Voor de afgrond. Nationalisme in Europa, 1914-1945 - De Tweede Wereldoorlog: totale oorlog, de Holocaust en etnische zuiveringen - De rassenoorlog Holocaust

18 belangrijke vragen over Voor de afgrond. Nationalisme in Europa, 1914-1945 - De Tweede Wereldoorlog: totale oorlog, de Holocaust en etnische zuiveringen - De rassenoorlog Holocaust

Een 2e verklaring voor het hoge aantal burgerslachtoffers van WO II is het sterk ideologisch geladen karakter. Leg uit?

Door de doelstellingen van het nazisme kan WO II in belangrijke mate gezien worden als een rassenoorlog, die uiteindelijk zou uitmonden in een gruwelijke genocide van vooral de Joodse bevolking. ook de visie op Polen, Russen en andere slavische volken als te onderwerpen, minderwaardige untermenschen speelden een grote rol.
Hitlers oorlog was gericht op een totale etnische herschikking van Europa, vooral in het oostelijk deel. Het beleid tav het Joodse vraagstuk moet worden bezien in het verband van een nog veel breder demografisch en raciaal project.

Hitler probeerde zijn Nieuwe Orde van Europa tot stand te brengen door het vestigen van een nieuwe raciale hierarchie. Daartoe werden volken, en niet alleen Joden, ontworteld, verjaard, versleept, elders gevestigd, anders geordend, opgesloten in kampen en uiteindelijk vermoord.
juist/onjuist?

juist

Bij de verklaring van de Holocaust kan met een onderscheid maken tussen intentionalisten en functionalisten. Wat is de opvatting van de intentionalisten?

Intentionalisten besteden in het algemeen veel aandacht aan de ideeen (intenties) van de betrokkenen en aan politieke en diplomatieke geschiedenis.
Volgens intentionalisten speelde Hitler binnen het naziregime een centrale rol en bestaat er een grote mate van continuiteit tussen zijn ideeen over de Joden aan het begin van de jaren 20 en het praktische belied tav het Joodse vraagstuk begin jaren 40.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat is de opvatting van de functionalisten bij de verklaring van de Holocaust?

De functionalisten (of structuralisten) besteden meer aandacht aan structuren en aan sociale en institutionele geschiedenis, Zij zijn van mening dat Hitler in het polycratische 3e Rijk helemaal niet zo'n centrale plaats innam en veeleer een zwakke dictator was. De Holocaust is vooral het product van improvisatie, van de chaos van de oorlog en van cumulatieve radicalisering.

In 1939 legde Hitler voor het eerst in het openbaar een verband tussen de vernietiging van de Joden en de komst van een nieuwe oorlog.
De oorlog en de snelle verovering van Polen in sept 1939 brachten een belangrijke verandering in het Joodse vraagstuk, waarom en welke?

Er kwamen ineens veel meer Joden binnen handbereik. 
Tussen sept 1939 en eind 1941 trad een proces van radicalisering in het beleid tav Joden in. In 1939 besloot Himmler dat alle Joden in het bezette westelijke deel van Polen naar de oosten gedeporteerd moesten worden, naar het generaal-gouvernement. Het Oostelijke deel van het door Duitsland bezette Polen werd een reservaat voor Untermenschen. Deze deportaties leidden onvermijdelijk tot de oprichting van getto's. De joden in het Generaal Gouvernement moesten dwangarbeid verrichten.

De deportatie van Joden en Polen vond plaats binnen de context van de hervesting van Volksduitsers uit vooral de Baltische staten. Voor de teruggekeerde Volksduitsers werd in okt 1939 het RKFDV opgericht (Reichskommissariat fur die Festigung des Deutschen Vulktums), dat er alles aan deed hen zo goed mogelijk op te vangen.
juist/onjuist?

juist

In 1940 bestond nog geen samenhangend plan tav het Joods vraagstuk. Eichmann dacht aan emigratie van Joden naar Palestina, en na de verovering  van Frankrijk werd overwogen de Joden naar een reservaat op madagaskar de deporteren. Met de aanval op de sovjet unie in 1949 nam de oplossing een beslissende wending, licht toe?

Voor Hitler speelde bij de aanval op de Sovjet Unie in juni 1941 economische, militaire, strategische en ideologische motieven een rol. Hij wilde de vernietiging van het joodse bolsjewisme en de verovering van Lebensraum. De oorlog tegen de Sovjet Unie zou een ongekende vernietigingsoorlog worden.
Dit leidde al snel tot massamoorden op communisten, partizanen en Joden.

De 1e stappen tot de systematische, industriele vernietiging van de Joden in vernietigingskampen zijn eind van de zomer 1941 gezet. In juli 1941 werd er nog een territoriaal plan, het Generalplan Ost geformuleerd. Wat hield dit plan in?

Dit plan hing samen met de plannen voor een etnische herschikking van Europa. Het plan was de Joden na de overwinning op de Sovjet-Unie vanuit het voormalige Polen naar het oosten te deporteren, naar Noord-siberie.
Het Generalplan Ost had als opzet een algehele raciale herindeling van Oost-Europa. Ongewenste bevolkingsgroepen uit Polen, de Baltische staten, wit-rusland en de Oekraine moesten verplaatst worden. Ook de 5-6 miljoen Joden uit de Sovjet-Unie waren erin opgenomen.
Slaven en Joden moesten naar Siberie, duitsers zouden hun plek innemen waardoor het Groot-Duitse Rijk werd uitgebreid.

Door het onverwachte, minder succesvolle verloop van de oorlog tegen de Sovjet-Unie verdween Generalplan Ost naar de achtergrond. Deportatie naar het verre oosten was immers niet mogelijk. Herfst 1941 vond er een verandering in beleid plaats. Wat werd het beleid?

Met instemming van Hitler moesten de Duitse, Oostenrijkse en Tsjechische Joden in het Duitse Rijk zo snel mogelijk gedeporteerd worden en niet pas na de Russische veldtocht.
Dit besluit hangt samen met de deportatie van 1 milj Wolga Duitsers door Stalin en met het gijzelaarsidee: wanneer de VS zich in de oorlog zouden mengen, dan zouden de Joden daarvoor de prijs moeten betalen.
Polen gaf de minste problemen als het terrein voor de Endlosung van de Joodse kwestie.

Jan 1942 - Wannsee-conferentie. Hier werden vooral de administratieve en logistieke zaken van de Holocaust besproken, het besluit tot de Holocaust werd niet genomen. De Joden werden nog tijdens de oorlog systematisch vermoord in en net buiten het General-Gouvernement, waar in tussentijd zoveel mogelijk Joden naartoe waren gebracht.
Juist/onjuist?

juist

In okt 1941 maakte Hitler de vergelijking met WO I, toen de Joden in zijn ogen voor Duitsland een ondermijnende rol hadden gespeeld. Daarom moesten nu alle Joden uit Berlijn en Wenen zo snel mogelijk gedeporteerd worden. De moord op de Joden was in de ogen van Hitler de natuurlijke wraak voor de destructie die de Joden hadden aangericht.
juist/onjuist?

juist

Vanaf voorjaar 1942 reden de treinen naar de vernietigingskampen Belzec, Sobibor en Treblinka. Vanaf juni werden ook joden uit West-Europa gedeporteerd. Vanaf de zomer 1942 was de Endlosung in volle gang.
juist of onjuist?

juist

De vraag is wie verantwoordelijk gehouden kan worden voor de Endlosung. Was Hitler hier inderdaad de centrale figuur en loopt er een rechte lijn van Hitlers beweringen in Mein Kampf naar de vernietigingskampen (intentionalisten) of is er vooral sprake van improvisatie en een cumulatieve radicalisering (functionalisten). Ook een synthese van beide standpunten is niet onmogelijk. Leg uit?

De oorlog en de plannen tot een radicale etnische herschikking van Europa brachten een vergaan radicaliseringproces op gang tussen de lente van 1941 en de zomer van 1942. Vooral de oorlog tegen de Sovjet-Unie, die minder succesvol verliep dan gepland, speelde hier een grote rol
Er is echter geen twijfel over dat Hitler zelf in de weg naar de Endlosung een beslissende rol heeft gespeeld, maar alleen met Hitler was het zeer waarschijnlijk niet tot een systematische vernietiging gekomen.

Het intentionalistische standpunt moet worden aangevuld met de vaststelling dat Hitler kon rekenen op de meer dan bereidwillige medewerking van vele personen en instellingen, mede in de hand gewerkt door een competitieve, polycratische structuur.
juist/onjuist?

juist

De synthese van het intentionalistische en het structuralistische standpunt komt het duidelijkst samen in het concept van Kershaw 'working towards the fuhrer' Leg uit?

Het was enerzijds Hitler die de grote lijnen uitzette en meestal in vage bewoordingen aangaf was zijn bedoelingen en vergezichten waren. En vanwege zijn onaantastbare, dictatoriale positie sinds 1938 kon er geen twijfel aan zijn dat zijn wensen zonder tegenwerpingen uitgevoerd dienden te worden. Maar daarbij kon de charismatische leider anderzijds rekenen op de grootst mogelijke medewerking van zeer veel loyale medewerkers en onderdanen, die concrete invulling gaven aan zijn bewust meestal vaag geformuleerde plannen, waarbij er onderling vaak sprake was van grote concurrentie en rivaliteit, hetgeen het geheel nog meer dynamiek gaf.

Voor Hitler was de oorlog tegen de Sovjet-Unie anders dan alle oorlogen in het verleden. Voor hem was de strijd aan het oostfront een kwestie geworden van Triumph oder Untergang.
Juist/onjuist?

Juist. Hij had laten weten dat als de oorlog verloren was, ook het volk verloren was en dat het niet nodig was om rekening te houden met zelfs maar de primitiefste overleving. Het Duitse volk was nu eenmaal het zwakst gebleken in de strijd.

Tijdens WO II was ook in veel andere Europese landen het antisemitisme een virulent verschijnsel, al blijven de verschillen per land groot.
Zo was het collaborerende Vichyregime in Frankrijk doortrokken van het traditionle antisemitisme van klerikaal rechts. Ook de Franse, Britse en Poolse regeringen hadden eind jaren 30 met het idee gespeel de Joden naar Madagaskar te evacueren. Hoe was de situatie in Oost en Centraal Europa?

Ook in Roemenie, Hongarije, Kroatie, Oekraine, Polen en de Baltische staten vonden enorme wreedheden plaats tegen Joden, De bevolking van de Baltische staten nam veelal actief deel aan de moordpartijen. Mede tegen de achtergrond van een anticommunistische houding sloten Baltische nationalisten een alliantie met Duitsland tegen de Sovjet Unie en tegen de Joden.
In Polen waren er zeer felle uitbarstingen van Jodenhaat. waarbij ook de bevolking actief was.

In Kroatie, vanaf 1941 een satellietstaat van nazi-Duitsland kwamen niet alleen Joden en zigeuners om, maar ook veel Serviers. Voor de Kroaten bleven de orthodoxe serviers de hoofdvijand.
Juist/onjuist?

juist. De Ustasa-fascisten verklaarden openlijk dat 1/3 deel van de Serviers verdreven, 1/3 deel bekeer en 1/3 deel vermoord moest worden. Deze uitbarsting van geweld hing deels samen met de Kroatische afkeur van het Servische centralisme dat zich na 1918 met de oprichting van de nieuwe staat Joegoslavie manifesteerde.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo