevig geïnvesteerd in zware industrie (zodat er werk in overvloed was). Ziekenzorg en hogeronderwijs werden praktisch gratis toegankelijk en vrouwen kregen toegang tot opleidingen en banen

Op welke wijze en wanneer kwam Saddam Hoessein aan de macht in Irak?

De Baath-partij was aan de macht en president Al-Bakr werd bijgestaan door zij neef Saddam Hoessein. Deze kreeg in 1979 alle macht van Al-Bakr

In welke zin stond het regime van Saddam Hoessein in contrast met de ideologie van de Baathpartij?

De Baathpartij ging uit van een Gelijkheidsideologie. Saddam was een wrede dictator, die een sadistisch genoegen schepte in vervolging, marteling en executies van politieke tegenstanders

tegenstanders werden vervolgd
leden van zijn soennitische familie en zijn Tikriti-stam kregen hoge posten

Irak Baath partij

Baath partij aan de macht sinds 1968
onderwijsprogramma's
bouw van wegen en ziekenhuizen
investeren in zware industrie
Nationalisatie Britisch Iraq petroleum company

Irak Saddam Hoessein politiek

sinds 1979 Sadam Hoessein president van Irak
In hoeverre kan je spreken van een totalitaire staat?
in een totalitaire staat heerst 1 partij met 1 ideologie die doordringt tot alle terreinen van de samenleving
Afwijkende meningen zijn niet toegestaan

Saddam Hoessein totalitaire staat?

Baath partij was instrument om macht te verkrijgen
Saddam domineerde veiligheidsdiensten van de Baathpartij en staat de staat, beheerste het leger
macht uitoefenen door patronage, aanhang (cliënten) uit stammen rond Tikrit
Tegenstanders met geweld geëlimineerd

Irak: Saddam Hoessein economie

Landverdeling en collectieve boerderijen
subsidies op eerste levensbehoeften
vormen van sociale verzekering
economische maatregelen hadden als doel controle en patronage
gigantische olie inkomsten na 1973

Wat waren de motieven van Saddam om oorlog te voeren tegen Iran in 1980

Iran een chaos was en dus makkelijk doelwit voor gebiedsuitbreiding
Hij bezit wilde hebben van de grensrivier (Iraks enige uitweg naar zee)
Klap voor sjiitische fundamentalisme (hij was zelf soenniet en de meerderheid van zijn land was sjiitisch)

Wat waren de motieven van Saddam om oorlog te voeren tegen Koeweit in 1990?

staat weigerde oorlogsschulden van Saddam kwijt te schelden
Koeweit lage olieprijzen hanteerde waar het westen van profiteerde
De grens was kunstmatig door de Britten getrokken en daarom niet legitiem

Welke landen steunde Saddam in de Golfoorlog van 1990?

Jordanië en de PLO (voor zover je dit een land kon noemen)

Wat waren de argumenten van de Amerikaanse president Bush senior om het regime van Saddam niet uit te schakelen nadat de Irakezen zich hadden overgeven in 1991?

Bush schakelde Saddam niet helemaal uit om destabilisatie van de regio te voorkomen en om zich aan de coalitievoorwaarden te houden

Welke sancties werden uitgevaardigd door de VN om bewapening met massavernietingswapens van het regime van Sadam tegen te gaan?

no fly zone boven Irak
dwongen Saddam tot het toelaten van wapeninspecteurs van de ontwapeningscommissie
economische sancties

Gevolgen Tweede Golf oorlog

Saddam opgepakt (misdaden tegen de menselijkheid) regime verwijderd: machtsvacuüm
geen massavernietingswapens
sektarisch geweld: sjiieten - soennieten
burgeroorlog
Abu Ghraib gevangenis

destabilisering van de regio

Arabische Lente (een dictatuur kan vallen. Groepen gaan zich manifisteren, komen op)
IS (milities die zich hebben samengevoegd en uiteindelijk IS gevormd)

Zo'n land met zo'n streng dictatuur en alles valt weg is een machtsvacuüm. Niemand heeft duidelijke macht. Stammensamenlevingen (willen allemaal macht) --> burgeroorlog vanuit sektarisch geweld
Anderzijds massavernietingswapens nooit gevonden

Hoe onderbouwde president Bush junior zijn militaire campagne - in samenwerking met de Britten - in Afghanistan in oktober 2001:

Hij wees Osama Bin Laden aan als aanstichter van de terroristische aanslag in 2001 en toen de Afghaanse machthebbers (de Taliban) weigerde om Bin Laden uit te leveren startte hij een aanval (na eerder gelobbyd te hebben in de wereldpolitiek)

Wat zijn volgens Van Oudheusden de redenen geweest dat de Amerikaanse regering het regime van Saddam wilde aanvallen in 2003?

verdenking:

samenwerking met Al-Qaida
ontwikkeling van een massavernietingswapen

critici waren bang dat:

de moslimwereld hierdoor tegen VS zouden richten
en ze zagen het als een mogelijke oorlog voor de olietoevoer

Hoe onderbouwde president Bush junior zijn voornemens om het regime van Saddam aan te vallen?

Bush stelde dat een preventieve aanval beter was dan dat ze zouden afwachten tot Saddam de hele regio kon beheersen en terroristen kernwapens kon leveren

Wat is de reden dat de rechtmatigheid van de oorlog tegen Saddam nog steeds in discussie in?

geen vernietigingswapens gevonden
geen bewijs van de WTC-aanslagen gevonden
Buiten de VN om aangevallen
Was het niet een oorlog met als doel de olietoevoer beheersen vanuit het Westen?
Regime Change: de gedachte dat Amerika het puur deed om zo een permanente militaire aanwezigheid te kunnen vestigen

Welke regeling trof de Amerikaanse regering voor het bestuur van Irak na de val van het regime van Saddam?

Oud-generaal Jay Garner werd aangesteld als hoof van interim-bestuur
Ze stelde crisismanager en terrorisme-expert Paul Bremer op als gouverneur

Geef oorzaken aan waarom het niet lukte om een stabiel bewind in Irak van de grond te krijgen?

De Amerikaanse gouverneur Bremer had het Iraakse leger, politie en de veiligheidsdiensten naar huis gestuurd --> onbenut gebruik van de aanwezige inzet en expertise
Leden Baathpartij verloren hun macht terwijl dit juist goede bestuurders waren in Irak
VS/GB niet goed voorbereid op een rol als bezetter --> veel aanslagen op militairen
Irak heeft veel onderlinge verdeeldheid, waardoor het lastig is om alle partijen te behartigen. Er brak sektarisch geweld uit

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Midden-Oosten

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding