Startpagina / Samenvattingen / Onrechtmatige daad / toerekening-immateriele-verplaatst

Onrechtmatigheid: inbreuk op een recht

Q: Ander nadeel art. 6:106 BW immateriële schade, voorstap

- Let op: geen recht op immateriële schadevergoeding aangezien het gemiste onstoffelijk voordeel niet valt onder het limitatief bedoelde art. 6:106 BW.

Q: Verplaatste schade: vorderingsrecht bij letselschade (art. 6:107 BW), voorstap

- De relativiteit speelt geen rol! - Let op: de derde mag geen verzekering zijn

40 belangrijke vragen over Onrechtmatigheid: inbreuk op een recht

Welke 3 dingen vallen er onder recht als het gaat om inbreuk op een recht?

Een rechtens beschermd belang
een bevoegdheid
een subjectief recht

Ander nadeel art. 6:106 BW immateriële schade, voorstap

- Let op: geen recht op immateriële schadevergoeding aangezien het gemiste onstoffelijk voordeel niet valt onder het limitatief bedoelde art. 6:106 BW.

Ander nadeel art. 6:106 BW immateriële schade, stap 2 waarop inbreuk

A. Lid 1 sub a: oogmerk.
. Als iemand het oogmerk had om zodanig nadeel toe te brengen, zoals moord of fictief overlijdensbericht posten op social media.
B. Lid 1 sub b: aantasting in persoon:
. Lichamelijk letsel (incl. psychische gevolgen/ letsel).
. Aantasting van de eer of goede naam.
. Anderszins in persoon aangetast: psychisch letsel of ernstige inbreuk op een fundamenteel
recht.

Ander nadeel art. 6:106 BW immateriële schade, stap 3 criteria uitwerken
Aantonen persoonsaantasting, vergoeding in geval van geestelijk letsel

In beginsel dient degene die zich beroept op een persoonsaantasting dient aan de hand van objectieve maatstaven het bestaan van geestelijk letsel te worden aan te tonen (zoals verklaring psycholoog, maar NIET verplicht).
- Geen hoge stelplicht
- Let op: angst op zich is niet voldoende

Ander nadeel art. 6:106 BW immateriële schade, stap 3 criteria uitwerken
Aantonen persoonsaantasting, vergoeding in geval van geen geestelijk letsel

kijken naar de aard en ernst van de normschending en de gevolgen om voor de benadeelde te bepalen of sprake is van persoonsaantasting. Degene die stelt in zijn persoon te zijn aangetast dient dit met concrete gegevens te onderbouwen. In sommige gevallen kunnen de aard en de ernst van de normschending echter meebrengen dat de in dit verband relevante nadelige gevolgen daarvan voor de benadeelde zo voor de hand liggen, dat een aantasting in de persoon kan worden aangenomen (EBI-arrest).
- Geen hoge stelplicht
- Let op: angst op zich is niet voldoende

Ander nadeel art. 6:106 BW immateriële schade, stap 4 bewijslast

Ligt bij de benadeelde, maar er worden geen hoge eisen gesteld aangezien de benadeelde niets kan doen aan dat de hypothetische situatie zonder gebeurtenis onzekerheid met zich meeberengt.

Samenloop affectieschade en shockschade

Gehele of gedeeltelijke ‘aftrek’ van het wegens affectieschade toegekende smartengeld is denkbaar.
“In zo’n geval van samenloop van deze aanspraken zal de rechter aan de hand van de omstandigheden van het geval naar billijkheid en schattenderwijs moeten afwegen in hoeverre bij het bepalen van de hoogte van de vergoeding van de immateriële schade die het gevolg is van het hiervoor bedoelde, door de hevige emotionele schok veroorzaakte geestelijk letsel, rekening wordt gehouden met die aanspraak op affectieschade” blijkt uit Flatgebouw-arrest.

Ander nadeel art. 6:106 BW immateriële schade, stap 1

Naast vermogensschade is het ook mogelijk om een ander nadeel te ondervinden welke je kan uitdrukken in een schadepost. Het gaat dan om de immateriële schade ex. art. 6:106 BW.
1. Vaak in geval van letsel.
2. Alleen vergoeden als de wet dit bepaalt
3. Naar billijkheid (lid 1)

Bepaling hoogte (art. 6:106 BW) immateriële schade

Billijk en rekening houdende met alle omstandigheden van het geval.
- Aard van aansprakelijkheid (risico- of schuldaansprakelijkheid)
- De ernst, duur (beïnvloed door leeftijd slachtoffer) en intensiteit van het verdriet
De rechter heeft een discretionaire bevoegdheid met betrekking tot het bepalen van de hoogte van het smartengeld en heeft de bevoegdheid om geen schadevergoeding toe te kennen ook al is er sprake van onrechtmatigheid.

Verplaatste schade: vorderingsrecht bij letselschade (art. 6:107 BW), voorstap

- De relativiteit speelt geen rol!
- Let op: de derde mag geen verzekering zijn

Verplaatste schade: vorderingsrecht bij letselschade (art. 6:107 BW), stap 1

Iemand loopt schade op (lichamelijk of geestelijk letsel)

Verplaatste schade: vorderingsrecht bij letselschade (art. 6:107 BW), stap 2

Door een onrechtmatige daad
- Let op: het moet gaan om een OD jegens het slachtoffer en niet jegens de derde(n)

Verplaatste schade: vorderingsrecht bij letselschade (art. 6:107 BW), stap 3

Waarvoor een ander aansprakelijk is

Verplaatste schade: vorderingsrecht bij letselschade (art. 6:107 BW), stap 5

Lid 5: zelfde verweren voeren, zoals art. 6:101 BW

Verplaatste schade: overlijdensschade (art. 6:108 BW), voorstap

- Let op: buiten de wet kan GEEN
overlijdensschade worden gevorderd
- Wel affectieschade of shockschade
- Let op: ook niet op basis van een rechtstreeks
jegens de eiser gepleegde onrechtmatige daad

Verplaatste schade: overlijdensschade (art. 6:108 BW), stap 1

Een persoon overlijdt

Verplaatste schade: overlijdensschade (art. 6:108 BW), stap 4

Lid 5: hetzelfde verweer voeren

Verplaatste schade: verhaalsrecht werkgever (art. 6:107a BW), stap 1

Art. 6:107a BW vereist geen onrechtmatige gedraging of relativiteit

Art. 6:107a BW begrenzing civiel plafond

Netto deel van doorbetaalde loon, dus niet werkgeverlasten (die kan de benadeelde zelf ook niet vorderen)

Omvang schade bijstellen naar beneden

• Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW) • Matiging (art. 6:109 BW)

• Voordeelstoerekening (art. 6:100 BW)

• Eigen schuld (art. 6:101 BW)
- Vormen van eigen schuld; eigen gedrag; personen en zaken (eigen schuld aan ontstaan of omvang van schade)
- Tweeledige verdelingsmaatstaf: causaliteitsmaatstaf en billijkheidscorrectie
- Schadebeperkingsplicht
- Verkeersaansprakelijkheid (incl. vestiging art. 185 WVW): 50/100%-regels

• Tijdelijke Regeling Verhaalsrecht / subrogatie
• Collectieve actie en afwikkeling massaschade

Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW), voorstap

Vaststellen CSQN-verband.
o Standaardantwoord: als het gebeurtenis niet had plaatsgevonden, was er geen schade.

Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW), stap 1 algemeen

Nu een CSQN-verband is voor X door Y geleden schade, moet de vraag of er voldoende causaal verband bestaat tussen de onrechtmatige daad en de afzonderlijke schadeposten worden beantwoord aan de hand art. 6:98 BW. Daarbij kan gewezen worden op de verschillende gezichtspunten:

Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW), stap 1: eerste gezichtspunt

De aard van de aansprakelijkheid
- Let op: niet minder snel toerekenen bij risico!
- Onrechtmatige en rechtmatige daad
o Standaardantwoord: Foutaansprakelijkheid pleit niet voor terughoudende toetsing.

Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW), stap 1: tweede gezichtspunt

De aard van de schade (zaakschade, personenschade of zuivere vermogensschade?)
- Personenschade: vermogensschade (snel), immateriële schade (minder snel) en predispositie (aanleg voor bepaalde klachten, niet abstraheren maar rekening mee houden --> toerekenen)
- Winst/omzetderving doordat geen orders aangenomen konden worden = zuivere vermogensschade

Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW), stap 1: derde gezichtspunt

Mate waarin veroorzaker een verwijt gemaakt kan worden
- Link met aard aansprakelijkheid

Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW), stap 1: vierde gezichtspunt

De aard van de gedraging (commerciële activiteit of niet)?
o Standaardantwoord: Bedrijfsuitoefening pleit niet voor terughoudende toetsing

Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW), stap 1: vijfde gezichtspunt

Strekking van de geschonden norm (verkeers- of veiligheidsnormen geschonden versus andere zorgvuldigheidsnormen?)
Bij de eerste wordt eerder toegerekend, omdat het ernstige normschendingen zijn

Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW), stap 1: zesde gezichtspunt

Mate waarin gedraging van gevolg is verwijderd (aantal schakels in de keten) 
o Standaardantwoord: niet/wel een te ver verwijdend verband, nu het gaat om …graadschade.

Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW), stap 1: zevende gezichtspunt

Voorzienbaarheid (adequatieleer verlaten, nu slechts gezichtspunten).
o Standaardantwoord: opzich zelf is het wel/niet voorzienbaar dat …
- De vraag of de schade redelijkerwijs voorzienbaar was.
- Let op: kwetsbare aanleg is GEEN beletsel voor toerekening op grond van art. 6:98 BW, wel rekening houden bij schadebegroting.
- Skeelerongeval: kans op dood door skeeleren misschien niet groot, maar ernstige letselschade zorgt ervoor dat het wel kan worden toegerekend.

Toerekening naar redelijkheid (art. 6:98 BW), stap 2 bewijslast

Aan de aangesproken partij is het om te betogen dat NIET kan worden toegekend op grond van art. 6:98 BW.

Eigen schuld (art. 6:101 BW), voorstap

Heel artikel 6:101 BW overschrijven.
- Let op: de fout van een ouder kan niet aan een minderjarig kind worden toegerekend!

Meewegen eigens schuld

A. In vestigingsfase (uitzondering)
- Geen onrechtmatigheid
- Waarschijnlijkheid niet-inachtneming van de vereiste oplettendheid (Kelderluik)
- Verdisconteren buitengewoon onvoorzichtig gedrag (geen rekening mee houden) blijkt uit Waterschapsarrest
B. In de omvangsfase (hoofdregel)
- Art. 6:101 BW

Eigen schuld en proportionele aansprakelijkheid, stap 1

Eigen schuld (in nadeel benadeelde) wel indien niet in proportionele aansprakelijkheid meegenomen
• Bijdrage aan een ongeluk bijvoorbeeld (niet de lichamelijke toestand)
• Nalaten schadebeperking

Eigen schuld en proportionele aansprakelijkheid, stap 2

Billijkheidscorrectie (in voordeel benadeelde) niet!
• Verwijtbaarheid gedraging dader
• Verzekering
• Ernst letsel
• Leeftijd etc.

Verkeersaansprakelijkheid (art. 185 WVW), voorstap

De strekking van art. 185 WVW is dat met name ongemotoriseerde verkeersdeelnemers bescherming verdienen.

Verkeersaansprakelijkheid (art. 185 WVW), stap 7 100%-regel

100%-regel: jegens slachtoffer onder de 14 jaar kan geen beroep gedaan worden op eigen schuld/overmacht (Chang-a-Hung/Maalsté)
- Behoudens opzet of daaraan grenzende roekeloosheid.
- Zelfmoord is opzet
- Hoge lat

Verkeersaansprakelijkheid (art. 185 WVW), stap 7 beroep op overmacht

Een beroep op overmacht wordt in het kader van art. 185 WVW slechts zelden gehonoreerd, behoudens, namelijk alleen dan wanneer de gemotoriseerde kan worden gemaakt. Voor het slagen van een beroep op overmacht is vereist dat het gedrag voor de gemotoriseerde zo onwaarschijnlijk was dat hij daarmee in redelijkheid geen rekening hoefde te houden.
- Let op: onvoorzichtig rijgedrag anderen, inbegrepen!
- Let op: gebreken in voertuig voor rekening eigenaar evenals lichamelijke/psychische gebreken aan de zijde van de gemotoriseerde

Beroep op overmacht of opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid slaagt niet --> wat dan

Dan kan opzet of aan opzet grenzende roekeloosheid alsnog een rol spelen bij het begroten van de schadevergoeding/ omvang van de aansprakelijkheid (billijkheidscorrectie).
- Omdat de gemotoriseerde rechtens enig verwijt treft

Verkeersaansprakelijkheid (art. 185 WVW), stap 7 regres door de verzekeraar

Bij regres door de verzekeraar geldt de 100% en 50% regel niet! Dan zal de verwerking via de reguliere werking van de tweeledige maatstaf van art. 6:101 BW over de verzekeraars aan weerszijden worden verdeeld. Particuliere en sociale verzekeraars die regres nemen op de aansprakelijke gemotoriseerde, kunnen zich weliswaar niet op de 50%- en 100% regel beroepen, maar wel op de billijkheidscorrectie (Achmea/Menzis)
- Hiervoor zowel de objectieve (leeftijd en gedraging) als subjectieve (persoon: ernstig lijden) omstandigheden meewegen
- Beroep art. 6:162 BW (art. 6:197 BW)

Eigen schuld (art. 6:101 BW), stap 1 extra bij vordering tot vergoeding van schade van de verzekerde

Die gaat over op de verzekeraar voor zover die de schade vergoedt (art. 7:962 lid 1 BW). Uitgangspunt is dat de billijkheidscorrectie (art. 6:101 lid 1 BW) doorwerkt in de (regres)verhouding tussen verzekeraars op gelijke wijze als deze zouden gelden in de verhouding tussen verzekerden. Dat geldt ook indien de billijkheidscorrectie verband houdt met subjectieve omstandigheden aan de zijde van de verzekerde.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Onrechtmatige daad | 9789013146257 | A J Verheij

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.