Startpagina / Samenvattingen / Mr. C. Asser's handleiding tot de beoefening van het Nederlands burgerlijk recht = Asser serie / recht-overdracht-titel

Overdracht van goederen, vestiging beperkte rechten

82 belangrijke vragen over Overdracht van goederen, vestiging beperkte rechten

Wat is economische eigendom?

gevallen waarin een goed in juridische zin toebehoort aan de een, terwijl de economische waarde ervan deel uitmaakt van het vermogen van de ander. Soms heeft de economische eigenaar een goederenrechtelijk recht (erfpacht) maar meestal staat hij met de juridisch rechthebbende in een contractuele rechtsverhouding.

Wat dient men te verstaan onder 'wet' wanneer men spreekt over het feit dat de wet zich tegen een overdracht kan verzetten?

een wifz (materiele wetgeving van lagere overheden (provincie en waterschap enz.) kunnen een rechtssubject dus niet in zijn bevoegdheid tot overdracht beperken)

Waarop heeft het aard van het recht betrekking?

dit verzet zich tegen overdracht van zgn. hoogstpersoonlijke rechten, daaronder worden vorderingsrechten verstaan die prestaties inhouden welke verband hebben met persoonlijke eigenschappen van de schuldeiser

Hoe wordt afstand gedaan van een vorderingsrecht?

6:160 Door een meerzijdige vormvrije rechtshandeling

Wat kan / kunnen de overdracht van eigendom of een beperkt recht in goederenrechtelijke zin (dus met derdenwerking) blokkeren?

enkel de wet en de aard van het recht (3:83 1e lid BW)

Op welke wijze gaat een beperkt recht teniet?

3:81 BW.
- Het tenietgaan van een recht waaruit het beperkte recht is afgeleid
- Verloop van de tijd waarvoor, of de vervulling van de ontbinde voorwaarde waaronder het beperkte recht is gevestigd
- Opzegging
- Vermenging
- Verjaring
- Op overige in de wet voor iedere soort aangegeven gevallen (bijv. 3:106)

Afstand en vermenging werken niet ten nadele van hen die op het tenietgaande beperkte recht op hun beurt een beperkt recht hebben. Vermenging werkt evenmin ten voordele van hen die op het bezwaarde goed een beperkt recht hebben en het tenietgaande recht moesten respecteren.

Beschrijf de rechtsgevolgen van de situatie waarin A een flipperkast vervreemdt aan B met het beding dat B de flipperkast niet aan een derde mag overdragen en B dit vervolgens toch doet?

het beding het slechts obligatoire gevolgen en geen goederenrechtelijke gevolgen; de overdracht tussen B en de derde is rechtsgeldig, B pleegt wel wanprestatie tegenover A (6:74 e.v. BW)

Welke rechten kunnen wel met derdenwerking overdraagbaar worden gemaakt?

vorderingsrechten; hiertoe is dan een beding van die strekking nodig tussen schuldeiser en schuldenaar (3:83 lid 2 BW)

Waarom kunnen vorderingsrechten wel en eigendoms,- en beperkte rechten niet onoverdraagbaar worden gemaakt?

dit hangt samen met het door de wetgever voorgestane gesloten stelsel van de wet, om dit stelsel te kunnen handhaven is het noodzakelijk dat partijen niet meer van het algemene type van een bepaald goederenrechtelijk recht (bijv. erfpacht) kunnen afwijken dan de wet aangeeft

Noem eens drie bijzondere bepalingen inzake de overdraagbaarheid?

6:252 lid 5 BW - 4:931 BW en 5:91 BW (deze laatste bepaling komt nog terug in le 15)

Waarvoor is het onderscheid derivatieve en originaire verkrijging met name van belang?

voor de omvang van de rechten die worden verkregen; igv originaire verkrijging wordt een geheel nieuw recht verkregen dat niet is onderworpen aan beperkingen die door een vorig rechthebbende zijn aangebracht; bij derivatieve verkrijging gaat het recht op de verkrijger over in de omvang waarin het bij de vorige rechthebbende berustte

Noem een vorm van originaire verkrijging?

de verkrijging van eigendom van een rz door toe-eigening (5:4), andere gevallen vindt men in artt. 5:16, 5:3 en 5:6)

Waarbij doet originaire verkrijging van een vorderingsrecht zich voor?

bij het sluiten van een ovk

Noem een vorm van derivatieve verkrijging?

opvolging onder algemene titel (erfopvolging, ontstaan van een huwelijksgemeenschap, fusie); overdracht (een door een rh tot stand komende rechtsovergang)

Wat is verkrijging/opvolging onder algemene titel?

wanneer een geheel vermogen of een evenredig deel ervan overgaat op een ander (en bloc) en de verkrijger de positie van de vervreemder voortzet

Waarom vindt er geen opvolging onder algemene titel plaats in geval van omzetting van een rechtspersoon?

omdat daardoor het bestaan van de rechtspersoon niet eindigt (2:18 lid 2 BW)

Wanneer vindt opvolging onder algemene titel WEL plaats bij rechtspersonen?

bij fusie en splitsing (2:309 en 2:344a BW

Vindt er een overgang onder algemene titel plaats bij ontbinding van een vereniging? waarom wel of niet?

NEEN; omdat in dat geval de vereniging tijdens de liquidatie blijft voortbestaan

Beschrijf wat er gebeurt in geval van opvolging onder algemene titel?

dan gaan de gezamenlijke rechten en verplichtingen die tot het vermogen behoren van rechtswege over op de verkrijger, een rh is hiervoor dan ook niet vereist

Wat is ook alweer verkrijging onder bijzondere titel?

de verkrijging van een of meer bepaalde goederen die voorheen aan een ander toebehoorden, de gevallen van opvolging onder bijzondere titel worden opgesomd in artikel 3:80 lid 3 BW

Wat volgt uit artikel 3:98 BW?

dat ook de vestiging van een beperkt recht moet worden beschouwd als een vorm van verkrijging onder bijzondere titel

Hoe moet vestiging van een beperkt recht door vestiging worden beschouwd?

als overdracht van bepaalde bevoegdheden uit het moederrecht en niet als originaire rechtsverkrijging (ondanks het feit dat degene ten gunste van wie het recht gevestigd wordt een geheel nieuw recht verkrijgt

Wat voor soort verkrijging is verkrijging ingevolge een legaat?

verkrijging onder bijzondere titel

Welk van de in artikel 3:83 BW genoemde type rechten kan wel onoverdraagbaar worden gemaakt middels een beding?

de vorderingsrechten

Welke drie dingen zijn vereist voor een geldige overdracht van goederen?

artikel 3:84 BW: een geldige titel waarbij het goed met voldoende bepaalbaarheid wordt omschreven, beschikkingsbevoegdheid en een levering

Welke benamingen heeft de wet zoal voor de levering?

verschillende; naargelang het goed dat wordt overgedragen (bijv. cessie = vordering en transport = registergoed

Welke dingen kunnen een titel doen ontstaan?

rechtsfeiten die een rh zijn, rechtsfeiten die geen rh zijn (verbintenissen uit de wet zoals ongedaanmakingsverbintenissen) en samengestelde rechtsverhoudingen

Welke leer (t.a.v. de (on)geldigheid van een titel) geldt in NL?

het causale overdrachtsstelsel (blijkt uit de wet - zie artikel 3:84 BW; uit het arrest Damhof/De Staat blijkt met zoveel woorden dat aan de overdracht een geldige titel ten grondslag moet liggen

In welke gevallen kan een titel ongeldig zijn?

van meet af aan (in strijd met art 3:40 b.v.) - het gevolg van handelingsonbevoegdheid van diegene die de rh verrichtte (3:43 BW) - titels die in beginsel geldig zijn maar niettemin vatbaar voor ongeldig-verklaring (vernietigbare titels)

In welke gevallen is een titel vernietigbaar?

o.m. het geval wanneer deze op grond van een wilsgebrek tot stand gekomen zijn (dwaling, bedrog etc.), andere vernietigingsgronden zijn handelingsonbekwaamheid, actio Pauliana, strijd met een dwingende rechtsbepaling en geestelijke stoornis

Heeft de vernietiging van een rh terugwerkende kracht en/of goederenrechtelijk effect?

JA en JA; indien een overdrachtstitel wordt vernietigd dan betekent dat dus dat de vervreemder steeds rechthebbende van het pseudo-overgedragen goed is gebleven en de ontvanger het goed nimmer heeft verkregen (artikel 3:53 BW resp. het causale credo geen titel geen overdracht

Rh kunnen afhankelijk worden gemaakt van een ontbindende voorwaarde (artikel 3:38 BW); wat is hiervan het effect?

dan is er goederenrechtelijk (zakelijke) werking; de vervreemder wordt wederom rechthebbende van het onder voorwaarde overgedragen goed op het moment dat de ontbindende voorwaarde intreedt; de ontvanger is rechthebbende geweest in de tussenliggende periode, dwz vanaf het moment dat het goed is overgedragen tot op het moment waarop de voorwaarde is ingetreden

Wat is het goederenrechtelijke gevolg van ontbinding (6:265 BW)?

ontbinding van een wederkerige ovk heeft geen terugwerkende kracht (6:269 BW), de ontbinding doet de overdrachtstitel ook niet vervallen, de rechtsgrond voor de nakoming blijft in stand, maar partijen zijn bevrijd van de door de ovk in het leven geroepen verbintenissen (6:271 BW)

Wat kent artikel 7:2 BW de (consument)koper van een tot bewoning bestemde oz toe?

een bijzonder ontbindingsrecht, ontbinding door de koper binnen de bedenktijd (3 dagen) heeft louter obligatoire en geen goederenrechtelijke gevolgen; een verbintenis tot ongedaanmaking ontstaat in beginsel niet, omdat de prestaties (levering van de oz door de verkoper en betaling van de koopprijs door de koper) nog niet zijn verricht

Wat houdt het recht van reclame in en waar in de wet is het geregeld?

artikel 7:44 BW: de verkoper kan de zaak door een tot de koper gerichte schriftelijke verklaring terugvorderen, mits aan de ontbindingsvereisten ex artikel 6:265 BW is voldaan; het recht van reclame beoogt de verkoper van rz een middel te verschaffen op grond waarvan op eenvoudige wijze tegen niet betalende koper kan worden opgetreden

Welke goederenrechtelijke gevolgen brengt een succesvol beroep op het recht van reclame mede?

de verkochte zaak keert, in beginsel (7:42 BW), terug in het vermogen van de verkoper (het recht van reclame heeft goederenrechtelijk effect/zakelijke werking) maar zonder terugwerkende kracht. De koper is dus in de periode die tussen het moment van overdracht en de ontbinding ogv het recht van reclame dus eigenaar van de verkochte zaak geweest. Uitoefening van het recht van reclame bewerkstelligt itt de ontbinding ex artikel 6:265 BW dus direct een vermogensverschuiving

Wat kunt u vertellen over het in werking treden van een ontbindende voorwaarde bij een overdrachtstitel?

dat dit geen terugwerkende kracht heeft (6:22 BW) maar wel een goederenrechtelijk effect (3:84 4e lid BW)

Leg artikellid 3 van 3:84 BW een praktisch uit?

praktisch gesproken komt het erop neer dat de kredietnemer die zijn kredietverschaffer (doorgaans een handelsbank) zekerheid wenst te verschaffen, dat niet meer kan doen door zijn handelsvoorraad aan deze in (fiduciaire) eigendom over te dragen, maar thans die zekerheid nog slechts kan verschaffen door een stil pandrecht op die handelsvoorraad te vestigen

Is zekerheidsverschaffing op roerende niet register mogelijk als fiduciaire eigendomsoverdracht?

NEEN, zie artikel 3:84 lid 3 BW: dit kan alleen nog door middel van stil pandrecht te vestigen op de roerende niet registergoederen

Is iedere rh die tot zekerheid strekt nietig?

NEEN; bijv. aan de vestiging van pandrecht ligt ook een rh tot zekerheid ten grondslag, deze rh beoogt echter niet een overdracht van goederen tot zekerheid maar slechts de vestiging van een beperkt recht

Welke rh verbiedt de wetgever door artikel 3:84 lid 3 BW?

een rh die de strekking mist het goed na overdracht in het vermogen van de verkrijger te doen vallen en de rh waarbij de kredietgever toezegt krediet te zullen verschaffen en de kredietnemer toezegt goederen tot zekerheid te zullen overdragen

Zijn er ook rechtshandelingen met een fiduciair karakter die wel als geldig worden erkent?

JA; eigendomsvoorbehoud en huurkoop bijvoorbeeld

Wat houdt de eis van bepaalbaarheid in?

dat partijen moeten weten welk goed voorwerp is van overdracht, artikel 3:84 2e lid BW moet dan ook in samenhang worden gelezen met artikel 6:227

Wat is ook alweer slechts vereist voor de tsk van een ovk?

dat de vaststelling (van de inhoud van de verbintenissen) naar van tevoren vaststaande criteria kan geschieden (parl. gesch)

Komt het vaak voor dat niet aan het bepaaldheidsvereiste van artikel 3:84 BW werd voldaan?

NEEN, dit komt hoogst zelden voor

Wat is de samenhang tussen artt. 3:84 lid 2 en 6:227 BW?

beiden gaan over de bepaaldheidseis, echter aan de eis van 6:227 BW is sneller voldaan dan aan het bepaaldheidsvereiste van artikel 3:84 lid 2 BW (de eis van 6:227 BW is ruimer

Leidt de levering van een goed die op grond van een geldige titel wordt verricht door een beschikkingsonbevoegde tot overdracht van dat goed?

NEEN, en dit geldt mutatis mutandis ook voor de vestiging van een beperkt recht op een goed (3:84 jo 98 BW)

Wanneer leidt de hoofdregel van beschikkingsonbevoegdheid brengt geen geldige overdracht teweeg uitzondering?

in het geval de verkrijger een beroep kan doen op een zgn. derdenbeschermende bepaling (bijv artt. 3:86 en 88 BW)

Wanneer is er bijvoorbeeld sprake van een beperkte beschikkingsbevoegdheid?

in geval van een bewindvoering bijvoorbeeld

Is de natuurlijke persoon die onder curatele is gesteld beschikkingsonbevoegd ten aanzien van de hem/haar toebehorende goederen?

een rechtssubject kan nimmer in het algemeen beschikkings(on)bevoegd zijn tav hem of haar toebehorende goederen; het dient beoordeelt te worden onafhankelijk van zijn handelings(on)bekwaamheid. Wanneer de handelingsonbekwame beschikkingsbevoegd is over een bepaald goed en draagt hij deze over dan kan de wettelijk vertegenwoordiger of de curator de rh vernietigen en zo bewerkstelligen dat het goed terugkeert in het vermogen van de handelingsonbekwame

Uit welke twee delen bestaat een levering (onafhankelijk van hetgeen wordt overgedragen)?

een goederenrechtelijke (zakelijke) ovk en een leveringshandeling

Wat verstaat men onder de leveringshandeling?

deze handeling dient - afhankelijk van het soort goed dat wordt overgedragen - telkens aan bepaalde (vorm)vereisten te voldoen

Wat is het rechtsgevolg wanneer een bepaald vormvereiste dat is gesteld aan de overdracht van een goed niet in acht werd genomen?

dan is de levering nietig alsook de overdracht (er werd immers niet aan de gestelde vereisten van artikel 3:84 1e lid stelt voldaan)

P koopt een wasmachine bij A, als deze vervolgens niet op de afgesproken datum werd bezorgd, blijkt A bij navraag door P failliet te zijn verklaard. Is P eigenaar geworden van de wasmachine?

NEEN; er heeft immers geen voor de overdracht vereiste levering plaatsgevonden, de overdracht is derhalve nietig, de wasmachine valt in de boedel van A en P blijft met een concurrente vordering zitten

Hoe geschiedt de afstand van beperkte rechten?

3:98 BW: dit geschiedt op dezelfde wijze als het goed waarop het beperkte recht rust waarvan afstand wordt gedaan, wordt overgedragen. Vestiging en afstand zijn als het ware elkaars spiegelbeeld; door vestiging ontstaat een beperkt recht en door afstand gaat het teniet

Is er sprake van afstand van een beperkt recht indien A en B een oz van C erven en A hiervan vrijwillig afstand doet?

NEEN, dan is er sprake van een verdeling van een gemeenschap op de voet van artikel 3:186 BW (komt nog terug in LE 11)

Is er sprake van afstand van een beperkt recht indien Y een erfpachtrecht op de grond van X heeft bedongen en Y en X naar de notaris stappen om een akte van afstand van het erfpachtrecht te laten opmaken tgv X?

JA; dan is er sprake van afstand van een beperkt recht; tgv de afstand van het erfpachtrecht gaat het erfpachtrecht van Y teniet en wordt X (wederom) volle eigenaar van het stuk grond

Is afstand van een beperkt recht hetzelfde als afstand van een vorderingsrecht?

NEEN; afstand van een vorderingsrecht geschiedt weliswaar ook middels een meerzijdige rh maar deze is vormvrij (artikel 6:160 BW)

Naast afstand zijn er meerder wijzen waarop een beperkt recht teniet kan gaan, waar in de wet staan ze en zijn deze limitatief opgesomd?

Artikel 3:81 BW - niet limitatief opgesomd!

Wat was de rechtsvraag van het arrest Keereweer/Sogelease?

is een verkoopovereenkomst icm een financiele leaseback van dezelfde goederen in strijd met het fiduciaverbod van artikel 3:84 lid 3 BW? (antwoord HR: NEEN)

Wat houdt een sale and lease back ovk in (arrest Keereweer/Sogelease)?

de lessee draagt betreffende goederen over en verkoopt ze aan de leasemaatschappij die dezelfde goederen vervolgens terugleast aan de lessee

Waarover handelt het arrest BTL lease/van Summeren?

ook over de strekking van artikel 3:84 lid 3 (de grenzen van het fiduciaverbod)

Kan men de mogelijkheid om de overdracht van een eigendom of een beperkt recht goederenrechtelijk en/of obligatoir uitsluiten?

de wet biedt geen mogelijkheid om de overdracht van een eigendom of een beperkt recht goederenrechtelijk uit te sluiten; partijen kunnen wel obligatoir, dus met verbintenisrechtelijk gevolg de niet overdraagbaarheid van een goed overeenkomen, een dergelijke ovk tast het overdraagbare karakter van een goed niet aan, de overtreding van een tussen schuldenaar en se overeengekomen vervreemdingsverbod tast de geldigheid van een overdracht niet aan, de schuldenaar maakt zich dan echter wel schuldig aan wanprestatie (6:74 e.v. BW)

Moet de levering gezien worden als een op zichzelf staande rh?

NEEN; zij vooronderstelt een aan haar voorafgaande rechtsbetrekking

Wat was ook alweer de causale resp. abstract leer?

causaal : overdracht dient te berusten op een geldige titel; abstract : een geldige titel is niet noodzakelijk voor overdracht, een putatieve (veronderstelde) titel is voldoende

Is een gebrek in de titel tussen A en B direct van belang voor C die het goed overgedragen krijgt van B?

JA maar C kan mogelijk een beroep doen op de beschermingsbepalingen van artt. 3:86 lid 1 en 88 BW

Een geldige titel rechtvaardigt de overdracht. Kan er ook sprake zijn van een geldige titel die de overdracht toch niet rechvaardigt?

JA: zie artikel 3:84 lid 3 BW

Verplicht een obligatoire rechtsbetrekking die tot het verschaffen van zekerheid verbindt tot overdracht?

NEEN; zie artikel 3:84 lid 3 BW

A verkoopt zijn huis aan B; wat is hier de titel?

de koopovereenkomst, dit is de rechtsgrond voor de overdracht van de woning

Wat is het rechtsgevolg van de vernietiging van een rh?

dat de titel dan met terugwerkende kracht aan de overdracht komt te vervallen; 3:53 lid 1 BW

Op welke grond kan een rh ook alweer worden vernietigd?

bijv. op grond van een wilsgebrek, curatele, minderjarigheid

Is de consequentie van vernietigbaarheid en nietigheid hetzelfde of verschilt deze?

die is hetzelfde; aan de overdracht ontbreekt een geldige titel zodat de overdracht niet tot stand komt - men zegt ook wel dat nietigheid en vernietigbaarheid van de titel goederenrechtelijke werking heeft

Waartoe strekken de artt. 3:86 en 3:88 BW?

deze strekken ertoe de nadelen van de causale leer tav een derdeverkrijger op te heffen

Welk verbod staat te lezen in artikel 3:84 lid 3 BW?

het fiducia verbod (relevante arresten in dit geval zijn Sogelease en BTL lease

Wat is ingevolge het fiducia verbod (3:84 lid 3 BW) niet mogelijk?

het overdragen van een goed dat juridisch gezien toebehoort aan de verkrijger (trustee) maar in economische zin tot het vermogen van de vervreemder behoort

Wat betekent nietigheid van de titel heeft goederenrechtelijke werking?

dat in het geval de titel nietig is de titel met terugwerkende kracht aan de overdracht komt te vervallen zodat de geldige overdracht niet tot stand is gekomen

Wat was ook alweer de titel?

de rechtsgrond voor de overdracht, bijv. een koopovk

Wanneer kan er aantasting van de titel plaatsvinden zonder dat dit terugwerkende kracht kent?

in het geval van ontbinding (6:269 heeft geen terugwerkende kracht) - uitoefening van het recht van reclame - intreden van een ontbindende voorwaarde

Nu het huidig recht de overdracht tot zekerheid verbiedt in het fiducia verbod is het niet meer geldig. Wat moeten partijen die zekerheid wensen nu dan doen?

zich tot het pandrecht keren

Zijn er in ons huidig recht ook rechtsfiguren die een zekerheidsstrekking hebben en daarmee een fiduciair karakter maar toch niet geraakt worden door het fiducia verbod?

JA: eigendomsvoorbehoud, huurkoop en financial lease

A draagt een goed in eigendom over aan B, echter A blijkt beschikkingsonbevoegd. Wat is het rechtsgevolg?

dat er conform artikel 3:84 lid 1 BW geen geldige overdracht heeft plaatsgevonden.

A draagt een goed in eigendom over aan B, B draagt dit goed vervolgens aan C over. Wat is de rechtspositie van C wanneer A beschikkingsonbevoegd blijkt?

dan kan hij zich mogelijk beroepen op de derdenbeschermende bepalingen van 3:86/88 BW

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Mr. C. Asser's handleiding tot de beoefening van het Nederlands burgerlijk recht = Asser serie | 9789013100495 | C Asser

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.