Startpagina / Samenvattingen / Nederlands Taalkunde I: Hoorcollege / zinsmodificeerders-gelukkig-taalhandeling

Satellieten en zinsmodificeerders - Zinsmodificeerders

5 belangrijke vragen over Satellieten en zinsmodificeerders - Zinsmodificeerders

Welke verschillende categorieën van zinsmodificeerders zijn er?

Zinspolariteit
Evaluatie
Modaliteit
Taalhandeling
Connectieve zinsmodificeerders

Geef wat meer uitleg over zinsmodificeerders van modaliteit

de inschatting door de spreker van de zekerheid van iets: Nederland wordt beslist wereldkampioen. de N-VA heeft vermoedelijk al een plan B klaar.

Naar verluidt, klaarblijkelijk: iets zeggen over de bron waaruit de informatie komt.
Helaas, gelukkig: iets zeggen over je attitude tov de beschreven situatie

Geef wat meer uitleg over de zinsmodificeerders van taalhandeling

eens, maar, toch: Kom eens binnen, Pas maar op! Pas toch op! = korte woordjes waarmee je de taalhandeling verduidelijkt. Kom maar binnen ⇔ Kom binnen: dit is een andere manier om een bevel te geven: uitnodiging ⇔ echt bevel. Je verzacht je taalhandeling als spreker met deze woordjes.

Wel: Het zal wel in orde komen (pragmatisch partikel, wordt niet beklemtoond) ⇔ Dat zal wél in orde komen (ja-polariteit).
Je kan deze partikels ook combineren: Geef dat boek maar eens even aan mij.
Je verzacht je taalhandeling en geeft de strekking van je taalhandeling weer.

Geef wat meer uitleg over de connectieve zinsmodificeerders

voegwoordelijke bijwoorden: immers, echter, bovenal… Naar de woordsoort zijn dat voegwoordelijke bijwoorden. De zinsdeelfunctie is zinsmodificeerder. Het maakt geen deel uit van de beschrijving van de SvZ, maar plaatsen die in een ruimer geheel. In dit geval leggen ze bepaalde verbanden met eerdere zinnen in het gesprek of de tekst. Ook dit valt buiten de predicatie, buiten de strikte beschrijving van de SvZ.

Analyseer de zin: Vader ging gelukkig naar huis

Gelukkig: onderverdeeld in twee categorieën: bepaling van gesteldheid en zinsmodificeerder. Als je het invult op de plaats van X, krijg je een ambigue zin: syntactische homonymie. Dit is een zin die je op twee verschillende manieren kunt ontleden, de ontleding correspondeert met twee verschillende betekenissen:

Vader ging naar huis en bevond zich ondertussen in een toestand van gelukkig zijn: gelukkig prediceert iets over vader en is dan een bep. van gest.
De spreker ziet het als een goede zaak dat vader naar huis ging: gelukkig is zinsmodificeerder. De subjectiviteit van de spreker komt er dan ook bij kijken.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Nederlands Taalkunde I: Hoorcollege

Bekijk samenvatting