Samenvatting: Nederlands Taalkunde I: Hoorcollege

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van Nederlands Taalkunde I: Hoorcollege

• 1 Inleiding

• 1.2 Valentieprincipe

  Dit is een preview. Er zijn 6 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1.2
  Laat hier meer flashcards zien

• Wat doet het zinswerkwoord mbv het valentieprincipe?

  Het bepaalt hoe de structuur van de zin eruit zal zien: heeft een bepaalde valentie, roept een aantal aanvullingen op die in de zin verschijnen.

• Wat is een divalent zinsww?

  roepen twee medespelers op

• Wat is een trivalent zinsww?

  roepen drie medespelers op

• Wat zijn ditransitieve ww's?

  Ditransitieve werkwoorden: subcategorie van de trivalente werkwoorden. Dit is een werkwoord dat een direct object en een indirect object krijgt, bv. geven: iemand geeft iemand iets. ⇔ Beschuldigen is een trivalent werkwoord, maar geen ditransitief werkwoord: iemand beschuldigd iemand van iets, met vast voorzetsel.

• 1.3 Syntactische proeven

  Dit is een preview. Er zijn 4 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 1.3
  Laat hier meer flashcards zien

• Welke vier categorieën van syntactische proeven worden vaak gebruikt op de functie van een zinsdeel te achterhalen?

  weglaatbaarheid, vervangbaarheid, verplaatsbaarheid & parafrase

• Wat houdt de syntactische proef 'weglaatbaarheid' in?

  1. Weglaatbaarheid: in welk van de volgende zinnen is in Gent weglaatbaar? 
  

  • Els heeft in Gent een bushokje beschilderd. = in deze zin is in Gent weglaatbaar. Je houdt een grammaticale zin over.
    
  • Katrien woont al zes jaar in Gent. 
    

  In Gent gedraagt zich anders in beide zinsdelen. 

• Wat houdt de syntactische proef 'vervangbaarheid' in?

  2. Vervangbaarheid, bv. Vervang de vetgedrukte zinsdelen in Eva heeft de brandweerman een stoel gegeven door het passende pers. vnw.
  => Zij heeft hem een stoel gegeven. 
  

  • Bij de pers. vnw. is er een duidelijk vormelijk onderscheid tussen de vormen voor het subject (ik, jij, hij, zij…) en de vormen voor de andere zinsdelen, waaronder de objecten (mij, jou, hem, haar). 
    
  • Een van de proeven die je kunt toepassen is nagaan of je een bepaalde constituent kunt vervangen door een subjectsvorm of een objectsvorm van de pers. vnw. 
    

• Hoeveel zinsdelen kunnen er in het voorveld, middenveld en achterveld staan?

  In het voorveld staat er telkens 1 zinsdeel. In het middenveld en achterveld kunnen dat er meer zijn. Dit betekent dat je dit als herkenningscriterium kunt gaan gebruiken met de 1ZD-proef. 

• Wat houdt de syntactische proef 'parafrase' in?

  4. Parafrase: de hele zin omzetten naar een andere structuur met +/- dezelfde betekenis.
  

  • bv. passivering: Jan trakteert Els op een wafel. => Els wordt door Jan op een wafel getrakteerd. 
    
  • bv. nominalisering: De mysterieuze vreemdeling schonk de krijgsheer een galeistaaf. => Het schenken van een galeistaaf aan de krijgheer door de mysterieuze vreemdeling. 
    

• 1.4 Niet-werkwoordelijke delen van de zinsrelator

• Wat zijn niet-werkwoordelijke delen van de zinsrelator?

  • Bij de zinsrelator behoren soms behalve het zinswerkwoord en de hulpwerkwoorden ook niet-werkwoordelijke delen:
    

  • Delen van vaste uitdrukkingen:
    
  • (11)
    
  1. Siegfried heeft de draak drie keer gestoken met zijn zwaard. = steken-handeling, de draak kan vervangen worden door bijvoorbeeld het monster.
     
  2. Els heeft de draak gestoken met mijn idealen. = uitdrukking de draak steken met iets. We gaan dit analyseren als 1 zinsdeel, die is in zijn geheel de zinsrelator. Je kan zien dat je de draak door helemaal niets meer kunt vervangen. Figuurlijke betekenis.
     
  • Het reflexieve vnw in vast-reflexieve verbindingen
    
  • (12) De premier heeft zich gisteren vergist.