Startpagina / Samenvattingen / Nectar (4e editie) - 6VWO / houtvaten-verdamping-bladeren

Planten - Opname en transport van water

11 belangrijke vragen over Planten - Opname en transport van water

Welke kracht is er naast cohesie en adhesie van belang bij het watertransport (bij hoge planten)?

Voor hoge planten als zonnebloemen en bomen zijn worteldruk, adhesie en cohesie meestal onvoldoende. Het water stijgt niet hoog genoeg. Er is nog een kracht van belang bij het watertransport: de verdamping in de bladeren. Door de verdamping trekken de bladeren als het ware de waterdraden via de houtvaten uit de wortels omhoog: de verdampingsstroom. De verdampingsstroom is zo sterk, dat water tegen de zwaartekracht in zelfs tot boven in een 100 meter hoge boom kan komen. Met dat water komen opgeloste zouten mee die de cellen nodig hebben, bijvoorbeeld om bladgroen te maken.

Welke krachten kunnen er allemaal spelen die invloed hebben op de richting waarin water beweegt? (5)

In een plant hebben allerlei krachten invloed op de richting waarin water beweegt. De zwaartekracht (1) trekt water naar beneden. De verdamping (2) zuigt water omhoog. De worteldruk (3) perst water naar boven en de cohesie- en adhesiekrachten (4) trekken het water in de houtvaten samen omhoog.
Door osmotische processen (5) die een rol spelen, beweegt water in de richting van de hoogste concentratie opgeloste stoffen.

Wat is het verschil tussen de apoplast-route en de symplast-route?

Na opname gaan water en zouten via celwanden, de apoplast-route, of via celmembranen en grondplasma, de symplast-route, richting het midden van de wortel: de centrale cilinder. Hieromheen ligt de endodermis van de wortel (Binas 91B).

Wat is een voordeel van verdamping (bij een hoge temperatuur)?

Doordat het water verdampt, koelen de bladeren af. Dat voorkomt oververhitting doordat de bladeren veel zonlicht opvangen.

Wanneer vindt er bij de huidmondjes verdamping plaats?

Zijn de huidmondjes dicht (’s nachts en bij warm weer), dan vindt geen verdamping plaats. Staan ze open, dan neemt de verdamping toe met de temperatuur en windsterkte; een hoge luchtvochtigheid remt de verdampingssnelheid af.

Wat is de functie van de bandjes van Caspari?

Endodermiscellen hebben in de dwarswanden van de cel een laagje suberine (kurk), de bandjes van Caspari (kurkbandjes). Dat vormt een waterdichte afsluiting tussen de cellen in de ‘muur’ van de endodermis. Het water en de zouten kunnen hier niet verder via de apoplast-route, maar kunnen alleen door de celmembranen van de endodermiscellen heen (symplast-route) om in de centrale cilinder te komen.

Waardoor worden de watermoleculen omhoog geholpen? (2)

Watermoleculen zijn polair: ze hebben aan één kant een negatieve elektrische lading en aan de andere kant een positieve. Hierdoor trekken watermoleculen elkaar aan: cohesie. Het water vormt hierdoor één lange waterdraad in de houtvaten. Watermoleculen en moleculen in de wanden van de houtvaten trekken elkaar ook aan: adhesie. Dit helpt de watermoleculen in de nauwe houtvaten omhoog. Onder invloed van deze cohesie- en adhesiekrachten kan water in een houtvat met een straal van 25 μm 0,6 m stijgen.

Hoe komen transportprocessen op gang bij bomen die in het vroege voorjaar nog geen bladeren hebben?

Bomen die in het vroege voorjaar nog geen bladeren hebben, verdampen (bijna) geen water. In de wortels opgeslagen suikers lossen op in het water in hun houtvaten. Door osmose nemen de wortels extra water op uit de bodem en er ontstaat tijdelijk een extra hoge worteldruk die de transportprocessen weer op gang brengt.

Wat wijst op actieve processen bij de water- en zoutopname van houtvaten?

In de centrale cilinder gaan water en zouten verder in speciale transportbuisjes, de houtvaten. Het zuurstofgehalte en de temperatuur van de bodem hebben invloed op de zout- en wateropname. Dit wijst op actieve processen. Deze actieve processen vinden plaats in het gedeelte van de celmembranen aan de binnen- en buitenzijde van de endodermiscellen.

Welke verandering in de waterpotentiaal zorgt ervoor dat het water omhoog stroomt?

De optelsom van alle betrokken krachten (zwaartekracht, worteldruk, cohesie, adhesie, verdamping en osmotische processen) geeft voor verschillende plaatsen van de schors van de wortels tot de top van de plant een verloop in de ψ van hoog naar laag. Door deze gradiënt stroomt het water omhoog.

Hoe zorgt worteldruk voor guttatie?

Worteldruk is in sommige planten zichtbaar als er geen of heel weinig water uit de bladeren verdampt en de worteldruk relatief hoog is door een hoge bodemtemperatuur. De worteldruk perst waterdruppels via (speciale) poriën de bladeren uit: guttatie (druppelen).

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Nectar (4e editie) - 6VWO

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Planten - Opname en transport van water

11 belangrijke vragen over Planten - Opname en transport van water

Welke kracht is er naast cohesie en adhesie van belang bij het watertransport (bij hoge planten)?

Welke krachten kunnen er allemaal spelen die invloed hebben op de richting waarin water beweegt? (5)

Wat is het verschil tussen de apoplast-route en de symplast-route?

Wat is een voordeel van verdamping (bij een hoge temperatuur)?

Wanneer vindt er bij de huidmondjes verdamping plaats?

Wat is de functie van de bandjes van Caspari?

Waardoor worden de watermoleculen omhoog geholpen? (2)

Hoe komen transportprocessen op gang bij bomen die in het vroege voorjaar nog geen bladeren hebben?

Wat wijst op actieve processen bij de water- en zoutopname van houtvaten?

Welke verandering in de waterpotentiaal zorgt ervoor dat het water omhoog stroomt?

Hoe zorgt worteldruk voor guttatie?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan DNA - DNA kopiëren

Nectar (4e editie) - 6VWO

nectar vwo 6

Nectar Biologie leerboek 6vwo 4e editie

Chemie Overal 6VWO

Chemie overal 6v

Chemie overal 4v

Pioneers of Psychology

Klimaatverandering

Chemie Overal (5VWO)

Overal Natuurkunde (4VWO)

Nectar (4e editie) - 5VWO

Overal Natuurkunde (5VWO)