Van Wenen tot Frankfurt, 1815-1848 - Het systeem van Wenen

60 belangrijke vragen over Van Wenen tot Frankfurt, 1815-1848 - Het systeem van Wenen

Welke kritiek had Lord Acton op de toestand in de wereld na de Franse Revolutie?

Hij betoont zich een scherp criticus van de doctrines die zich in de laatste decennia van de 18de eeuw steeds nadrukkelijker manifesteren en in belangrijke mate bijdragen aan de ideologische  onderbouwing cq idealen van de Franse Revolutie. In dit verband wees hij van de hand: Rousseau: de leer van het sociale gelijkheidsstreven; Babeuf: Communisme en de Franse Revolutie. Scherpste kritiek was op het nationalisme. In zijn ogen offert het nationalisme de fundamenten van vrijheid en algemeen welzijn op aan het streven naar nationale eenheid.

Wat concludeert Lord Acton in zijn essay Nationality (1862)?

dat Europa sinds de Franse Revolutie overspoelt is door subversieve doctrines:
- leer van sociale gelijkheid (rousseau)
- communisme (Francois Noel (gracchus) Babeuf
- nationalisme; een bedreiging voor het Europese statensysteem.

Wat was de vrees van de Engelse historicus Lord Acton?  (1834- 1902)

Hij zag het nationalisme als bedreiging voor het Europese statensysteem.
(Sociale gelijkheid, gericht tegen privileges van adel)
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Waarom dicht het nationalisme de kloof niet tussen staat en maatschappij?

Door het nationalisme is er een sterker besef omtrent 'vreemden' en buitenlanders. Maar ook minderheden binnen de eigen staat worden aan kant gezet. In de 18/19de eeuw kon men zich alleen nog niet voorstellen wat voor een gevolgen het nationalisme zou hebben.

Waarom vindt Lord Acton het nationalisme een bedreiging voor het Europese statensysteem?

De meest uiteenlopende partijen kunnen zich op het nationale beginsel beroepen om zo steun te vergaren voor zeer verschillende doeleinden. Dit principe leidt onvermijdelijk tot de ontmanteling van gevestigde multinationale staten. De diversiteit binnen een staat vormde de beste waarborg voor vrijheid en algemeen welzijn, die nu worden opgeofferd aan het utopische streven naar nationale eenheid.

Waarom vreesde Lord Acton voor het nationalisme?

  • Als allerlei partijen zich beroepen op het nationale beginsel en steun vergaren voor verschillende doelen ==>  ontmanteling gevestigde multinationale staten.
  • Overheid tot taak de belangen van verschillende bevolkingsgroepen te verzoenen  
  • Diversiteit binnen één staat  beste waarborg voor vrijheid en algemeen welzijn. ==> opoffering utopisch streven naar nationale eenheid.

Welk probleem riep het nationalisme op?

Nationalisme probeert de kloof tussen staat en maatschappij te dichten, maar roept tegelijkertijd nieuwe tegenstellingen op. Het verscherpt het besef omtrent vreemden en buitenlanders en creeert een minderhedenprobleem binnen de eigen natiestaat. (wat weer een nationale respons van hun kant stimuleert).

Hoe karakteriseer je het systeem van Wenen?


Het systeem van Wenen kunnen we karakteriseren als een uiterst conservatieve, staatkundige herordening van Europa met verstrekkende, repressieve gevolgen voor progressieve politieke krachten. De pentarchie wees nationalitsche ambities en het nog prille liberale gedachtegoed, inclusief 'democratische ambities' van burgers in de afzonderlijke staten, radicaal af. Dat zou slechts tot revolutie leiden, multinationale staten aantasten m.n. in culturele diversiteit en bovendien niet sporen met de logica dat de macht slechts was voorbehouden aan de dynastieën en de adel.

In de strijd tegen Napoleon hadden nationale gevoelens een prominente rol gespeeld. Waarom?

Er waren grote aantallen manschappen nodig, dit was alleen mogelijk door recrutering van grote aantallen vrijwilligers. Op een oproep in 1803 in Engeland reageerde 50% van de mannen positief. dit waren voornamelijk handwerkers en arbeiders omdat die gemakkelijker werden bereikt door propaganda. ook werkloosheid speelde een rol.

Wat zou de oorlog voortaan worden volgens Carl von Clausewitz?

Een zaak van het volk.

Volgens Linda Colley was de militaire dienst begin 19e eeuw 'the most common collective working-class experience' . Leg uit

in 1789 telde het Engelse leger nog 40.000 manschappen in 1815 circa 350.000 in Engeland en 500.000 in de kolonien door recrutering van vrijwilligers.

Wat was de vrees van Lord Acton?

Revolutionaire sentimenten w.o. nationalisme, tgv propaganda oorlog tegen Napoleon

Van wie is de uitspraak: mobilisering van de massa is "een greep in het wapenarsenaal van de revolutie"?

Pruisische generaal August Neidhardt von Griesenau ( 1760-1831)

Wat was het gevolg van de recrutering van vrijwilligers voor militaire dienst in Engeland?

De algemene oproep om Engeland, ongeacht religie of stand, als patriot te dienen, wekte onvermijdelijk verwachtingen omtrent binnenlandse veranderingen. Deze mensen konden niet de politieke rechten van een volwaardig burger worden onthouden.

Waarom bleek in Engeland de bereidheid om het vaderland te dienen groot?

  • Handwerkers, arbeiders in steden. Gemakkelijk te benaderen middels patriottische propaganda
  • Onvrede bestaande maatschappelijke verhoudingen.
  • Angst voor buitenlandse invasie.    

Waarmee kwam een eind aan de oude pentarchie?

Met de Krimoorlog.

Hoeveel manschappen telden de Britse binnenlandse milities in 1815?

350.000
In europa en de koloniën nog eens 500.000 soldaten

Ook op het continent ontwikkelden zich nationale bewegingen. Door invasie en bezetting waren de reacties scherpers.
In Spanje ontstond fel verzet toen Napoleon zijn broer Joseph tot koning maakte.
In oostenrijk deed aartshertog een appel aan het volk (1808) (hier moet de natie, de massa strijden. Is de natie standvastig, dan is Oostenrijk onoverwinnelijk). Deze opmars eindigde echter in een debacle.
juist/onjuist?

juist

In 1812 werd Napoleon in rusland verslagen door een verbond van Engeland, Rusland, Oostenrijk en Pruisen.
juist/onjuist?

juist

Welke vrees had de Engelse elite rond 1815?

  • Zij verwachten dat er dingen zouden veranderen. Als mensen van lagere standen hun vaderland hadden gediend, zouden zij uiteindelijk ook politiek rechten als volwaardig burger kunnen krijgen.
  • Onder het volk was de hoop op hervorming gewekt. 

Hoe moet het nationalisme worden veroordeeld volgens Ashton?

Als 'a retrogade step in history"

De nationalistische propaganda kende in de Duitse landen een rijpe voedingsbodem, vooral onder de stedelijke bevolking. Waardoor kwam dit volgens Hage Schulze?

dit kwam vooral door de ervaring van eenheid zoals die voor het eerst tijdens de Franse revolutie was gewekt. Het had weinig van doen met de traditionele loyaliteit aan de vorst.

Wanneer werd Napoleons leger voor het eerst tot terugtrekking gedwongen?

1808 - Napoleon installeerde zijn broer Joseph op de Spaanse troon. Hij kreeg te maken met zeer fel verzet.
Nationalistische propaganda.

Wat vormde een inspiratiebron voor de nationale beweging in Duitsland?

De strijd van de Spanjaarden tegen Frankrijk, ondersteund door nationalistische propaganda.

In 1813 vormden vrijwilligers in Pruisen en in de Duitse landen een aanvulling op het traditionele beroepsleger. Hierdoor hadden ze een grote rol tijdens de Volkerschlacht van Leipzig.
juist of onjuist?

onjuist. In de praktijk was hun rol beperkt. maar het is wel een mythe die in het Duitse nationalisme uitgroeide tot een lieu de memoire.

De oorlog in 1813 markeert een cruciaal moment volgens Carl van Clausewitz, waarom?

Het appel aan de natie en de nationalistische agitatie maakte dat de oorlog een zaak van het volk was geworden. Zowel in Engeland als in de Duitse landen waren verwachtingen gewekt omtrent een anderen politieke en maatschappelijke orde.

Wat toonde het onverwachte succes van het Spaanse verzet aan?

  • Napoleon was niet onoverwinnelijk
  • Tijdelijke verlichting van de druk die hij op Pruisen en Oostenrijk uitoefende 

In 1814 werd Napoleon afgezet en werd Lodewijk XVIII koning van Frankrijk op basis van een charte (en niet meer obv droit divin). Wat waren de gevolgen voor Frankrijk bij de Vrede van Parijs?

Zeer nobel. Frankrijk moet het territorium waarover het in 1792 had beschikt, uitgebreid met enkele kleinere gebieden behouden het herkreeg vrijwel al zijn kolonien.

Hoe besloten de Oostenrijkers Frankrijk (na terugtrekking Spanje) te bestrijden?

  • Met hun eigen middelen: de Levée en masse (massale dienstplicht)
  • Oproep aan het volk met stroom nationalistische propaganda. Artikelen, gedichten om publieke opinie te winnen. 

Wat was het uitgangspunt bij het congres van Wenen (1814-1815)?

Het herstellen van het Europese machtsevenwicht van voor 1789 en het voorkomen van ressentiment onder de Franse bevolking. Frankrijk was een gelijkwaardige gesprekspartner van Engeland, Rusland, Oostenrijk en Pruisen (= Pentarchie)
Legitimiteit volgens het internationaal publiekrecht was het uitgangspunt, het nationale principe speelde geen rol, behalve voorzover het was verbonden met dynastieke legitimiteit.

Waarom eindigde het Oostenrijkse waagstuk tegen Frankrijk in een debacle?

Ondanks propaganda kreeg Oostenrijk geen steun van Pruisen en Engeland.
Vormde geen partij voor Franse keizer.

Hoe stonden de diverse staatslieden tijdens het congres van Wenen tegenover het nationale beginsel?

Het nationale beginsel stond op een lijn met revolutie en democratie.

Wat was een gevolg van het Oostenrijkse debacle tegen Frankrijk?

  • Het had de geesten rijp gemaakt voor de gebeurtenissen Napoleons fatale veldtocht naar Rusland 1812.
  • confrontatie met verbond Engeland, Rusland, Oostenrijk en Pruisen

Bij het congres van Wenen vormde het nationale beginsel vooral een probleem in de onderhandelingen over Polen, Italie en Duitsland, waarom?

Italie: hier werd de status quo ante hersteld; onafhankelijke vorstendommen gedomineerd door Oostenrijk (noorden) en Bourbon (zuiden)
Duitsland: een Duitse eenheid joeg schrik aan, met een federatief verband van 39 soevereine staten/steden (de Duitse bond) was er een vorm van herstel van het Heilige Roomse Rijk.

Wie stonden vooral open voor nationalistische propaganda in Duitsland en Engeland?

Vooral de stedelijke bevolking stond hiervoor open: ambtenaren, academici, studenten - mindere mate: handwerkslieden.

In juni 1815 werd Napoleon verslagen bij Waterloo. Nu werd Frankrijk gedwongen tot territoriale concessie en herstelbetalingen. Dit veranderde weinig aan de uitkomsten van het Congres van Wenen (1814-1815)
juist/onjuist?

juist

Waaraan wijdt Hagen Schulze het enthousiasme voor de natie en nationalistische propaganda in Engeland en Duitsland?

De ervaring van eenheid die voor het eerst door de Franse Revolutie was gewekt.
Dus niet door loyaliteit vorst.

Volgens Gentz (secr bij het Congres van Wenen) droeg het resultaat naar zijn mening reeds de kiem van toekomstige conflicten in zich en was dan ook allesbehalve een garantie voor een duurzaam evenwicht.
Juist/onjuist?

juist

In 1815 werd de Heilige Alliantie geformeerd, op instigatie van de tsaar. van 1818-1822 werden jaarlijks congressen gehouden om de Europese toestand te bespreken. De Heilige alliantie werd omgevormd tot een antirevolutionair verbond van grote mogendheden om liberale, democratische en nationalistische bewegingen in Europa de kop in te drukken.
juist of onjuist?

juist

Waarom moet het effect van de nationalistische propaganda ook weer niet worden overdreven?

  • Stedelijke burgerij (die ervoor open stond) vormde maar relatief kleine minderheid bevolking.
  • Vooral gericht op 'nationale bevrijding' van Franse overheersing.  (ipv ideaal liberale natiestaat)
  • Propaganda vooral felle haat tegen de Fransen.  

De pentarchie die in Wenen tot stand kwam en in de alliantie werd gecontinueerd, heeft verschillende decennia het politieke landschap bepaald. Wanneer kwam er een einde aan de pentarchie?

Pas met de Krimoorlog (1853-1856) toen Engeland, Frankrijk, Sardinie en het Ottomaanse rijk in conflict raakten met Rusland. (eerste moderne oorlog). Hiermee kwam een einde aan een PAX EUROPAE die meer dan 3 decennia duurde

Wat was de mening van Zamoyski over de uitkomsten van het congres van Wenen (1814-1815)?

Volgens hem ondersteunden de regelingen van Wenen een repressief systeem, dat door liberalen en nationalisten in diverse landen werd gehaat.

Waardoor werd het nationale karakter van de slag bij Leipzig ernstig gecompromitteerd?

Op het slagveld vochten niet alleen Duitsers tegen Fransen, maar ook Duitsers tegen Duitsers.

De slag bj Leipzig, het appel aan de natie en de daarop volgende nationalistische agitatie markeerden een cruciaal moment. (1812 - 1814)  Verklaar dit.

  • Oorlog werd 'een zaak van het volk (Carl von Clausewitz)
  • Engeland en Duitsland => verwachtingen andere politieke en maatschappelijke orde.

Wie merkte op dat oorlog voortaan 'een zaak van het volk'zou worden?

Carl von Clausewitz ( 1780 - 1831)

Wat hield het Verdrag van Parijs in?

  • Lodewijk regeerde op basis charte als koning van de Fransen.
  • Frankrijk mocht territorium waarover het in 1792 beschikte houden, herkreeg alle kolonieën.  

Wie ondertekende het Verdrag van Parijs namens Frankrijk?

Charles-Maurice de Talleyrand

Wat was hét sleutelwoord tijdens het congres van wenen?

Legitimiteit
Wederzijdse erkenning regels internationaal publieksrecht.

Wat leek het voornaamste doel van het congres van Wenen?

De geest die door de Franse revolutie was gewekt, weer terug in de fles stoppen.

Bij welke landen vormden de onderhandelingen tijdens het congres van Wenen een probleem?

Polen,  Italië en Duitsland.

Wat was de uitkomst voor Duitsland bij het congres van Wenen?

  • Duitse bond
  • Federatief verband van 39 soevereinde staten en vrije steden.
  • Pruisen machtigste staat in Duitsland.
  • Bondsdag in Oostenrijk.

Welke impact had de vlucht van Napoleon uit Elba voor de uitkomsten van de Weense onderhandelingen?

Weinig
  • Vlucht Napoleon uit Elba, Lodewijk XVIII impopulair herstel absolutisme
  • Veel legerofficieren zijde Napoleon
  • Napoleon wil Vrede Parijs respecteren>
  • Slag bij Waterloo
  • Frankrijk gedwongen tot geringe territoriale concessies. => weinig aanpassingen Weense onderhandelingen.     

Hoe was het oordeel over het congres van Wenen?

  • Negatief
  • Gentz (oostenrijk) - alleen heiligen verhoudingen die op slagveld waren gelegd.  Werkelijke doel buit van overwonnenen te verdelen onder overwinnaars.
=> kiem toekomstige conflicten en geen garantie duurzaam evenwicht.

Wat was de Heilige alliantie? (1815)

  • Akkoord voor vrede Europa, geformeerd door mystiek aangelegde tsaar Alexander.
  • Later omgevormd olv Metternich tot antirevolutionair verbond van grote mogendheden, bedoeld om liberale en nationalistische bewegingen Europa kop in drukken. 

Wat bracht de Heilige Alliantie (1815)/ verbond van Wenen  uiteindelijk tot stand?

  • Eerste poging Europese kwesties via overleg grote mogendheden  regelen.
  • Pentarchie Wenen bepaalde lang politieke landschap Europa
  • Regelingen Wenen ondersteunden repressief systeem: door liberalen en nationalisten in verschillende landen gehaat. Geen garantie voor vrede.
  • ==> Meeste conflicten regionaal karakter, orde Wenen bleef intact.

Wanneer won de nationalistische propaganda aan kracht in Europa?

Na de nederlaag van Napoleon in Rusland.

Welke periode was cruciaal in de ontwikkeling van nationale bewegingen?

1812 - 1814.
  • Oorlogsvoering werd zaak van volk.
  • In Engeland en Duitsland groeide besef dat andere politieke en maatschappelijke orde mogelijk was.  

Wat vormde de centrale gedachte achter het congres van Wenen?

Het herstel van internationale verhoudingen van voor de Franse Revolutie.
Oude (door revolutie en Napoleon opgeheven) staten en vorstenhuizen weer hersteld en Nieuwe Koninkrijken (bv. Nederland)
==> Herstel legitieme orde. Solide basis toekomst
==> Staten respecteren elkaars integriteit. Vrede.

In hoeverre functioneerde ‘het systeem van Wenen in de periode 1815-1853-1856? Waardoor viel dit verbond uit elkaar?

  • De orde van Wenen had een repressief karakter. Ondanks het verbond ontstonden nieuwe natiestaten (Griekenland en België) en kwamen bloedige conflicten en liberale revoluties voort.
  • Desondanks wist de orde van Wenen zich te handhaven tot de pentarchie uiteenviel als gevolg van de krimoorlog (1853-1856)  

Wat werd tijdens het congres van Wenen in 1814 over Italië beslist?

Een veelheid van onafhankelijke vorstendommen, gedomineerd door:
  • Oostenrijk in noorden
  • Huis Bourbon in zuiden. 

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo