Samenvatting: Onco - H1 - Wat Is Kanker?

Lees hier de samenvatting en de meest belangrijke oefenvragen van ONCO - H1 - Wat is kanker?

• 1 Celdeling als motor voor ontwikkeling, groei en weefselhomeostase

• Hoe zorgen meercellige organismen ervoor dat de homeostase behouden wordt?

  1. Strikte, groeiregulerende mechanismen
  - Complexe signalisatie
  - Groei en ontwikkeling van organen binnen normale afmetingen
  - Evenwicht tussen celaanmaak/celverlies
  
  2. Turnover van cellen = celdeling
  - Zeer snel (bv hematopoëtisch systeem)
  - Traag (bv endocriene organen)
  - Geen (bv neuronen bij volwassenen)
  
  3. Aanpassing van steady state naar verhoogde belasting
  * Aanpassing aan wisselende situaties (bv weefselschade)
  - Hypertrofie = toename volume individuele cellen (bv skeletspierhypertrofie)
  - Hyperplasie = toename aantal cellen in een bepaald orgaan (bv neutrofiele leukocytose bij infecties)
  > Adaptief en reversibel proces
  
  4. Groeiregulatie
  - Groeistimulerende en -inhiberende factoren

• 2 Neoplastische groei

• Wat is neoplastische groei?

  = Gedisreguleerde, anchorage-independent, autonome groei
  (Anchorage-independent = geen verankering nodig)
  
  - Toename aantal cellen zonder fysiologische stimulus
  - Irreversibel  
  - Berust op verworven verstoringen in groeistimulerende/inhiberende processen
  
  > Fouten in de regulatie van de celdeling kan leiden tot tumorgroei.
  * Mogelijk vanaf stamcelniveau

• 4 Selectie van tumorencellen

  Dit is een preview. Er zijn 3 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 4
  Laat hier meer flashcards zien

• Geef 2 kenmerken van tumorcellen mbt het selectievoordeel.

  1. Verhoogde mutatiesnelheid
  
  2. Genetische (in)stabiliteit
  * Geen herstel DNA-schade en replicatiefouten
  * Karyotypische abnormaliteiten
  
  > Bijkomende mutaties kunnen voor agressievere varianten zorgen

• Geef de kenmerken van de tumor micro-omgeving.

  Een kankergezwel bestaat uit
  
  * Kankercellen
  * Endotheel cellen
  * Stroma met fibroblasten
  * Bloedvaten 
  * Immuuncellen

• 4.1 Zelfvoorzienend in groeifactoren

• Vergelijk het proliferatievermogen tussen normale cellen en kankercellen.

  1. Normale cellen
  
  * Proliferatie oiv groeifactoren.
  > Ligand bindt aan receptor om onderliggende pathway te activeren.
  
  
  2. Kankercellen
  
  * Proliferatie vaak onafhankelijk van groeifactoren door defecten in signaaltransductie.

• Op welke manieren kan de tumorcel het vermogen tot onbeperkte proliferatie verwerven?

  1. Zelf groeifactoren produceren
  
  > Autocriene stimulatie van proliferatie
  
  
  2. Normale cellen in tumor-geassocieerd stroma stimuleren tot de productie van groeifactoren.
  
  
  3. Expressie van receptorproteïne opreguleren.
  
  > Hyperresponsief.      
  
  
  4. Constitutieve activatie van componenten in de downstream signaaltransductie.
  
  > Niet langer afhankelijk van ligand-gemedieerde activatie van de receptor.

• 4.2 Ongevoelig voor groeiremmende signalen

• Hoe worden kankercellen ongevoelig voor groeiremmende signalen?

  Kankercellen omzeilen de geprogrammeerde beperkingen van proliferatie.
  
  * Vaak afhankelijk van tumorsuppressorgenen (bv p53 en pRB).
  
  * Regulatoire circuits beslissen of cel al dan niet prolifereert.
  > Indien niet: activatie senescentie of apoptose.

• 4.3 Vermijden van celdood

• Hoe vermijden kankercellen de celdood?

  * Kankercellen kunnen de celdood vermijden door apoptose te omzeilen.
  
  1. Manieren om apoptose te vermijden
  * Verlies van tumorsuppressorgen p53
  * Verhoogde expressie anti-apoptotische regulatoren (Bcl-XL)
  * Verhoogde expressie survival factoren (Igf1/2)
  * Verlaagde expressie pro-apoptotische regulatoren (Puma)

• Hoe verloopt apoptose in normale cellen?

  1. De apoptotische pathway
  * Intrinsieke pathway = mitochondriale pathway
  * Extrinsieke pathway = "death receptor" geïnduceerde pathway
  
  2. Apoptose verloopt in 3 fasen
  * De initiator fase
  * De regulatie fase
  * De executie fase
  
  3. Apoptose wordt geïnduceerd door
  * Tumorsuppressorgen p53
  - Sensor DNA-schade 
  - Regulator van oa Noxa en Puma
  
  * Onvoldoende overlevingsfactoren
  - Bv IL-3 in lymfocyten
  
  * Hyperactieve oncoproteïnen
  - Bv Myc

• 4.4 Onbeperkte celdeling

  Dit is een preview. Er zijn 2 andere flashcards beschikbaar voor hoofdstuk 4.4
  Laat hier meer flashcards zien

• Hoe wordt het aantal celdelingen beperkt in een normale cel?

  Het aantal celdelingen wordt beperkt in een normale cel door 
  * Senescentie
  - Senescentie = irreversibele overgang naar viabele maar niet-prolifererende staat
  * Crisis 
  - Crisis leidt in de meeste gevallen tot celdood