voorwaarden voor persoonlijke aansprakelijkheid. 40 goede vragen

Q: Aansprakelijkheid ondergeschikten (art. 6:170 BW), stap 3

Van een ondergeschikte o Standaardantwoord: doorslaggevend is of de werkgever zeggenschap had over de gedraging. X heeft de bevoegdheid om instructies te geven. - Bijvoorbeeld: X is een werknemer - Arbeidsovereenkomst, stagiaires, vrijwilligers of ingeleende werknemers - Directeur van BV ook! - Let op: bij ZZP’er kijken naar de feitelijke verhoudingen (en niet formeel hoe iemand genoemd worden) . Kan alsnog ondergeschikt zijn als sprake is van een schijnzelfstandige.

Q: Aansprakelijkheid art. 6:171 BW opdrachtnemer/zelfstandig hulppersoon, stap 1

Schade aan derden - Let op: Aansprakelijkheid opdrachtgever reikt niet verder dan opdrachtnemer

Regres, kwalitatieve aannsprakelijkheden

Regresnemende verzekeraars kunnen zich niet basren op bepaalde kwalitatieve aansprakelijkheden door art. 6:197 BW => moet dan via art. 6:162 BW => voor het slagen van de regresvordering n.a.v. bijvoorbeeld aansprakelijkheid voor een gebrekkige roerende zaak is vereist dat de eigenaar ook op grond van art. 6:162 BW jegens de benadeelde aansprakelijk is; niet is vereist dat de eigenaar ook jegens de verzekeraar onrechtmatig handelde.

Kwalitatieve aansprakelijkheid naast eventueel art. 6:162 BW

Geen exclusief/subsidiair karakter

Aansprakelijkheid voor kinderen tot 14 jaar (art. 6:169 lid 1 BW), voorstap

Artikel 6:164 BW verhindert dat kinderen tot 14 jaar kunnen niet zelf voor de schade die zij bij derden aanrichten in rechten worden aangesproken op grond van art. 6:162 BW.
- Reden: de gedachte is dat jonge kinderen niet altijd voldoende inzicht hebben in de gevolgen
van hun handelen en het inzicht missen zich daarnaar te gedragen.
- Risicoaansprakelijkheid.
- Soms wel verhaalsrecht als iemand anders toezicht hield, zoals een zorginstelling (art. 6:102 BW).

Aansprakelijkheid kinderen van 14 en 15 jaar (art. 6:169 lid 2 BW), voorstap

Schuldaansprakelijkheid (verwijt onvoldoende toezicht)

Aansprakelijkheid kinderen van 14 en 15 jaar (art. 6:169 lid 2 BW), ratio

De verantwoordelijkheid van de ouders om op de situatie toegesneden toezicht uit te oefenen en toedeling van het risico dat is verbonden aan de vrijheid die het kind gelaten moet worden, maar waarvan derden in beginsel niet het slachtoffer mogen worden.

Aansprakelijkheid ondergeschikten (art. 6:170 BW), voorstap

Voor aansprakelijkheid van een ondergeschikte moet sprake zijn van .… vereisten: schade aan derde, een fout zijnde een toerekenbare OD, van een ondergeschikte en die in voldoende verband met het werk staat. o Standaardantwoord bij werkgever: op grond van art. 6:170 lid 1 BW is de werkgever aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door de fout van een ondergeschikte

Aansprakelijkheid ondergeschikten (art. 6:170 BW), stap 3

Van een ondergeschikte
o Standaardantwoord: doorslaggevend is of de werkgever zeggenschap had over de gedraging. X heeft de bevoegdheid om instructies te geven.
- Bijvoorbeeld: X is een werknemer
- Arbeidsovereenkomst, stagiaires, vrijwilligers of ingeleende werknemers
- Directeur van BV ook!
- Let op: bij ZZP’er kijken naar de feitelijke verhoudingen (en niet formeel hoe iemand genoemd worden). Kan alsnog ondergeschikt zijn als sprake is van een schijnzelfstandige.

Aansprakelijkheid ondergeschikten (art. 6:170 BW), stap 5

Er wordt wel/niet aan alle vereisten van art. 6:170 BW voldaan waardoor wel/geen sprake is aansprakelijkheid van een ondergeschikte.
- Let op: op grond van art. 6:170 lid 3 BW is ernstige verwijtbaarheid onvoldoende om regres te nemen. Er moet sprake zijn van bewuste roekeloosheid (hoge drempel voor een regresvordering).
- Let op: een bewuste daad verricht is een daad die wel valt binnen de taakuitoefening, dan kan er geen sprake zijn van opzet en bewuste roekeloosheid (art. 6:170 lid 3 BW)

Aansprakelijkheid art. 6:171 BW opdrachtnemer/zelfstandig hulppersoon, stap 1

Schade aan derden
- Let op: Aansprakelijkheid opdrachtgever reikt niet verder dan opdrachtnemer

Aansprakelijkheid art. 6:171 BW opdrachtnemer/zelfstandig hulppersoon, stap 2

Zelfstandige opdrachtnemer - Werkzaamheden in het kader van een bedrijf
- Het relevante criterium is of sprake is van een zodanige verwevenheid van handelen van
opdrachtgever en niet-ondergeschikte (de aard van het werk moet bij elkaar passen) dat zij, voor
de benadeelde, als een eenheid zijn te beschouwen.
- HR: het maakt niet uit dat de benadeelde weet dat de opdrachtgever en niet-ondergeschikte
twee verschillende rechtspersonen zijn. Het functioneel-verband vereiste wordt (zeer) beperkt
opgevat (Koeman/Sijm Agro).
- Beslissend is dat de aard van het werk bij elkaar moet passen, er moet een zekere samenhang zijn.

Aansprakelijkheid art. 6:171 BW opdrachtnemer/zelfstandig hulppersoon, stap 3

Fout van een zelfstandige/opdrachtnemer
- Beoordelen aan de hand van de OD

Aansprakelijkheid werkgever (art. 7:611 BW), van toepassing op

Ongevallen in het verkeer (behoorlijke verzekeringsplicht) en ongevallen op de grens van werk en privé.
- Bijvoorbeeld: een werkgever die voor zijn personeel een activiteit organiseert of doet organiseren waaraan een bijzonder risico op schade voor de deelnemende werknemer is verbonden, is de ter voorkoming van die schade redelijkerwijs van hem te verlangen te betrachten zorg.
- Met andere woorden: de werkgever kan ook aansprakelijk zijn voor schade aan een werknemer lijdt buiten de bedrijfsuitoefening (Rollerskate)

Aansprakelijkheid werkgever (art. 7:611 BW), stap 2

Werknemer heeft de bewijslast dat werkgever de zorgplicht heeft geschonden wat leidt tot een zwaardere bewijslast voor de werknemer dan art. 7:658 BW. - Let op: normale eigen schuld regeling, lichtere vormen van eigen schuld dan opzet of roekeloosheid kunnen aan de werknemer worden tegengeworpen

Sneller aansprakelijk opdrachtgever (art. 6:170 BW)

Particuliere opdrachtgever is minder snel aansprakelijk dan professionele opdrachtgever.

Mishandeling door leidinggevende, functioneel verband: leidinggevende deelt klap uit op de weg terug naar het bedrijf na toeteren van een werknemer in een ander busje; werkgever aansprakelijk

Nee

Mishandeling op werkvloer
(Privé)geschil over aankoop auto tussen werk meer en leidinggevende => werknemer wordt tijdens werktijd op de werkplek met een Stanleymes van de werkgever gestoken en getrapt met werkschoenen van de werkgever => staat de mishandeling in voldoende verband met het werk (functioneel verband)

Als het werk de toevallige plek is waar het conflict wordt uitgevochten en de oorzaak van het conflict ligt in de privésfeer, dan is de kans dat een functioneel verband wordt aangenomen kleiner (werk is dan niet de directe oorzaak van het conflict).

Functioneel verband, beveiliger mediamarkt

‘De aard van de werkzaamheden van Media Markt (het verkopen van elektronische apparatuur) en de beveiliger (het beveiligen van - in dit geval - een winkel) verschillen zodanig, dat zij niet als een zekere eenheid van onderneming zijn te beschouwen en dat is gelet op dit verschil in werkzaamheden en het feit dat de beveiliger een ander uniform draagt dan de medewerkers van Media Markt ook voldoende kenbaar voor buitenstaanders.’

Aansprakelijkheid werkgever (art. 7:658 BW), van toepassing op

Beroepsziekten door werk veroorzaakt.
- Let op: flexibele arbeidskracht (art. 7:658 lid 4 BW) —> een in andere werkkracht heeft dezelfde
bedrijfsbescherming als de eigen werknemer

Aansprakelijkheid werkgever (art. 7:658 BW), stap 1

De strenge zorgplicht van de werkgever is te vinden in art. 7:658 BW (leiden tot snel aansprakelijkheid). - Let op: art. 7:658 lid 1/2 BW is niet van toepassing omdat GEEN schade is in de uitoefening van werk.
- Let op: niet van toepassing als een functioneel verband tussen fout en het (eigenlijke) werk ontbreekt (Rolleskate-arrest).
- Let op: zelfs als voldaan is aan arbeidsomstandigheden en andere regelingen, kan je alsnog aansprakelijk zijn (Orderpickertruck)

Aansprakelijkheid werkgever (art. 7:658 BW), stap 2

De werkgever is aansprakelijk voor de schade van zijn werknemer op grond van lid 1 en lid 2 wanneer de ondergeschikte schade lijdt in het kader van de uitoefening van zijn werkzaamheden.
- Let op: geen risico-aansprakelijkheid, vanwege geen absolute waarborg tegen schade op het werk (Rooyse Wissel)

Aansprakelijkheid werkgever (art. 7:658 BW), stap 4

Art. 7:658 BW is formeel een schuldaansprakelijkheid, maar neigt naar een risicoaansprakelijkheid.

Aansprakelijkheid werkgever (art. 7:658 BW), stap 5

De bewijslast ligt bij de werkgever die moet aantonen dat de zorgplicht is nageleefd.
- Let op: eigen schuld telt alleen mee bij opzet en bewuste roekeloosheid.

Aansprakelijkheid werkgever (art. 7:611 BW), van toepassing op

Ongevallen in het verkeer (behoorlijke verzekeringsplicht) en ongevallen op de grens van werk en privé.
- Bijvoorbeeld: een werkgever die voor zijn personeel een activiteit organiseert of doet organiseren waaraan een bijzonder risico op schade voor de deelnemende werknemer is verbonden, is de ter voorkoming van die schade redelijkerwijs van hem te verlangen te betrachten zorg.
- Met andere woorden: de werkgever kan ook aansprakelijk zijn voor schade aan een werknemer lijdt buiten de bedrijfsuitoefening (Rollerskate)

Aansprakelijkheid werkgever (art. 7:611 BW), stap 2

Werknemer heeft de bewijslast dat werkgever de zorgplicht heeft geschonden wat leidt tot een zwaardere bewijslast voor de werknemer dan art. 7:658 BW. - Let op: normale eigen schuld regeling, lichtere vormen van eigen schuld dan opzet of roekeloosheid kunnen aan de werknemer worden tegengeworpen.

Gevaarlijke stoffen (art. 6:175 BW), voorstap

- Gaat om een gevaar en niet om een gebrek.

- Risicoaansprakelijkheid voor bepaalde intrinsiek gevaarlijke stoffen.

Aansprakelijkheid voor mijnbouwexploitatie en bodemdaling

Art. 6:177 lid 1-3 BW => exploitant van een mijnbouwwerk is aansprakelijk voor schade
als gevolg van uitstroming van delfstoffen.
Schade door uitstroming? => let op vervaltermijn van vijf jaar in lid 3.

Schade door beweging van de bodem? => lid 4 => aansprakelijk is degene die ten tijde van het bekend worden de schade exploitant is.

Bewijsproblemen benadeelde van de Groningse aardbevingen? => art. 6:177a BW => geeft in lid 1 bewijsvermoeden.

Samenloop? => art. 6:175-177 lid 5 BW.

Plakoksel
Vallende boomtak valt in een auto en slachtoffer loopt een hoge dwarslaesie op. Provincie had verzuimd driejaarlijkse inspectie te doen.

Olievlekwerking, want was niet bijzonder en al haar bomen inspecteren is niet te doen.

Val over plantenbak in de voortuin

Geen aansprakelijkheid, je moet zelf uitkijken waar je je voeten neerzet + als dit gebrekkig is dan moeten alle voortuinen in NL op de kop.

Val door glas in voordeur
Enkel glas in de voordeur; geen veiligheidsglas. Kon je van de verhuurder verlangen dat er veiligheidsglas in de voordeur zat? Verhuurder was woningcorporatie met 4500 van die voordeuren in beheer. Ondoenlijk om alle voordeuren aan te pakken.

Het wordt nu scherp neergezet. Er wegen natuurlijk meer factoren mee => kelderluik factoren. Je zou kunnen zeggen dat je de olievlekwerking mee kan nemen bij de factor ‘bezwaarlijkheid van de maatregel’.
Olievlekwerking zie je ook terug bij zaken over onbewaakte spoorwegovergangen

Verdiepingsvloer zonder steunbalken in slooppand

Aan een slooppand kun je niet de eis stellen dat je zomaar over een verdiepingsvloer kan lopen. In de gegeven omstandigheden dus niet te veel eisen stellen aan het slooppand.

Na feest Jaarbeurshal Utrecht door glazen (afscheidings)wand:

Hof stelt hele strenge eisen. Publiek toegankelijke plek, alcohol in het spel => gebrekkige glaswand in de gegeven omstandigheden.
Particuliere sfeer, commerciële sfeer, overheid => afhankelijk van de context waarin de schade zich heeft voorgedaan moet je kijken of er strenge of minder strenge eisen gelden voor aansprakelijkheid.

Aansprakelijkheid roerende zaken (art. 6:173 BW), voorstap

A. Gaat het om een roerende zaak die bedrijfsmatig wordt gebruik dan is art. 6:173 BW niet van toepassing, maar art. 6:181 BW. Hiervoor is relevant om de vraag te stellen wie profijt heeft van de roerende zaak (mede gelet op wie de zeggenschap over bijvoorbeeld veiligheid van het voorwerp behield + de duur van het gebruik is niet van belang (Loretta-arrest).
B. Bij B2C is er sprake van een verschuiving van bezitter naar de producent, art. 6:173 lid 2 jo. Art. 6:185 BW.

Aansprakelijkheid roerende zaken (art. 6:173 BW), stap 2

Schade aan derden
- Let op: de schade moet zich wel hebben verwezenlijkt, dan pas ontstaat een vordering.
- Hangmat II: ene bezitter kan niet zomaar de andere medebezitter aanspreken

Aansprakelijkheid roerende zaken (art. 6:173 BW), stap 3

Gebrek
o Standaardantwoord: gekeken worden naar de gegeven omstandigheden. Het gebrek vereiste
moet normatief juridisch worden uitgelegd. Je kijkt naar alle omstandigheden van het geval
(aard, functie, fysieke toestand en het te verwachten gebruik).
- Zo gelden er lagere eisen voor bijvoorbeeld een slooppand, een niet voor publiektoegankelijk
gebouw en situatie op/in privéterrein/privésfeer.
- Hogere eisen gelden voor publiekelijke locatie en commerciële sferen: dan is er sneller sprake van gebrekkigheid.
- Voorbeelden: nalatig, onderhoud, slijtage, ontwerpfout en gebrekkige reparatie
- Gebrek = toetsen aan art. 6:162 BW (container bij speelveld)

Aansprakelijkheid roerende zaken (art. 6:173 BW), stap 5

Bekend met bijzonder gevaar A. Feitelijk onbekende situatie: als het gaat om een absoluut onbekend gevaar, dus de stand van
de wetenschap wist dit niet en het was niet te voorzien, dan ben je daarvoor niet aansprakelijk
op grond van art. 6:162 BW (wilnis-arrest).
B. Feitelijke bekende situatie: had je dan moeten ingrijpen (Kelderluik)

Aansprakelijkheid opstal (art. 6:174 BW), voorstap bij overheid en let op

Art. 6:174 ziet op verborgen gebreken, die uitgesloten zijn van aansprakelijkheid in art. 6:162 BW!
Voorstap bij overheid: wanneer het gaat om de overheid die je aansprakelijk stelt, dan moet je terughoudend zijn om aansprakelijkheid aan te nemen, omdat zij beleidsvrijheid hebben, prioriteiten moeten stellen en beperkte financiële middelen hebben (Wilnis arrest). Daarnaast speelt de angst voor olievlekwerking een rol (Gladde fietsbrug arrest)

Aansprakelijkheid opstal (art. 6:174 BW), stap 1

Opstal
o Standaardantwoord: X valt aan te merken als opstal en valt onder de reikwijdte van art 6:174 lid 4 BW.
- Alles wat boven en/of in de grond is gebouwd en daarmee duurzaam verbonden is (art. 6:174 lid
4 BW)
- Voorbeelden: wegen, trottoir (art. 6:174 lid 6), parkeergarage (vloer, waslaag en putje) en onderdelen van gebouwen

Aansprakelijkheid opstal (art. 6:174 BW), stap 3 overheid

Bij de beantwoording van de vraag of sprake is van een gebrek zijn de kelderluik-factoren van belang en de angst voor olievlekwerking. Er is sprake van een gebrek als: dusdanige toestand dat bezitter een OD pleegt, indien hij, hoewel bekend met de toestand, deze onveranderd laat.

Aansprakelijkheid opstal (art. 6:174 BW), stap 5

Schade aan derden
- Let op: de schade moet zich wel hebben verwezenlijkt, dan pas ontstaat een vordering.
- Let op: onder derden worden WEL medebezitters gerekend (Hangmat 1).

Aansprakelijkheid dieren (art. 6:179 BW), stap 2

Bezitter o Standaardantwoord: X is bezitter
- Let op: medebezitters van dieren kunnen elkaar niet onderling art. 6:179 BW aanspreken (hangmat 2)
- Reden: art. 6:174/179 kennen een andere grondslag, dier gevaarlijker dan opstal, voorkomen verzekeringsproblemen/fraude, benadeelde van een dier moet zelf een voorzien treffen en verschil in ernst van het letsel