De wereld van het openbaar bestuur - Openbaar bestuur op verschillende niveaus - De verticale dimensie: het huis van Thorbecke met opbouw

8 belangrijke vragen over De wereld van het openbaar bestuur - Openbaar bestuur op verschillende niveaus - De verticale dimensie: het huis van Thorbecke met opbouw

Wat houdt de verticale dimensie in?

De verschillende lagen van lokaal tot het EU-Bestuur

Verticale dimensie van het openbaar bestuur:


De verticale dimensie geeft aan dat het openbaar bestuur op meerdere niveaus van omvatttendheid gestalte kan krijgen:
Bestuurslagen: (laagst --> hoogst)
  1. Lokaal: (gemeenten)
  2. Regionaal: (veiligheidsregio's, waterschappen)
  3. Provinciaal: (provincies)
  4. Nationaal: (regering, departementen)
  5. Europees: (instellingen van de Europese Unie)
  6. Internationaal: (NAVO, Verenigde naties)

Problemen die veroorzaakt kunnen worden door de verticale dimensie:

  • Wat gebeurd er als bestuurders van de bestuurders van verschillende niveau's het niet eens zijn?
  • Heeeft het hoogste niveau automatisch ook de meeste macht en invloed?

Op papier is het misschien zo dat een hogere bestuurslaag dominant is over het niveau eronder, maar in de praktijk hoeft dat niet altijd zo te zijn.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

J.R Thorbecke. Grondwet van  1848:

De huidige inrichting van het Nederlandse bestuur is grotendeels nogsteeds gestoeld op de door Thorbecke geschreven Grondwet in 1848.
Dit model, bestaande uit drie (hoofd)lagen: gemeenten, provincies, het rijk.

Hoe ziet het huis van Thorbecke eruit?

Onderaan de gemeenten, daarna de provincies, het rijk en daarboven op de EU. Op volgorde van ´invloed´

De Nederlandse gedecentraliseerde eenheidsstaat als staatsvorm

De term 'eenheidsstaat' staat voor een uniform bestuursstelsel met een duidelijk primaat van de landelijke overheid

De term 'gedecentraliseerd' duidt erop dat gemeenten en provincies een belangrijke en op bepaalde onderwerpen zelfstandige bevoegdheden en een eigen stem hebben.

Het Nederlandse model:
Een centraal systeem, maar mogelijkheden tot variatie en verschil daarbinnen door middel van een zekere decentrale autonomie.

Multinationale bestuurslaag werd toegevoegd aan het huis van Thorbecke

Een multinationale bestuurslaag waar Nederland deel van uitmaakt en waar Nederlanders samen met vertegenwoordigers uit andere lidstaten en de EU-instituties beleid maken. --> Nadat al deze partijen samen beleid hebben gemaakt op EU-niveau, voeren actoren op nationaal, provinciaal, regionaal of gemeentelijk niveau in alle lidstaten uit.

Hoe verhouden de verschillende bestuurslagen in het huis van Thorbecke (inclusief EU) zich tot elkaar?

Steeds meer taken en activiteiten zijn van het nationale niveau overgedragen naar decentrale bestuurslagen (decentralisatie) en naar de Europese bestuurslaag (Europese integratie).

  • Toch blijft de rijksoverheid een centrale functie vervullen. De nationale overhied zorgt voor een groot deel voor de noodzakelijke afstemming en uitwisseling tussen de betrokken partijen op de verschillende bestuurslagen.
  • Ook heeft het centrale niveau in de praktijk veel zeggenschap over wat er decentraal en in regionale verbanden gebeurt.


De ontwikkeling in het bestuursmodel is niet één van een centraal naar decentraal of supranationaal model: Het is eerder een verdere vermeninging van een toch al sterk vermengd model.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo