Startpagina / Samenvattingen / Nederland stromenland : een geschiedenis van de politieke stromingen / partij-nieuw-pvda

Verval en vernieuwing - Sociaal-democraten: van 'tien over rood' naar Paars en SP

24 belangrijke vragen over Verval en vernieuwing - Sociaal-democraten: van 'tien over rood' naar Paars en SP

Wat deden de sociaal-democraten fout?

Ze gingen teveel op een zuil lijken met het socialisme als 'geloof'. De partij straalde teveel zelfgenoegzaamheid uit: alsof de sociaal-democratie haar doel eigenlijk al bereikt had (terwijl het alleen maar slechter met de partij ging).

Wat trok de aandacht in de partij?

In 1966 de Nieuw Links schreef een vlot boekje: Tien over rood. Ook vanaf dit jaar hield deze groep regelmatig landelijke bijeenkomsten met een tamelijk open en informeel karakter.

Wat was de kern van deze groep?

Spreiding van inkomsten, kennis en macht, maar ook individuele zelfontplooiing.

Ook volgens deze groep moest het PvdA gedemocratiseerd worden.

Wat moest de PvdA doen volgens Nieuw Links?

Het bestuur zou leden meer bij besluitvorming en meningsvorming moeten betrekken. Daarnaast zouden ze af en toe moeten actie voeren buiten het parlement om.

Wat veranderde in de jaren '70 bij Nieuw Links?

De meningen raakten verdeeld:

Gematigde Nieuw Linksers: zochten aansluiting bij andere hervormingsgezinde groepen en dachten aan een Progressieve Volkspartij, samen met D66 en PPR. Doel: een betere verdeling van welvaart en macht binnen de bestaande orde.
Radicale Nieuw Links-socialisten: zij wilden de economie democratiseren en socialiseren. Arbeiders zouden hun bedrijf zelf moeten besturen.

Waar leverde Nieuw Links veel kritiek op PvdA?

Op het buitenlands beleid. Zij verkozen voor de kant van Amerika. En in de oorlog in Vietnam hielp Amerika daar tegen de communistische gezinde.

Toen de PvdA uiteindelijk de Amerikanen afviel, verliet een deel van de ouderen de partij en richtte de Democratische Socialisten '70 op.

Wat deed DS'70 in 1971?

Ging de verkiezingen in met de zoon van oud-premier Willem Drees, Drees Jr. Hij was econoom en maakte zich zorgen over de snelstijgende lonen en prijzen in Nederland. Hij kwam in de regering maar zijn opvattingen over bezuinigingen vielen daar in het verkeerde keelgat, ook al had hij gelijk.

Wat verlangden sociaal-democraten van de overheid volgens het Marxprincipe?

Ze verlangden van de overheid niet alleen de oplossing van sociaal-economische problemen, maar ook bescherming van het milieu, bevordering van vrouwenemancipatie en democratisering, ontwapening en ontwikkeling van arme landen in de Derde Wereld.

Wat had de partij aan van Den Uyl te danken?

Hij was econoom en dankzij hem oefende de PvdA veel invloed uit op de regering in de jaren '70. Hij wilde met Nieuw Links tot een compromis komen in plaats van alleen maar bekvechten.

Wat werd Den Uyl in 1973?

Premier van een progressief kabinet,daar geven de sociaal-democraten met D66 en PPR de toon aan--> een rood kabinet met een wit randje.

Wat legde de PvdA vast in 1977?

In het beginselprogram, meer gelijkheid van inkomen, kennis en macht, van Nieuw Links. Het program bevatte een aantal radicale eisen, zoals arbeiderszelfbestuur, socialisering van belangrijke industrieën, verzekeringen en banken, en democratische planning van de economie.

Waardoor won de partij in 1977 tien extra zetels?

Door Den Uyl zijn beleid.

Wie was Wim Kok?

Hij was een vakbondsleider met oorspronkelijk soms radicale opvattingen. Als leider koos hij echter voor een gematigde koers, soms wel 'nieuw flinks' genoemd.

Waar kregen PvdA-ers in de jaren '70 oog voor?

Andere belangen dan voor de arbeiders, in de jaren '80 raakte de arbeidersklasse op de achtergrond. De partij voerde belangen voor ambtenaren, werklozen en andere sociale groepen nog hoog in het rode vaandel.

Wat stond erin het partijrapport Schuivende panelen in 1987?

Er kwam een pleidooi om 'het socialisme op sterk water te zetten'. Het kapitalisme nog niet worden verboden, maar moest beter worden gevoerd.

Wat was het gevolg voor het rapoort?

De achterban kwam in opstand, vooral toen de partij haar liberale denkbeelden als regeringspartij in praktijk ging brengen.

Wat deed het kabinet met Lubbers aan de leiding?

Dit kabinet zette op veel punten het zuinige beleid van zijn voorgangers voort, uit vrees voor een stijgende overheidsschuld en voor verscherpte concurrentie van het buitenland. De overheid wilde dit indirect gaan doen, door belastingen en premies.

Waar bestond de paarse coalitie in 1994 uit?

PvdA, VVD en D66 (rood+blauw)

Wat wilde de paarse coalitie?

Wilde vooral de staatsschuld verminderen en de werkgelegenheid vergroten.
Daartoe voerde zij bezuinigingen door, verlichtte de lasten voor ondernemers en verleende subsidie aan instellingen die tijdelijk extra banen konden scheppen (Melkertbanen)--> paste bij de sociaal-democratische traditie.

Waarom had het kabinet op economisch gebied wind mee?

Nederland kon zo zijn voordeel doen met de welvaartsgroei in de westerse wereld. Mede dankzij het poldermodel (overleg tussen werkgevers, -nemers en vakbonden).

Waardoor stapte de opvolger van Kok, Ad Melkert, af?

Door het grote verlies door de economische groei.

Wat bevatte het nieuwe beginselprogram in 1998?

Het bevatte geen radicale voorstellen voor arbeidszelfbestuur, planning van de economie en socialisatie van grote bedrijven, meer zoals in 1977.

Het nieuwe 'beginselmanifestatie' was bescheiden van omvang en ambitie. Als belangrijkste doel gold nu een 'fatsoenlijke samenleving' met gelijke kansen voor iedereen. Streefde naar 'beschaafd kapitalisme'--> een sociale markteconomie. De overheid hield alleen een oogje in het zeil, de sociaal-democraten wilde dit eigenlijk ook.

Waarom is de SP opgericht?

Opgericht als 'Kommunistiese Partij Nederland (Marxistie-Leninsties), op aandrang van Daan Monjé, een pijpfitter van de CPN de rug had toegekeerd toen die afstand nam van het Chinese communisme.

Wat stond er in het beginsel van SP in 1999?

Waarin socialisatie de productiemiddelen en de planeconomie niet langer voorkwam. Wel bleef de partij kritiek leveren op de markteconomie en het kapitalisme dat de wereld overspoelde. De markteconomie maakte de verschillen tussen mensen veel te groot en ondermijnde hun gemeenschapszijn en saamhorigheid.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Nederland stromenland : een geschiedenis van de politieke stromingen | 9789023243106 | Paul Lucardie

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Verval en vernieuwing - Sociaal-democraten: van 'tien over rood' naar Paars en SP

24 belangrijke vragen over Verval en vernieuwing - Sociaal-democraten: van 'tien over rood' naar Paars en SP

Wat deden de sociaal-democraten fout?

Wat trok de aandacht in de partij?

Wat was de kern van deze groep?

Wat moest de PvdA doen volgens Nieuw Links?

Wat veranderde in de jaren '70 bij Nieuw Links?

Waar leverde Nieuw Links veel kritiek op PvdA?

Wat deed DS'70 in 1971?

Wat verlangden sociaal-democraten van de overheid volgens het Marxprincipe?

Wat had de partij aan van Den Uyl te danken?

Wat werd Den Uyl in 1973?

Wat legde de PvdA vast in 1977?

Waardoor won de partij in 1977 tien extra zetels?

Wie was Wim Kok?

Waar kregen PvdA-ers in de jaren '70 oog voor?

Wat stond erin het partijrapport Schuivende panelen in 1987?

Wat was het gevolg voor het rapoort?

Wat deed het kabinet met Lubbers aan de leiding?

Waar bestond de paarse coalitie in 1994 uit?

Wat wilde de paarse coalitie?

Waarom had het kabinet op economisch gebied wind mee?

Waardoor stapte de opvolger van Kok, Ad Melkert, af?

Wat bevatte het nieuwe beginselprogram in 1998?

Waarom is de SP opgericht?

Wat stond er in het beginsel van SP in 1999?

Samenvattingen die gerelateerd zijn aan Terugblik en toekomstverwachtingen

Nederland stromenland : een geschiedenis van…

Internationale economie in het nieuws

Interviewen : onthullend en respectvol

Interviewen in de praktijk

Media-ethiek : morele dilemma's in journalis…

Media en religie

De media-explosie

Communicatiekaart van Nederland

Psychologie

Ethiek de basis

Sociologie en de moderne samenleving

De vijf religies van de wereld