Der Freischutz (1821) Carl Maria von Weber - Het libretto

12 belangrijke vragen over Der Freischutz (1821) Carl Maria von Weber - Het libretto

Waaraan moest het verhaal, dat Weber in 1817 zocht voor de opera die bij de opening van het herbouwde Berlijnse Schauspielhaus, zou worden opgevoerd, voldoen?

Het verhaal moest, zoals gedicteerd door zijn esthetiek en de sociaal-politieke verhoudingen, aan bepaalde eisen voldoen.

Johann Friedrich Kind werd begin 1817 door Weber gevraagd om voorstellen voor een libretto te maken. Kind liet zich inspireren door het Gespensterbuch van Apel en Laun, de populairste vertelling in deze bundel was der Freischutz, Eine volkssage.
juist/onjuist?

juist

De volkssage over der Freischutz was eigenlijk niet meer dan een bewerking van een rechtszaak in de Boheemse stad Taus tegen een klerk die ervan werd verdacht dat hij uit pure hebzucht een verbond met de duivel had gesloten en betoverde kogels had gegoten die niet konden missen.
Apel bewerkte dit verhaal naar de smaak van de tijd tot een griezelverhaal waarin de verhaalvorm van de gothic novel effectvol werd overgenomen.
juist/onjuist?

juist
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Wie heeft het libretto geschreven en waar kwam het vandaan?

Johann Friedrich Kind (1768 - 1843) uit het Gespensterbuch van Johann August Apel en Friedrich Laun. De populairste vertelling in deze bundel was Der Freischütz. Eine Volkssage. Deze zogenaamde volkssage was echter niet meer dan een bewerking van een rechtszaak in de Boheemse stad Taus tegen een klerk die ervan werd verdacht dat hij uit pure hebzucht een verbond met de duivel had gesloten en betoverde kogels had gegoten die niet konden missen.

Kind bracht verschillende veranderingen aan voor zijn dramatisering. Bovendien moest hij rekening houden met de strenge censuur in Pruisen in die tijd. Weber en Kind vreesden nl dat een slot met de ondergang van beide geliefden al te tragisch zou zijn; dat ze dan beschuldigd zouden worden van het bevorderen van bijgeloof; dat de opoffering van de onschuld aan de schuld immoreel gevonden zou worden. Kind veranderde Freischutz zodanig dat aan alle censuurbepalingen was voldaan.
juist/onjuist?

juist

Kind vatte het verhaal van de Freischutz op als een strijd tussen hemelse (de heremiet) en duivelse (Samiel) krachten, die om de ziel van Max vechten, waarbij de overwinning van het goede door het symbool van de witte rozen  die het slachtoffer Agathe beschermen, van het begin af aan vaststond. Daartoe werd de handeling door Kind verplaatst naar een afgelegen streek van het Duitse taalgebied. Waarom?

Daar heerste in Kinds opvatting een christelijk-feodale standenhierarchie van vorst, heremiet, opperhoutvester, jagers en boeren, waarvan de verstoorde harmonie tenslotte weer werd hersteld. Deze nieuwe interpretatie was afgestemd op de verwachtingen van het Pruisische hof, dat de Kerk zag als een staatsaangelegenheid en vroomheid van staatswege voorschreef.

Bij de door de staat opgelegde vroomheid en monarchale heilsleer pas het beeld van de heremiet die met een beroep op het hogere nog weet te redden waar eigenlijk niets meer te redden valt. Dit is een vast topos van een stroming in de Romantiek.
Juist/onjuist?

juist

Het visioen van een harmonische middeleeuwse samenleving vormde de basis van een geloofwaardige integratie van bovennatuurlijke krachten in literatuur en kunst, die door de moderne gedeformeerde mens niet meer werden waargenomen omdat hij niet meer aan de mogelijkheid van hun bestaan geloofde. De vertellingen van romantische schrijvers die in de eigen tijd spelen, gaan vaak over de waanzin waaraan mensen ten prooi vallen, als ze plotseling beseffen dat hun bestaan een dubbele bodem heeft. Deze variant van de romantische literatuur wordt 'fantastisch' genoemd.
juist/onjuist?

juist

Ook de Freischutz heeft veel fantastische elementen die de spanning verhogen. Dat komt duidelijk naar voren in de Wolfskloofscene aan het einde van de 2e akte. Daarin wordt de mogelijkheid om bovennatuurlijke verschijnselen te interpreteren als zinsbedrog of als met het verstand verklaarbare verschijnselen door Kasper ingebracht.
juist/ onjuist?

juist

Wie de visie van de moderne mens aanvaardt, past niet meer in de idyllische, harmonische, maatschappelijke orde, die door Agathe voorbeeldig wordt vertegenwoordigd. In deze context is het ook symbolisch dat de hoogste vertegenwoordigers van deze orde, de Vorst en de Heremiet, uitsluitend bij daglicht ten tonele worden gevoerd, terwijl de kring van de Satan, die deze orde wil verstoren, vnl bij duisternis actief wordt en dan meer macht krijgt over de zielen. Agathe is het toonbeeld van deemoedig vertrouwen in God en de staat.
juist/onjuist?

juist

In het libretto van de Freischutz hebben 2 hoofdstromingen van de literaire Romantiek hun neerslag gevonden:
- de fantastische literatuur, waarin door de verstrengeling van natuurverschijnselen en bovennatuurlijke krachten de peilloze diepten van de menselijke ziel zichtbaar worden;
- de christelijk-restauratieve Romantiek met haar idealisering van de Duitse middeleeuwen, die gewoonlijk samenvalt met de late Romantiek en kenmerkend is voor de tijd van de demagogenvervolgingen, de politieke restauratie van het biedermeier.
Daarnaast merkten critici de grote hoeveelheid dramatische effecten uit het triviale genre van de contemporaine griezelroman op.
juist/onjuist?

juist

Over de openingsscene konden Weber en Kind geen overeenstemming bereiken. Het libretto zou oorspronkelijk met 2 scenes met de heremiet beginnen. Weber en zijn verloofde vonden dat een volksopera direct moest beginnen met het volksleven. ' Als een dramatisch werk een bepaalde achtergrond van land, tijd en zeden heeft, die voor een deel motief van de handeling is, is het altijd een goed uitgangspunt gebleken de toeschouwer meteen te verplaatsen in deze karakteristieke sfeer, waaraan hij zich moet overgeven en waarin hij moet geloven'.
Juist/onjuist?

juist

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo