Ijzer en bloed: staatsvorming en nationalisme, 1848-1914 - De 'crisis van de rede': het intellectuele klimaat rond 1900 - Sociaaldarwinisme, raciaal denken en degeneratie

16 belangrijke vragen over Ijzer en bloed: staatsvorming en nationalisme, 1848-1914 - De 'crisis van de rede': het intellectuele klimaat rond 1900 - Sociaaldarwinisme, raciaal denken en degeneratie

Het nationalisme in de verschillende Europese regio's maakte tegelijkertijd ook deel uit van een dynamisch, Europees, zelfs wereldwijd, cultureel en intellectueel klimaat.
juist/ onjuist?

juist

Volgens JW Burrow was er in de decennia voorafgaand aan WO I sprake van een 'crisis van de rede'. wat bedoelde hij hiermee?

Het beeld van de rationeel handelende en autonome mens kwam onder druk te staan, o.a. door de opkomst van nieuwe filosofische en wetenschappelijke inzichten.
Filosofen als Schopenhauer, Nietzsche, Bergson en Freud droegen bij aan de verwerping van het rationalistische mensbeeld.

Filosofen als Schopenhauer, Nietzsche, Bergson en Freud zagen de mens als een door zijn WIL, intuitie, onbewuste gevoelens en zijn als ontembaar beschouwde driften bepaald wezen. Welke consequenties had dit?

Hiermee verbonden was de WIL of de strijd om de macht. dit impliceert dat ook de mens ten koste van anderen wil overleven.
Nietzsche - Vom nutzen und Nachteil der Historie fur das Leben (1874) -wijst op de gevaren van een teveel aan historische bewustzijn, dat verlammend zou kunnen werken voor de moderne mens. een zekere mate van vergeten was volgens hem noodzakelijke voorwaarde om te kunnen scheppen en daden te stellen.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Rond 1900 werd de burgerlijke en pragmatische middelmaat opgehemeld, de leidende rol van de elite werd geminacht. Waarden als kracht, jeugd, energie, mannelijkheid en strijdvaardigheid werden door tal van schrijvers en kunstenaars gewaardeerd en verheerlijkt.
Romantische, vroeg-19e eeuwse noties met betrekking tot de rol van emotie en de kracht van het scheppende individu keerden aan het eind van eeuw in een nieuwe gedaante terug.
juist/onjuist?

onjuist. De leidende rol van de elite werd opgehemeld, de burgerlijke middelmaat geminacht

Het denken in termen van strijd werd ook gevoed door ontwikkelingen in de natuurwetenschap, met name de evolutieleer van Darwin. Het verschijnen van On the origin of spiecies (1859) had ook grote gevolgen voor de sociaalwetenschappelijke beeldvorming van samenlevingen, hoe?

Sociaal wetenschappers namen begrippen en inzichten uit Darwins evolutiebiologie over in hun visies op mens en maatschappij, het concept van de sociale en menselijke evolutie.
Survival of the fittest is geen oorspronkelijk door Darwin gebruikt concept.

De evolutietheorie van Darwin en de sociaaldarministische theorievorming, waarin rassenleer en eugenetica een belangrijke rol speelden, vonden een vruchtbare voedingsbodem in het Westen. Opvallend is dat deze ideeen ingang vonden bij aanhangers van vrijwel alle politieke richtingen.
juist/onjuist

juist

Wat was het belangrijkste gevolg van de invloed van het sociaaldarwinisme op het denken over mensen en maatschappij?

De creatie van een sfeer van permanente crisis, waarbij overleven en bloei of verval en afsterven de enig mogelijke scenario's voor de ontwikkeling van een natie waren geworden. Het sociaaldarwinisme droeg bij aan het versterken van spanningen tussen de Europese mogendheden en aan binnenlandse spanningen, omdat ook de sociale klassenstrijd als een strijd om het bestaan werd gezien.

Rond 1900 leidde de sociaaldarwinistische opvattingen tot een verhevigde belangstelling voor verschijnselen als degeneratie en verval. Waar blijkt dat bijv uit?

Degeneratie betekende een terugval van een soort of individu naar een minder ontwikkelde en minder complexe toestand.
Mens vreesde onder meer dat de zorg voor zieken en (mentaal) zwakkeren in een moderne samenleving de mechanismen van natuurlijke selectie ondermijnden, zodat het evolutieproces zou stagneren of achteruit zou gaan.

Wie was een sleutelfiguur in de ontwikkeling van de rassenleer?

  • Arthur de Gobineau.
  • Wedijver tussen sterke en zwakke rassen vormde motor wereldgeschiedenis.
  • Raciale vermenging ondergang samenleving

Wanneer en waar werden de ideeën Arthur de Gobineau pas populair?

1880/1890
Frankrijk en Duitsland

Er was ook een obsessie met de algehele degeneratie van naties. die angst leidde tot een intense aandacht voor de mentale en fysieke gezondheid van de nationale bevolking. Waar leidde dit toe?

Samenlevingen werden in medische termen van ziekte en gezondheid geanalyseerd. De Franse overheid, bijv., voerde natiebrede campagnes ter bevordering van de hygiene, de volksgezondheid en de sportbeoefening.
De groeiende populatie van de sportbeoefening was niet alleen het resultaat van toegenomen welvaart en vrije tijd, maar moet ook gezien worden in de context van het streven naar nationale revitalisatie.

De invloedrijke opvattingen van het sociaaldarwinisme en de angst voor nationale degeneratie raakten verbonden met de opkomst van het op pseudowetenschappelijke theorieen gebaseerde raciale wereldbeeld.
Wat was het gevolg?

Vanaf de jaren 60 kreeg men in wetenschappelijke kringen steeds meer aandacht voor raciale determinatie en hechtte men minder geloof aan het idee dat volkeren zich konden ontwikkelen door verbetering van de sociaaleconomische omstandigheden. Ook werd het denken in termen van raciale superioriteit steeds meer verweven met de notie van de continue strijd op het bestaan.

Wat kenmerkte het raciale denken in de decennia voor WOI?

  • Het was niet alleen beperkt tot radicale nationalismen, maar ook bij linkse en rechtse stromingen.
  • Angst voor aantasting raszuiverheid en vermenging verschillende soorten  mensenrassen.

Arthur de Gobineau stelde in het Essai sur l'inegalite des races humaines dat ras het bepaalden element was in de ontwikkeling van beschavingen. Wat was het gevolg?

Raciale vermenging was in zijn ogen zowel de belangrijkste oorzaak voor de opkomst van een samenleving als de onvermijdelijke ondergang ervan. De aristocratisch denkende De Gobineau meende dat het ras van de adel door de opkomende democratie vervuild was geraakt met het bloed der lagere sociale klassen.
Vanaf de jaren 80 en 90 verkregen deze theorieen grote populairiteit in Frankrijk en Duitsland.

De tot Duitser genaturaliseerde Chamberlain trok de lijn van De Gobineaus opvattingen door en vulde deze aan met zijn eigen theorieen over de regeneratie van rassen. Wat was zijn theorie?

Door het streven naar raszuiverheid zou het volgens de Gobineau onvermijdelijke verval kunnen worden gekeerd. Zijn Die Grundlagen des neunzehntenJahrhundert werd een standaardwerk voor het raciale antisemitisme in Duitsland aan het begin van de 20e eeuw.

Het raciale denken vond zijn weerklank in tal van linkse en rechtse stromingen. al deze stromingen kenmerkten zich door hun angst voor de aantasting van de raszuiverheid en de vermenging van verschillende soorten mensenrassen. Wilde de natie de strijd om het bestaan met andere volkeren overleven, dan was de strikte handhaving van nationale en raciale zuiverheid  geboden.
juist/onjuist?

juist

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo