Startpagina / Samenvattingen / Nationalisme, naties en staten. Europa vanaf circa 1800 tot heden. / polen-nationalisme-poolse

Van Wenen tot Frankfurt, 1815-1848 - Nationalisme en natievorming in afzonderlijke landen - Oost-Europa: 'nog is Polen niet verloren&#039

29 belangrijke vragen over Van Wenen tot Frankfurt, 1815-1848 - Nationalisme en natievorming in afzonderlijke landen - Oost-Europa: 'nog is Polen niet verloren&#039

Wat bedoelde de letterkundige Kazimier Brodizínski tot hij sprak over de copernicaanse wending?

Zoals Copernicus het systeem van het materiële universum had ontraadseld, zo kon alleen de Poolse natie 'de ware beweging van het morele universum' onthullen.

De grondwetsherziening uit 1848 van de staatrechtgeleerde en politicus Johan Rudolf Thorbecke bracht wel staatkundig maar nog geen nationale eenheid. Wel erkende Thorbecke dat de tijd rijp was om de protestantse natie plaats te laten maken voor de Nederlandse natie. Media 19e eeuw was dit vooralsnog een complexe opgave die de integratie van achtergestelde groepen in de samenleving vereiste. Welke definitie van natievorming geeft de auteur in de verband? is hier sprake van een lineair oftewel rechtlijnig verlopende, continue ontwikkeling?

'Natievorming is een complex en gelaagd proces, dat bovendien nooit geheel kan worden voltooid, aangezien altijd weer nieuwe achtergestelde groepen moeten worden geïntegreerd'.

Of en op welke wijze de integratie van achtergestelde groepen burgers, of nieuwkomers, verloopt, is mede afhankelijk van de specifieke condities waaronder deze opdracht zich op een bepaald moment in een samenleving aandient. Zo kan natievorming in zijn tegendeel omslaan, zie het voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk, of kunnen bepaalde regio's en/of groepen streven naar formele afsplitsing dan wel vormen van autonomie, hetgeen in Limburg en Friesland het geval was.

Polen kon bogen op een trots verleden, dat een levendige herinnering opriep en niet, zoals de Griekse, in de mist der tijden was verdwenen. De staatkundige traditie reikte terug tot in de 10e eeuw toen het koninkrijk Polen werd gesticht. Wanneer was het hoogtepunt?

in de 16e eeuw was Polen (pools-litouwse combinatie) op haar hoogtepunt van macht en omvang (van Baltische kust tot Zwarte zee). Dit was ook een culturele bloeiperiode, waarin het Pools de basis werd van een rijke literatuur.

In 1569 werd de unie van Lublin gesloten, een staatverband, het Pools-litouwse Gemenebest, met een gedeelde regering een een parlement (sejm)
juist/onjuist?

juist

Hoe verhoudt zich volgens Labrie de Nederlandse casus tot de theorie van Kohn?

De Nederlandse ontwikkeling, die volgens Kohn tot de westerse variant kan worden gerekend, wijkt daar in belangrijke opzichten toch van af: zo is de staatsvorm van de Republiek niet vergelijkbaar met die van Frankrijk of Engeland (centraal bestuurde monarchieën) en kenmerkte het (vroeg-)Nederlandse natiebesef zich meer dan elders door een cultureel karakter, in nauwe samenhang met betrokkenheid bij de publieke zaak- de strijd tegen Spanje en later Frankrijk- en met een specifieke - protestantse- religieuze identiteit.

Eind 16e eeuw werd Polen door de contrareformatie een katholieke frontstaat, ingeklemd door het orthodoxe rusland en het protestante Pruisen. Ondanks interne verdeeldheid bleef de macht van Polen groot.
juist/onjuist?

onjuist. door de interne verdeeldheid nam de macht van Polen af. Bovendien nam het politieke-militaire gewicht van de buurlanden, Rusland en Pruisen, toe.

Maak een chronologisch overzicht van de staatkundige ontwikkeling van Nederland sedert de 16e tot het eind van de 19e eeuw.

16//17e eeuw: Strijd tegen het Spaanse absolutisme - bekend als de 80jarige oorlog (1568-1648) en/of de Opstand, resulterend in de oprichting van de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën die internationale erkenning verkreeg bij het Verdrag van Munster in 1648

In 1772, 1793 en 1795 werd Polen in opeenvolgende stappen verdeeld onder Rusland, Pruisen en het Habsburgse rijk en geheel van de kaart geveegd. Wat deden de Poolse nationalisten om herstel te bewerkstelligen?

Zij richtten hun hoop op Frankrijk en vochten mee in diverse oorlogen (napoleon, revolutie)

Polen wordt ook wel aangeduid als een land op wielen, waarom?

de grenzen van Polen waren afhankelijk van de internationale situatie en werden dikwijls verschoven.

Vanaf het Congres in Wenen werd de situatie van Polen aangeduid als de Poolse Kwestie. Wat leverde het congres Polen op?

Er ontstond een Congres Polen, een constitutionele monarchie verenigd in een personele unie met Rusland, met een zelfstandig bestuur en eigen leger.
Pruissen behield het hertogdom Poznan en het Habsburgse rijk kon Oost-Galicie inlijven.

De wederopstanding van Polen volgde in 1918 als een gevolg van WOI, die het einde markeerde van het 2e Duitse Keizerrijk, het Habsburgse rijk en de tsaristische rusland. Wat gebeurde er vervolgens?

in 1939 werd Polen verdeeld tussen Rusland en Nazi-Duitsland, in 1945 onafhankelijk, maar onder de invloed van Rusland en in 1989 een onafhankelijke republiek.

In de 16e eeuw was Polen feitelijk een adellijke republiek. Leg uit?

De koningen van het Gemenebest (met Litouwen) werden niet via erfrecht aangewezen, maar verkozen door de Sjem, bestaande uit afgevaardigden van de adel (szlachta)

Was het systeem van de Sejm effectief? Waarom wel/niet?

het systeem was uiterst ineffectief, omdat iedere afgevaardigde beschikte over een liberum veto en zo elk besluit kon blokkeren. Het resultaat was anarchie, waarin elke poging een centraal gezag te vestigen op voorhand gedoemd was te mislukken en het buitenlandse mogendheden (met name Rusland) gemakkelijk viel invloed te winnen.

Het premoderne natiebesef werd gevormd door de Gouden Vrijheid (liberum veto in de Sejm) en was een bron van trots. Bovendien onderscheidde de adel zich etnisch van de boerenbevolking door zich te beroepen op de mythe van de Sarmatische afstemming.
juist/onjuist?

juist

Tussen het premoderne natiebesef en het moderne Poolse nationalisme bestaat een hoge mate van continuiteit, waarom?

- de bepalende rol van de katholieke traditie
- ook het moderne nationalisme werd gedomineerd door de (lagere) adel en intellectuelen van adellijke komaf, die zich veelal lieten leiden door de droom van een herboren Groot-Pools gemenebest

Er is ook sprake van discontinuiteit tussen het premoderne natiebesef en het moderne Poolse nationalisme. leg uit?

De premoderne natie was vooral een politieke natie geweest die werd belichaamd in een eigen staat. Na 1795 was er slechts een imagined communitiy, een land dat slechts kon bestaan in de herinnering aan wat was geweest en in de hoop op wat ooit moest komen.

Het moderne natieconcept was sterk beinvloed door Herder en de Duitse romantici. Verder droeg het een exclusief Pool-katholiek stempel, waar de oude natie openstond voor allen van adel, ongeacht taal en geloof.
juist of onjuist?

juist

Het pools nationalisme werd een Pools messianisme. Wat hield dat in?

nationalisten zagen het als hun heilige missie een spiritueel tegenwicht te bieden tegen het utilitaire materialisme van het westen en de mensheid zo naar het licht te voeren.
Stanislaw staszic en Hoene-wronski gingen uit van een door Polen en Rusland gedeeld moreel leiderschap in Europa
Ciezkowski voorspelde een Derde tijdperk van de Heilige Geest, waarin de Slaven (=polen) zouden heersen om de samenleving ogv het principe van de christelijke liefde te hervormen.

Adam Mickiewicz sprak over Polen als het Derde israel in het kader van het messiaanse nationalisme. Wat bedoelde hij?

hij zag Polen als Christus der naties: een volk van martelaren, dat juist door zijn lijden zijn christelijke missie zou vervullen om de mensheid te bevrijden van (westers) materialisme enerzijds en (russische) onderdrukking anderzijds.

Wat valt op bij de redeneringen van het messiaanse poolse nationalisme?

De eigen achterstand wordt omgeduid tot een morele voorsprong. In het Poolse messianisme, waar nationalisme en geloof versmelten wordt de eigen natie als een uitverkoren goddelijk instrument opgevat.

Het poolse nationalisme wekte de sympathie onder de publieke opinie in west-Europa, met name in Frankrijk. Weinigen echter geloofden in de wederopstanding van de Poolse staat, omdat dit zou leiden tot de ineenstorting van het weense evenwicht. De Poolse onafhankelijkheid kon slechts met geweld worden bewerkstelligd en daartoe was niemand bereid. Lord Brougham: De Poolse zaak is in strijd met de wensen van alle andere mogendheden.
juist/ onjuist?

juist

Naast de internationale verhoudingen speelden ook interne factoren een rol in het uitblijven van de wederopstanding. een daarvan was de onderlinge verdeeldheid. leg uit?

Naast het messanistische- romantische nationalisme was er ook sprake van een meer realistische stroming, die meende dat een hersteld Polen slechts levensvatbaar zou zijn als het land het West-europese (Franse) model zou volgen. Deze richting won aan kracht, vooral na de Grote Emigratie die na de mislukte opstand van 1830-1831 op gang kwam. Verenigd in het Democratisch genootschap, de roden.

Wie waren de 'roden' en de 'witten' in Polen?

Roden= radicaal realistisch nationalisme, democratisch, hervormingen
Witten= conservatief, adellijke oligarchie, Adam Jerzy Czartoryski

Wat was de inhoud van het nationalisme van Czartoryski, de witten?

voor het congres-Polen had hij een grondwet gemaakt, met relatief ruime autonomie voor de bevolking. In 1830 had hij de zijde van de opstand gekozen en was tot president van de nationale regering benoemd. Hij ging gedwongen naar Parijs. Vanuit dit centrum van nationalistische activiteit zocht hij de steun van regeringen en nationale bewegingen elders in Europa.
Hij was conservatief en verlangde terug naar de gemenebest en adellijke oligarchie.

Naast de onderlinge verdeeldheid van de nationalisten was er nog een interne factor die Polen verzwakte, welke?

Beide kampen miskende de urgentie om ook de boeren, de grote meerderheid van de bevolking aan zich te binden door landhervorming en afschaffing van de laatste resten van horigheid. De boeren voelden zich niet Pools. zij hadden vaak meer vertrouwen in de door 'vreemde' bestierde overheid, die agrarische hervorming beloofde dan in hun eigen meesters.

De Poolse natie werd in de loop van de 19e eeuw vaak opnieuw gedefinieerd, opdat de brede volksmassa kon worden geintegreerd in een van oorsprong adellijke entiteit. Bezinning op de vraag Wat is Pools? leidde ook tot nieuwe scheidslijnen door het moderne nationalisme.
juist/onjuist?

juist

Volgens het Democratisch Genootschap uit 1839 zou het herboren Polen het sein geven voor de algehele bevrijding der Europese volken. Vrijheid voor Polen impliceerde in deze visie ook vrijheid voor de andere naties. Leg de paradox uit?

Het democratisch genootschap ging uit van het herstel van historische grenzen en maximale omvang van Polen. De buurnaties vonden de Poolse vrijheid niet hun vrijheid, dit botste met territoriale claims die zij hadden. Poolse taal en het katholieke geloof waren hierbij de primaire factoren. Litouwse katholieken en pools spreken Joden konden zich met Polen identificeren, Zij die duits, russisch, Oekraiens of Wit russisch spraken of tot het protestantse, orthodoxe of orthodox-katholieke geloof behoorden niet.

De Groot-Poolse droom werd beschouwd als pools imperialisme en riep weerstand op bij de buurnaties.
juist/onjuist?

juist

Voor Polen gold hetzelfde als voor Griekenland: de internationale situatie was uiteindelijk doorslaggevend gebleken in de realisatie van een staat, die weliswaar aanzienlijk kleiner was dan het gemenebest, maar toch het karakter had van een moderne natiestaat.
juist/onjuist?

juist

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Nationalisme, naties en staten. Europa vanaf circa 1800 tot heden. | 9789460040818 | Leo H M Wessels, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Van Wenen tot Frankfurt, 1815-1848 - Nationalisme en natievorming in afzonderlijke landen - Oost-Europa: 'nog is Polen niet verloren&#039

Van Wenen tot Frankfurt, 1815-1848 - Nationalisme en natievorming in afzonderlijke landen

Van Wenen tot Frankfurt, 1815-1848 - Nationalisme en natievorming in afzonderlijke landen - Oost-Europa: 'nog is Polen niet verloren&#039

29 belangrijke vragen over Van Wenen tot Frankfurt, 1815-1848 - Nationalisme en natievorming in afzonderlijke landen - Oost-Europa: 'nog is Polen niet verloren&#039

Wat bedoelde de letterkundige Kazimier Brodizínski tot hij sprak over de copernicaanse wending?

Polen kon bogen op een trots verleden, dat een levendige herinnering opriep en niet, zoals de Griekse, in de mist der tijden was verdwenen. De staatkundige traditie reikte terug tot in de 10e eeuw toen het koninkrijk Polen werd gesticht. Wanneer was het hoogtepunt?

In 1569 werd de unie van Lublin gesloten, een staatverband, het Pools-litouwse Gemenebest, met een gedeelde regering een een parlement (sejm)juist/onjuist?

Hoe verhoudt zich volgens Labrie de Nederlandse casus tot de theorie van Kohn?

Eind 16e eeuw werd Polen door de contrareformatie een katholieke frontstaat, ingeklemd door het orthodoxe rusland en het protestante Pruisen. Ondanks interne verdeeldheid bleef de macht van Polen groot. juist/onjuist?

Maak een chronologisch overzicht van de staatkundige ontwikkeling van Nederland sedert de 16e tot het eind van de 19e eeuw.

In 1772, 1793 en 1795 werd Polen in opeenvolgende stappen verdeeld onder Rusland, Pruisen en het Habsburgse rijk en geheel van de kaart geveegd. Wat deden de Poolse nationalisten om herstel te bewerkstelligen?

Polen wordt ook wel aangeduid als een land op wielen, waarom?

Vanaf het Congres in Wenen werd de situatie van Polen aangeduid als de Poolse Kwestie. Wat leverde het congres Polen op?

De wederopstanding van Polen volgde in 1918 als een gevolg van WOI, die het einde markeerde van het 2e Duitse Keizerrijk, het Habsburgse rijk en de tsaristische rusland. Wat gebeurde er vervolgens?

In de 16e eeuw was Polen feitelijk een adellijke republiek. Leg uit?

Was het systeem van de Sejm effectief? Waarom wel/niet?

Het premoderne natiebesef werd gevormd door de Gouden Vrijheid (liberum veto in de Sejm) en was een bron van trots. Bovendien onderscheidde de adel zich etnisch van de boerenbevolking door zich te beroepen op de mythe van de Sarmatische afstemming. juist/onjuist?

Tussen het premoderne natiebesef en het moderne Poolse nationalisme bestaat een hoge mate van continuiteit, waarom?

Er is ook sprake van discontinuiteit tussen het premoderne natiebesef en het moderne Poolse nationalisme. leg uit?

Het moderne natieconcept was sterk beinvloed door Herder en de Duitse romantici. Verder droeg het een exclusief Pool-katholiek stempel, waar de oude natie openstond voor allen van adel, ongeacht taal en geloof. juist of onjuist?

Het pools nationalisme werd een Pools messianisme. Wat hield dat in?

Adam Mickiewicz sprak over Polen als het Derde israel in het kader van het messiaanse nationalisme. Wat bedoelde hij?

Wat valt op bij de redeneringen van het messiaanse poolse nationalisme?

Naast de internationale verhoudingen speelden ook interne factoren een rol in het uitblijven van de wederopstanding. een daarvan was de onderlinge verdeeldheid. leg uit?

Wie waren de 'roden' en de 'witten' in Polen?

Wat was de inhoud van het nationalisme van Czartoryski, de witten?

Naast de onderlinge verdeeldheid van de nationalisten was er nog een interne factor die Polen verzwakte, welke?

De Poolse natie werd in de loop van de 19e eeuw vaak opnieuw gedefinieerd, opdat de brede volksmassa kon worden geintegreerd in een van oorsprong adellijke entiteit. Bezinning op de vraag Wat is Pools? leidde ook tot nieuwe scheidslijnen door het moderne nationalisme. juist/onjuist?

Volgens het Democratisch Genootschap uit 1839 zou het herboren Polen het sein geven voor de algehele bevrijding der Europese volken. Vrijheid voor Polen impliceerde in deze visie ook vrijheid voor de andere naties. Leg de paradox uit?

De Groot-Poolse droom werd beschouwd als pools imperialisme en riep weerstand op bij de buurnaties. juist/onjuist?

Voor Polen gold hetzelfde als voor Griekenland: de internationale situatie was uiteindelijk doorslaggevend gebleken in de realisatie van een staat, die weliswaar aanzienlijk kleiner was dan het gemenebest, maar toch het karakter had van een moderne natiestaat. juist/onjuist?

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Van Wenen tot Frankfurt, 1815-1848 - Nationalisme en natievorming in afzonderlijke landen - Oost-Europa: 'nog is Polen niet verloren&#039