Ijzer en bloed: staatsvorming en nationalisme, 1848-1914 - De 'crisis van de rede': het intellectuele klimaat rond 1900 - De koloniale levensruimte: nationalisme en imperialisme

16 belangrijke vragen over Ijzer en bloed: staatsvorming en nationalisme, 1848-1914 - De 'crisis van de rede': het intellectuele klimaat rond 1900 - De koloniale levensruimte: nationalisme en imperialisme

Wat wordt verstaan onder het 'nieuw' of 'modern' imperialisme?

Van beperkte 'informele' Europese aanwezigheid naar vorming van koloniale staten die integraal onderdeel uitmaakten van het moederland.
(Frankrijk, Duitsland, Engeland en België)

Welke verschillende verklaringen voor het nieuwe imperialisme kun je noemen?

- marxistisch: de noodzaak voor grondstoffen, afzetmarkten en investeringsmogelijkheden leidde tot het moderne imperialisme
- Ronald Robinson en John Gallagher: het nieuwe imperialisme kan verklaard worden uit de reactie van politieke elites in de Europese hoofdsteden op een serie crises in de periferie van de imperiale bezittingen.
- Het nieuwe imperialisme moet bezien worden vanuit de machtspolitieke en diplomatie overwegingen in het Europese statenstelsel
- Christopher Bayly: het moderne imperialisme moet begrepen worden in samenhang met de opkomst van het moderne nationalisme

Hoe beschouwden Marxistische historici (navolging van Lenin) het nieuwe imperialisme?

  • Als het resultaat van de ontwikkeling van een kapitalistische economie.
  • Noodzaak voor grondstoffen, afzetmarkten en investeringsmogelijkheden zouden leiden tot modern imperialisme.  
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Het belang van de kolonien voor de nationale identiteiten van de Europese landen blijkt ook uit de wereldtentoonstellingen. Daar konden bezoekers koloniale vertoningen bezichtigen, waarvoor complete replica's van primitieve dorpen waren nagebouwd, inclusief originele bewoners.
juist/onjuist?

juist

Hoe zag de Britse historicus Bayly het imperialisme?

  • In samenhang met opkomst moderne nationalisme.
  • Reactie op bewustwording van inheemse volkeren en ontwikkeling nationale identiteiten. 

Bayly ziet het nieuwe imperialisme ook, in belangrijke mate, als een reactie op een bewustwordingsproces van inheemse bevolkingen en de ontwikkeling van de nationale identiteiten in de kolonien zelf, zoals de roep van lokale en regionale elites om meer politieke vrijheid en zelfstandigheid.
Welke conclusie kun je hier aan verbinden?

De opkomst van het moderne nationalisme beperkte zich niet alleen tot het Europese continent.
ook in Azie bijv werd door staten meer nadruk gelegd op homogene bevolkingen en strikt omlijnde identiteiten, binnen religies als het hindoeisme, het boeddhisme en de islam. Het ideaal van homogeniteit was derhalve een 19e eeuws monidaal verschijnsel

Hoe kan de interactie tussen het nationalisme en imperialisme worden begrepen?

  1. Rivaliteit tussen verschillende Europese staten. Beperkte omvang Europees grondgebied kon gecompenseerd worden met groot grondgebied buiten Europa.
  2. Koloniën leverden extra economische middelen.
  3. Sociaaldarwinisme - strijd om het bestaan.
  4. Prestige.

Vanaf de jaren 70 van de 19e eeuw was er sprake van een nieuw of modern imperialisme. hoe zag dat er uit?

- de omgang met de kolonien brak met een in geografische zin beperkte informele Europese aanwezigheid.
- men richtte zich op de vorming van koloniale staten die voortaan integraal deel uitmaakten van het moederland.
- opkomende mogendheden als de VS en Japan deden mee in de verdeling van het aardoppervlak (in het gebied rond de Grote Oceaan). De europese mogendheden verdeelden Afrika. Het Duitse rijk begin betrekkelijk laat met de opbouw van een koloniaal imperium in Afrika.

Rond 1900 nam het verzet tegen de koloniale politiek af en vormde zich een consensus rondom de noodzaak van de opbouw van een koloniaal imperium  (la plus grande France). Kolonialisme was onderdeel van de beschavingsmissie van de Europese volkeren.
Hoe werd het Franse imperialisme gekarakteriseerd?

Het vermeende humanitaire karakter van het Franse imperium werd door linkse nationalisten afgezet tegen het karakter van concurrerende koloniale imperia als het Britse en het Nederlandse, die alleen uit zouden zijn op exploitatie en materieel gewin.

Geef enkele voorbeelden waarbij koloniale conflicten dienden als kathalysator voor opwekking nationalistische gevoelens.

  • Boerenoorlog (nationalisme Nederland en Duitsland vs Engeland)
  • Tweede Marokkocrises (breuk ADV en regering)
  • Koloniale conflicten vormden ook test voor prestige en macht Europese mogendheden.

In welk land was er sprake van een sterke verwevenheid van het imperialisme en de nationaliteit?

Groot-Brittannië

In radicaal-nationalistische kringen werd de overzeese uitbreiding van de natie beschouwd als een manier om de natie te (re)vitaliseren en te harden voor de toekomstige strijd op leven en dood met andere Europese naties. De koloniale levensruimte gold als een ecole d'energie, waar de superieure mens zichzelf kon zijn en een nieuwe, betere, nationale volksgemeenschap kon scheppen in een uitgestrekt en schijnbaar maagdelijk territorium
juist/onjuist

juist

Wie waren de voorstanders van het imperialisme in Frankrijk en wat waren hun argumenten?

  • Politici, ondernemers en wetenschappers
  • Opbouw overzees rijk ter compensatie van machtsverlies na nederlaag tegen Duitsland.
  • Grote economische belangen.
  • Algerije => verrijzen nieuw Frans Elzas-Lotharingen.

Wie waren juist kritisch op het imperialisme van Frankrijk en waarom?

Nationalisten
  • Links-nationalistische politicus Clemenceau => koloniale politiek leidde juist aandacht af van belangrijkste probleem Frankrijk: heroveren Elzas-Lotharingen
  • Geld beter besteden aan sociale problematiek.
  • Imperialisme werd gezien als project van kleine kapitalistische elite die eigen belang liet prevaleren boven nationaal belang.    

Hoe keek de radicale nationalist Barres aan tegen het imperialisme?

Bedoeld om aandacht van Elzas-Lotharingen af te leiden.

Welke verklaring geeft de auteur voor dit moderne imperialisme?

  • Marxistische historici => moderne imperialisme uit behoeften kapitalistische economie.
  • Britse historici Robinson en Gallagher => crises in koloniën aanleiding voor de uitbreiding van de macht van de moederlanden.
  • Europese opdeling Afrika en grote delen van Azië in verband met de nieuwe internationale machtsverhoudingen opbouw Europese overzeese rijken.
  • Britse historicus Christopher Bayley wijst expliciet op de samenhang tussen nationalisme en imperialisme.  

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo