Startpagina / Samenvattingen / Module 2: Kind met chirurgische aandoening / dieet-fosfaat-vocht

Diëtetiek bij darm- en nierproblematiek

25 belangrijke vragen over Diëtetiek bij darm- en nierproblematiek

Welke 6 onderdelen qua dieet zijn belangrijk bij een kind met een nierfunctiestoornis?

eiwit-, kalium-, vocht-, fosfaat-, natriumbeperking en voldoende energie.

Waarvoor is een eiwitbeperking belangrijk en in welke voedingsmiddelen zit dit?

Een hoog eiwit zorgt voor misselijkheid en verminderde eetlust. Eiwitten zitten in: kaas, vleeswaren, kwark, eieren, peulvruchten, melk, biefstuk, zalm.

Waarom is energie belangrijk en hoe kun je dit aan het dieet toevoegen?

Belangrijk voor de groei en katabolisme (spierafbraak) te voorkomen. Het kan aangevuld worden door producten met veel vet of koolhydraten (suiker, suikerrijke dranken, fantomalt, boter, olie)

Wat is belangrijk aan een kaliumbeperking en waar zit veel kalium in?

Een hoge kaliumspiegel kan hartritmestoornissen veroorzaken. Je kunt kaliumbinders nemen en kalium ontwijken. Kalium zit in veel producten, zoals koffie, aardappelen, groenten en peulvruchten, fruit, vruchtensappen, melkproducten, cacao en chocolade.

Waarom is een vochtbeperking belangrijk en wat zijn hierbij tips?

Er is een verminderde diurese dus het kind mag niet teveel drinken, dit belast de nieren teveel. Het is belangrijk het vocht te meten (zichtbaar en onzichtbaar). Als een kind dorst heeft kun je een ijsklontje, citroenbol of kauwgum adviseren.

Op welke 6 onderdelen let je bij het bepalen van een dieet bij een kind met nierinsufficiëntie?

Eiwitbeperking, voldoende energie, kaliumbeperking, vochtbeperking, fosfaatbeperking en natriumbeperking.

Waar is een fosfaatbeperking belangrijk voor en waar zit veel fosfaat in?

Fosfaat draagt bij aan stevigheid van de botten en de energie. Fosfaat zit in veel voedingsmiddelen waar eiwit in zit zoals zuive, vlees, vis, kip, eieren, kaas, peulvruchten en noten. Ook in chocolade en cola!

Waarom is een natriumbeperking belangrijk en waar zit dit in?

Natrium speelt een belangrijke rol in het regelen van de hoeveelheid vocht in het lichaam en het doorgeven van prikkels door de zenuwen en samentrekken van spieren. Bij een te hoog natruim houdt men vocht vast en krijgt een hoge tensie waardoor nierschade verergert. Bij een natriumbeperkt dieet mag je geen zout toevoegen aan eten, geen smaakmakers, licht gezouten beleg en het mijden van natriumrijke producten zoals pizza, rookworst, chips, ketjap etc.

Wat is coeliakie en wat zijn symptomen?

Een erfelijke chornische aandoening waarbij er afwijkingen zijn aan de dunne darmmucosa, waardoor je geen gluten kan verdragen. De symptomen zijn chronische diarree, opgezette buik, slechte lengtegroei, gewichtsafname en humeurigheid.

Hoe kan het ureum stijgen in het bloed en hoe kan je dit voorkomen dmv dieet?

Bij de verbranding van eiwitten komt het stikstof vrij in de vorm van ureum. Kinderen met een slechte nierfunctie hebben als gevolg van een hoog ureum vaak klachten van misselijkheid en een slechte eetlust. Daarnaast is het juist wel belangrijk dat ze voldoende energie en calorieën binnenkrijgen. Een tekort aan calorieën zorgt voor katabolisme (spierafbraak), waardoor het ureum ook gaat stijgen. Het is dan ook de uitdaging om te zorgen voor voldoende variatiemogelijkheden in het dieet, zodat het kind zo goed mogelijk blijft eten en het in goede voedingstoestand blijft.

Hoe wordt coeliakie vastgesteld en wat is hierbij belangrijk?

De EMA stoffen moeten positief zijn en een verhoging van het TG2. Als de TG2 lager is dan 10x de normaalwaarde dan moet er een darmbiopsie genomen worden. Bij de diagnostisering is het belangrijk dat de diagnose wordt gesteld VOOR het dieet. Als er al een glutenvrijdieet is dan zal het darmslijmvlies zich al herstellen.

Wat zijn 4 functies van je nieren?

Afvalproducten van het eiwitmetabolisme uitscheiden. Deze afvalproducten zijn ureum, urinezuur en creatine
Productie van urine
Reguleren van de waterhuishouding en de mineraalhuishouding
Regelen van de bloeddruk en de productie van erytrocyten

Hoe vul je bij een eiwitarm dieet de voeding aan zodat deze voldoende energie bevat?

Er moet energie binnenkomen omdat de groei anders wordt geremd. De calorieën kunnen aangevuld worden door producten die veel vet of koolhydraten bevatten. Denk hierbij aan suiker, suikerrijke dranken, extra Fantomalt®, boter en olie.

Wat gebeurt er met kalium bij een nierinsufficiëntie en hoe kun je dat voorkomen?

Bij nierinsufficiëntie breekt de nier minder of geen kalium af. Een te hoge kaliumspiegel kan hartritmestoornissen veroorzaken. Daarom is het belangrijk om te voorkomen dat het kind een te hoge kaliumspiegel krijgt. Dat doe je door kaliumrijke producten te vermijden. Je kunt daarnaast bijvoorbeeld kaliumbinders toevoegen aan het dieet.

Wat heeft lactose-intolerantie te maken met coeliakie?

Sommige kinderen met coeliakie hebben ook een lactose-intoleratie als gevolg van een beschadigde darm. Als de darmwand weer hersteld is dan mogen de kinderen weer lactose hebben en zullen ze hier ook tegen kunnen.

Waarom mag een kind minder vocht en hoe meet je de vochtbalans?

Bij een kind met nierproblematiek is er sprake van verminderde diurese. Het kind mag dus niet te veel drinken. Het gaat daarbij om de totale hoeveelheid vocht (zowel zichtbaar als onzichtbaar vocht). Het is belangrijk om de vochtinname goed te meten en de vochtinnames te verdelen over de dag.

Wat zou je kunnen doen als een kind een dorstgevoel heeft, maar geen vocht mag innemen?

Je kunt het kind een ijsblokje geven om op te zuigen. Andere tips zijn een citroenbol of kauwen op kauwgom.

In welke voedingsmiddelen zit fosfaat?

Fosfaat zit in alle voedingsmiddelen waar eiwit in zit. Er zit veel fosfaat in zuivel, vlees, vis, kip, eieren, kaas, peulvruchten en noten. Maar ook in producten als chocola en alle soorten cola. Door minder eiwit te eten wordt ook de fosfaat inname verlaagd. Bij een fosfaat beperkt dieet is het daarnaast belangrijk dat er wordt gekeken naar conserveringsmiddelen (E-nummers) met fosfaat.

Wat gebeurt er met fosfaat bij een nierinsufficiëntie?

Bij een verminderde nierfunctie blijft er soms te veel fosfaat achter in het bloed, dan kan een fosfaatbeperkt dieet nodig zijn. Maar ook het voorkomen van een te laag fosfaat is belangrijk.

Risico's bij te hoog fosfaat:
- botproblemen
- jeuk
- meer risico op hart- en vaatziekten

Wat doet natrium in het lichaam en wat zijn de klachten bij teveel natrium?

Natrium speelt een belangrijke rol bij het regelen van de hoeveelheid vocht in het lichaam, daarnaast is het ook belangrijk voor het doorgeven van prikkels door de zenuwen en het samentrekken van spieren. Als de nieren niet goed werken blijft er te veel natrium achter in het lichaam. Hierdoor kunnen klachten ontstaan zoals vocht vasthouden en hoge bloeddruk. De nierschade kan hierdoor verergeren. Een natrium beperkt dieet is dan nodig.

Wat zijn de belangrijke aandachtspunten bij een natriumbeperkt dieet?

Belangrijke aandacht punten bij een natrium beperkt dieet zijn:

Geen zout toevoegen aan de maaltijd
Geen smaakmakers gebruiken zoals bouillonblokjes en ketjap
Kiezen voor licht gezouten beleg zoals kaas met minder zout of zuivelspread
Mijden van natriumrijke tussendoortjes zoals chips, gezouten noten, haring, etc.

Natrium is een onderdeel van zout. Daarom wordt in de praktijk ook vaak gesproken over een zoutbeperking.

In welke producten zit veel zout?

Ketjap, pizza, kruidenmix voor macaroni, chips, cup-a-soup, salami, rookworst

Wat zijn de symptomen bij coeliakie?

Al in de eerste maanden na glutenintroductie ontstaan er symptomen. De ziekte kan zich echter op alle leeftijden aandienen. Er is een breed spectrum aan symptomen. De belangrijkste symptomen zijn:

Chronische diarree
Opgezette buik
Slechte lengtegroei
Gewichtsafname
Humeurigheid

Hoe wordt de diagnose coeliakie gesteld?

Serologie
HLA-typering
Dunnedarmbiopsie

Het is belangrijk dat er een diagnose wordt gesteld, voordat de patiënt aan een glutenvrij dieet begint. Anders is het darmslijmvlies al hersteld. Bij sterk verhoogde TG2 antistofwaarde (meer dan 10x de normaalwaarde) én als de familie het er mee eens is, mag de diagnose coeliakie gesteld worden zonder darmbiopsie. (In de praktijk wordt vaak wel een biopt genomen om de diagnose te stellen)
Endomysium antistoffen (EMA) moeten positief zijn. Bij kinderen met een minder sterke verhoging van TG2 antistoffen (minder dan 10x de normaalwaarde), is nog altijd een dunne darmbiopsie nodig voor de diagnose.

Welke graansoorten moeten worden vermeden bij coeliakie?

Tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. Daarnaast wordt afgeraden om haver te eten (is van nature glutenvrij, maar vrijwel altijd besmet/vermengd met gluten).

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Module 2: Kind met chirurgische aandoening

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding