Startpagina / Samenvattingen / Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen / geletterdheid-fase-invloed

Taal-, spraak- en leerstoornissen - Normale ontwikkeling van taal, geletterdheid, leren en rekenen - De ontwikkeling van taal en geletterdheid

Q: Wat is het verschil tussen taal en geletterdheid?

* taal : luisteren en spreken -> na puberteit niet meer te herstellen * geletterdheid : lezen en schrijven -> op verschillende manier verworven en in een verschillende volgorde

Q: Hoe verloopt het verwerven van geletterdheid?

* ontluikende geletterdheid (voorlezen) * technisch lezen (groep 2/3) * begrijpend lezen (groep 4/5) -> woordenschat zeer belangrijk Goed begrijpend lezen = niet persé goed kunnen spellen, goed kunnen spellen = beter lezen

19 belangrijke vragen over Taal-, spraak- en leerstoornissen - Normale ontwikkeling van taal, geletterdheid, leren en rekenen - De ontwikkeling van taal en geletterdheid

Wat is het verschil tussen taal en geletterdheid?

* taal: luisteren en spreken -> na puberteit niet meer te herstellen
* geletterdheid: lezen en schrijven
-> op verschillende manier verworven en in een verschillende volgorde

Hoe verloopt het verwerven van geletterdheid?

* ontluikende geletterdheid (voorlezen)
* technisch lezen (groep 2/3)
* begrijpend lezen (groep 4/5) -> woordenschat zeer belangrijk
Goed begrijpend lezen = niet persé goed kunnen spellen, goed kunnen spellen = beter lezen

De taalontwikkeling begint eerst passief (horen en luisteren) en daarna actief (spreken). Dit proces hangt samen met de psychische invloed en de sociale invloed. Wat wordt hiermee bedoeld?

De psychische invloed: de motivatie van het kind en de cognitieve ontwikkeling van het kind
De sociale invloed: ouders en school stimuleren het kind

Ontwikkeling (fonologie) : huilen; na 2 maanden kirren; half jaar oud brabbelen. Brabbelen: combinatie van klinkers en medeklinkers. Wereldwijd brabbelen kinderen op dezelfde manier. Wanneer herhalen baby's klankcombinaties uit de moedertaal?

Vanaf 8 maanden.

Wanneer spreekt een kind zijn eerste woordjes (2de fase taalverwerving: morfologie)?

Als een kind 12 maanden is.
Wanneer het 18 maanden is en nog nooit iets gezegd heeft is onderzoek nodig. Kan laatbloeier zijn.

De vierde fase van de taalverwerving. Syntaxis: specifieke combinatie van woorden tot betekenisvolle zinnen.
Syntaxis wordt in stapjes geleerd (5 fasen):

1ste fase: eenwoordzinnen 'fles'
2de fase: 18 maanden- spreken met 2 woorden: ww en znw 'zie fles'
3de fase: 2 jaar- eerste 3 woord zinnen, verbindingen gebruiken én', óf'
4de fase: 3 jaar -grammaticaal correcte zinnen in tt maken
5de fase: 5 jaar - beheersing van de meeste grammaticale regels

Hoe verder kinderen zijn met hun fonologische ontwikkeling en het aanleren van grammaticale regels, hoe meer inzicht ze krijgen in Pragmatiek. Wat houdt deze vijfde taalverwerkingsfase in?

Dit zijn de regels van taalgebruik: intonatie, het volume, wachten op je beurt, ondersteunende gebaren maken, en de spreekvorm 'jij' of 'u'
Vaak ongeschreven regels van talige communicatie, die per cultuur kunnen verschillen.

In de sensitieve periode: de eerste 12 jaar, gaat een taal leren spelenderwijs. Daarna wordt het moeilijk: zowel fonologische en morfologische/ syntactische aspect. Wat betekent dit voor het spreken en schrijven van een nieuwe taal?

Fonologisch: 'native speaker' je hoort aan iemands accent
morfologisch en syntactisch: grammatica regels zijn anders: aanleren en oefenen.

In de sensitieve periode: de eerste 12 jaar, gaat een taal leren spelenderwijs. Daarna wordt het moeilijk.
Welke 2 aspecten: kenmerken van taalverwerving, kunnen wel makkelijk op latere leeftijd worden geleerd

Semantische: nieuwe woorden leren
Pramatische/culturele aspect (normen van taalgebruik) kunnen ook op latere leeftijd gemakkelijk worden geleerd.

Wat bevordert de natuurlijke talige interacties tussen opvoeder en kind?

Een veilige gehechtheid (H7) bevordert de natuurlijke talige interacties tussen opvoeders en kinderen. Taalvermogen wordt gestimuleerd.
Begint met babytalk, voor dove kinderen met gebarentaal.

Welke vier aspecten spelen een rol bij ontluikende geletterdheid? Oftewel, waarom is voorlezen zo belangrijk?

1. Kinderen verwerven hierdoor een beginnend linguïstisch bewustzijn. Ze leren wat een verhaal, zin, woord en klank zijn. Dit is belangrijk voor het fonologisch bewustzijn.
2. Kinderen leren een aantal letter-klankcombinaties -> basis voor technisch lezen.
3. Kinderen leren dat een Nederlandse tekst van links naar rechts, van boven naar beneden en van voor naar achter loopt.
4. Door vragen te stellen over het verhaal en de plaatjes, zal het kind de structuur van een tekst eerder kennen.

Gedeelde aandacht (H8)

Kind en opvoeder richten allebei hun aandacht op een voorwerp. De opvoeder verbindt daar 1 of meer woorden aan. Gebaren (aanwijzen) kan een ondersteunende rol spelen.

Miscommunicatie tussen het kind en de opvoeder? Wat leert een kind hiervan?

Op deze wijze leren kinderen dat het niet vanzelfsprekend is dat een ander hen begrijpt. Kind controleert door de 'waarom' vraag.

C verwerven van geletterdheid

Het verwerven van geletterdheid: leren lezen, spellen en schrijven, is een voorwaarde om te kunnen leren (shonkoff & Phillips 2000) en te functioneren. Over welke 2 fases hebben we het hier?

Eerste fase: technisch lezen
tweede fase: begrijpend lezen (woordenschat)

Ontluikend geletterdheid. Wat houdt dit in?

Door een kind voor te lezen leert het welke klank bij welk woord of plaatje hoort. Door plaatjes aan te wijzen en te laten zeggen wat het ziet leert het woorden, inhoud en de structuur van een verhaal.

Het niveau van ontluikende geletterdheid verschilt per kind. Het gaat hier om vaardigheden, kennis en houdingen die voorlopers zijn van lezen en schrijven. Daarbij spelen 4 aspecten een rol Over welke aspecten hebben wij het?

Linguïstisch bewustzijn
letter-klankcombinaties
conventies van gedrukte tekst
structuur van een tekst

Het niveau van ontluikende geletterdheid verschilt per kind. Het gaat hier om vaardigheden, kennis en houdingen die voorlopers zijn van lezen en schrijven. Daarbij spelen 4 aspecten een rol waaronder het linguïstisch bewustzijn. Wat weet je hiervan?

Het linguïstisch bewustzijn.
Het kind leert wat een verhaal, een zin, een woord en een klank is. Dit bewustzijn ligt aan de basis van het fonologisch bewustzijn: weten dat je een woord kunt opdelen in kleinere eenheden die uit klanken (fonemen) bestaat

Het niveau van ontluikende geletterdheid verschilt per kind. Het gaat hier om vaardigheden, kennis en houdingen die voorlopers zijn van lezen en schrijven.

Het kind krijgt tijdens het lezen inzicht in de conventies van gedrukte tekst. Wat wordt hier bedoeld?

Kind ziet dat de Nederlandse tekst van links naar rechts loopt en dat de tekst bovenaan begint en onderaan eindigt. Dat je het boek van voor naar achter moet lezen (ouder kind)

Voorlezen heeft een positieve invloed op de taalontwikkeling. Waar heeft het voorlezen nog meer positieve invloed op?

Voorlezen heeft ook een positieve invloed op de sociaal-emotionele ontwikkeling: goede voorlezers betrekken het kind bij het verhaal. Kind verplaatst zich in de verhaalfiguren en leren te voorspellen wat het vervolg is van het verhaal.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen | 9789046904947

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Taal-, spraak- en leerstoornissen - Normale ontwikkeling van taal, geletterdheid, leren en rekenen - De ontwikkeling van taal en geletterdheid

Taal-, spraak- en leerstoornissen