Geleedpotigen

13 belangrijke vragen over Geleedpotigen

Wat was de evolutie van plantetende anthropoden?


•Let op: we beperken ons tot geleedpotigen!

•~400 miljoen jaar geleden ontstaan, ongeveer 50 miljoen jaar na de kolonisatie van land door macrofyten (meercellige algen / “planten”)

•Voorouders waren waarschijnlijk saprofaag      (dwz eten van dood organisch materiaal)

•Meerdere keren ontstaan in stamboom

•Direct al specialisatie op consumptie van verschillende organen van planten, zoals bladeren, stengels, wortels of zaden.

Welke 8 type geleedpotige herbivoren zijn er (ingedeeld op schade)

Vraat (sprinkhanen, kevers, rupsen)
Sapzuigers (bladluizen)
Boorders (larven boorvliegen, mineermotten, zaagvliegen)
Vergroeiingen (galmuggen)
Mesofyl zuigers (mijten, netwantsen, tripsen)
Aantasten voorraden (mijten, snuitkevers)
Worteleters (keverlarven, termieten, mieren)
“Skeletteren” (=vraat) van eikenprocessierups

Wat zijn de hoofdgroepen plantenetende geleedpotigen?


•Chelicerata (spinnen, mijten)
•Myriapoda (miljoenpoten) ß eten met name plantenresten
•Crustacea (kreeften, krabben, garnalen) ß marien
•Hexapoda (insecten, springstaarten)
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wat zijn de kenmerken van chelicerata(spinnen en mijten)?


•Kop (cephalothorax) – abdomen
•Meestal 8 poten (adulten)
•Kunnen niet vliegen
•Geen antennae
•Enkelvoudige ogen
•Geen metamorfose

Wat zijn de kenmerken van hexapoda(springstaarten en insecten)


•Kop – thorax – abdomen
•Meestal 6 poten (adulten)
•Kunnen vaak vliegen
•Meestal antennae
•Vaak samengestelde ogen
•Meestal metamorfose

Wat zijn de drie verschillende host ranges en wat houden ze in

Monofaag = herbivoor eet slechts één plantensoort

•Vaak soorten met een “intieme” relatie met de plant, zoals galmakers en leaf miners
•Ook bij planten met specialistische chemische verdediging
Oligofaag = herbivoor eet een aantal (verwante) plantensoorten
•Vaak van plantensoorten met een vergelijkbare chemische verdediging
•Bijv. koolwitje (Pieris brassicae)
Polyfaag = herbivoor eet van veel verschillende plantensoortten
‒Bijv. treksprinkhaan (Locusta migratoria) of kasspintmijt (Tetranychus urticae)

Constituiefe vs geinduceerde plantenverdediging

Constitutief vs geïnduceerd
Constitutief = altijd aanwezig, bijv. stekels
Geïnduceerd = gevormd na waarnemen herbivoor, bijv. proteinase inhibitors (remmen vertering van herbivoor), latex

Chemische bestrijding van plantetende geleedpotigen met insecticiden en acariciden


•Bijvoorbeeld “neonicotinoïden”, synthetische stoffen die lijken op nicotine zoals dat door tabaksplanten wordt gemaakt

•Wereldwijd de meest gebruikte insecticide (“imadocloprid”)
•Overstimuleert zenuwreceptoren à verlamming
•Veel lagere affiniteit met receptoren van zoogdieren en vogels à selectief middel tegen insecten

Chemische bestrijding van plantetende geleedpotigen met imadocloprid


•Voordelen:

•(vaak) effectief
•Relatief goedkoop
•Makkelijk te spuiten

•Nadelen:
•Brede effectiviteit (ook “goede” insecten)
•Ophoping in oppervlaktewater
•Geassocieerd met bijensterfte

•Sinds 2013 verboden door Europese Commissie, behalve in kassen

Biologische bestrijding van planteneetende geleedpotigen


•Inzetten van natuurlijke vijanden, zoals roofdieren, schimmels, bacteriën en virussen

1.Introduceren van nieuwe vijanden (riskant!)

2.Vergroten van natuurlijk aanwezige populatie

3.Verhogen biodiversiteit:
•Bloemenstrook
•Strokenteelt

Bestrijding van plantetende geleedpotige dmv resistentie verhoging van de planten


•Traditionele veredeling

•Genetische manipulatie

•bijv. “Bt toxins”

Bestrijding plantetende geleedpotigen dmv preventie


•Regelmatige inspectie van gewassen

•Verwijderen van geïnfesteerde planten

•Controle op transport van plantmateriaal, bodem en voedsel

Bestrijding plantetende geleedpotigen dmv integrated pest management IPM


•Uitgangspunt is: controle ipv uitroeien

•Veel monitoren

•Op tijd ingrijpen

•Gebruik van endemische      rassen / cultivars


•Zo min mogelijk      pesticiden

•Resultaat: lage kosten

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo