Startpagina / Samenvattingen / Opera : twaalf operaʼs als spiegels van hun tijd / gluck-aria-calzabigi

Orfeo ed Euridice (1762) Christoph Willibald Gluck - Orfeo ed Euridice

19 belangrijke vragen over Orfeo ed Euridice (1762) Christoph Willibald Gluck - Orfeo ed Euridice

In het libretto van Calzabigi zijn de uitgangspunten van de hervorming duidelijk aanwijsbaar:
Zo zijn er slechts 3 handelende personages: Orpheus, Euridice en Amor. Calzabigi ziet af van karakters als het godenpaar van de onderwereld Pluto en Proserpina, de veerman Charon en de god Apollo.
Juist/onjuist?

juist

Hoe is Gluck de geschiedenis ingegaan als opera-hervormer?

Met de krachtige impulsen van Durazzo en Calzabigi heeft hij de vernieuwingen een blijvende kwaliteit verleend door de toegevoegde muzikale waarde.

Het libretto van Calzabigi is onderverdeeld in 3 akten, maar met een beperkt aantal scenes. De eerste en tweede akte hebben er beide 2, de derde akte 3. Deze 7 scenes worden gedicteerd door 7 aria's.
Juist/onjuist?

onjuist. tegen de conventies in kent niet iedere scene een aria en wordt ook niet iedere scene door een aria afgesloten. (geen enkele scene wordt door een aria afgesloten.

De eerste akte is te beschouwen als een doorlopende scene die zich op een locatie afspeelt. De beide scenes van de 2e akte schilderen elk een afzonderlijke locatie in de onderwereld. Elk van beide scenes eindigt met een koor. De 3e akte is ook verdeeld over 2 locaties. De 1e en 2e scene spelen zich af in een duister labyrint. de 3e scene speelt zich af voor een aan Amor gewijde tempel en bestaat uit een serie balletten en een slotkoor.
Juist/onjuist?

juist

Bij Calzabigi heeft het koor een aandeel in de handeling, zodat het bijna als vierde personage kan worden beschouwd. Het koor vervult echter wisselende rollen, zoals herders en nymfen, furien en geesten in de onderwereld, helden en heldinnen in het Elysium. Met dit rollen wisselen de functies. Het koor heeft geen eenduidige rol en maakt dus geen psychologische of emotionele ontwikkeling door. Het koor kan beter geidentificeerd worden als antagonist: het levert tegenspel en profileert de gedragingen en gevoelens van de protagonisten, vooral van Orpheus.
juist/onjuist?

juist

Glucks streven naar 'schone eenvoud' is synoniem met het streven naar natuurlijkheid (een uitvloeisel van het 'terug naar de natuur' van Rousseau) in de weergave van de emoties van de personages en hun onderlinge betrekkingen. Een belangrijk muzikaal middel hiervoor is het opheffen of vervagen van de grenzen tussen het recitatief en de aria.
juist/onjuist?

juist

Gluck vindt 2 verschillende, maar onderling samenhangende manieren om recitatief en aria tot elkaar te brengen en weet daardoor een grotere homogeniteit te bereiken. Enerzijds maakt hij geen gebruik van het klavecimbel als begeleider van de recitatieven, maar geeft deze functie aan het orkest. Hierdoor kan hij met verschillende orkestrale kleuren de wisselende emoties onderstrepen en brengt hij het recitatief dichter bij de aria.
juist/onjuist?

juist

De tweede manier om recitatief en aria dichter bij elkaar te brengen is door het vereenvoudigen van de aria-structuur. Gluck ontdoet deze van de grillige virtuositeit en zoekt naar een heldere melodische lijn. (van barok naar classicisme)
Juist/onjuist?

juist

Gluck laat alle overbodige ornamentiek, slechts gericht op het pralen met de stemtechnische vermogens achterwege. De tekstbehandeling is overwegend syllabisch. Hij richt zich daarmee meer naar de declamatie van gesproken tekst en sluit dus beter aan op het recitatief.
Juist/onjuist?

juist

Gluck neemt ook de vorm van de aria onderhanden. Het criterium is wederom de natuurlijkheid: als het niet tegen de emotionele logica indruist, kan de da-capo-aria een effectieve expressievorm betekenen. Maar vaak betekent het teruggrijpen op de emotie uit het begin van de aria na een contrasterende emotie in het middendeel een onlogische (onnatuurlijke) terugval in de psychische ontwikkeling van het personage. Gluck zet zich dus af tegen de dictatuur van de vorm.
juist/onjuist?

juist

Als alternatief voor de da-capo-aria ontwikkelt Gluck een soort vrije rondovorm, waarbinnen hij inventieve variaties weet toe te passen, Het basis idee is een afwisseling van coupletten en refreinen (vormschema A-B-A-B'). B onderscheidt zich van A door een andere melodie en een ander tempo, B' onderscheidt van B door meer virtuositeit.
Juist/onjuist?

onjuist B' onderscheidt zich van B door dat de melodie een kwart hoger wordt herhaald. De virtuositeit is als overbodig ornament geschrapt.

Gluck zorgt enerzijds voor een hechte eenheid door het telkens laten terugkeren van refrein-achtige passages; anderzijds zorgt hij ervoor dat er voldoende contrasten zijn tussen deze refreinen of ritornello's en de coupletten die ertussen zijn geplaatst. Omdat emoties en situaties zich ontwikkelen, dienen ook de coupletten onderlinge verschillen te vertonen. Welke middelen gebruikt Gluck hiervoor?

Soms verandert hij de melodie, soms het tempo, soms de instrumentatie en soms in combinaties. Het resultaat is een voortdurende beweging en verandering in de muzikale structuur, waarin terugkerende passages vertrouwde bakens van herkenning vormen.

Syllabisch houdt in één noot per lettergreep, in tegenstelling tot de lange notenslierten op één vocaal in de virtuoze coloratuur-aria. dit wordt melismatisch genoemd.
juist/onjuist?

juist

A-B-A-C-A is het basisschema voor een rondovorm. Omdat ook in de refreinen sprake is van een zich ontwikkelende emotie, pas Gluck ook het refrein aan. Hij doet dat heel subtiel, in geringe mate door melodische variaties, maar vooral door het wijzigen van de instrumentatie.
Juist/onjuist?

juist

Gluck past in het rondo van Orpheus ook een bijzondere orkestbehandeling toe. Hij verdeelt het orkest in tweeën. Orkest II fungeert als echo-orkest: door bepaalde gedeelten van Orpheus klacht instrumentaal te echoen, in dialoogvorm met orkest I, wordt de nadruk gelegd op Orpheus eenzaamheid, op de onherroepelijkheid van zijn verlies. Deze echo-functie wordt voortgezet in het recitatief (B in het schema)
Juist/ onjuist?

juist

De hervormingen van Gluck en Calzibigi voltrokken zich geleidelijk. Enerzijds houdt dit in dat de in het voorwoord bij Alceste genoemde vernieuwingen niet allemaal la bij Orfeo ed Euridice zijn gerealiseerd. Anderzijds speelden conventies nog een grote rol. Noem een voorbeeld van wat er nog niet gerealiseerd was en welke conventies een rol speelden.

- De ouverture is nog geen korte inhoud van de handeling die gaat volgen, maar staat muzikaal en inhoudelijk los van de opera.
- Orfeo kent nog een verplicht lieto fine, happy end, De aanleiding van de opera, de naamdag van keizer Frans I noopt tot dit happy end.
- de rol van Orpheus werd gezongen door de altcastraat Guadagni, een concessie aan de heersende Metastasiaanse operapraktijk.

Ondanks zijn hervormingsgezinde idealisme was Gluck een realist en pramaticus. Hij zag in dat juist de beroemde castraten, die Europa doorkruisten met hun repertoire, aan een succesvolle verspreiding van zijn opera konden bijdragen. Opvoeringen van Orfeo ed Euridice vonden weldra door heel Europa plaats. Het gevolg was een verwatering van het hervormingsideaal.Facetten van de bestaande operapraktijk keerden zich tegen de intenties van Gluck en Calzabigi. Noem een aantal voorbeelden

De versies voor sopraan en alt raakten vermengd, zanger lasten in deze opera hun successen uit andere opera's in (en andersom). Om een avondvullende opera te kunnen presenteren, lieten operaproducenten aria's en andere stukken erbij componeren door componisten die zij bij de hand hadden.

Tegenover het argument dat de Parijse versie Glucks ultieme en meest legitieme woord was betreffende het Orpheus-gegeven staat het tegenargument dat de Weense versie, veel sterker onder invloed van Calzabigi, verreweg de beste dramatische opbouw en muzikale eenheid laat zien.
Juist/onjuist?

juist

Met het verdwijnen van de castraattraditie kwamen de altzangeressen als vertolksters van de Weense Orpheusrol in zwang. Aanhangers van de Parijse versie brengen hier tegenin dat de vertolking van een mannenrol door vrouwen de voorgestane natuurlijkheid geweld aandoet.
juist/onjuist?

juist

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Opera : twaalf operaʼs als spiegels van hun tijd | 9789061684008 | Dick Disselkoen, et al

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Orfeo ed Euridice (1762) Christoph Willibald Gluck - Orfeo ed Euridice

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding

Orfeo ed Euridice (1762) Christoph Willibald Gluck - Orfeo ed Euridice

19 belangrijke vragen over Orfeo ed Euridice (1762) Christoph Willibald Gluck - Orfeo ed Euridice

Hoe is Gluck de geschiedenis ingegaan als opera-hervormer?

Het libretto van Calzabigi is onderverdeeld in 3 akten, maar met een beperkt aantal scenes. De eerste en tweede akte hebben er beide 2, de derde akte 3. Deze 7 scenes worden gedicteerd door 7 aria's.
Juist/onjuist?

De tweede manier om recitatief en aria dichter bij elkaar te brengen is door het vereenvoudigen van de aria-structuur. Gluck ontdoet deze van de grillige virtuositeit en zoekt naar een heldere melodische lijn. (van barok naar classicisme)
Juist/onjuist?

Gluck laat alle overbodige ornamentiek, slechts gericht op het pralen met de stemtechnische vermogens achterwege. De tekstbehandeling is overwegend syllabisch. Hij richt zich daarmee meer naar de declamatie van gesproken tekst en sluit dus beter aan op het recitatief.
Juist/onjuist?

Syllabisch houdt in één noot per lettergreep, in tegenstelling tot de lange notenslierten op één vocaal in de virtuoze coloratuur-aria. dit wordt melismatisch genoemd.
juist/onjuist?

A-B-A-C-A is het basisschema voor een rondovorm. Omdat ook in de refreinen sprake is van een zich ontwikkelende emotie, pas Gluck ook het refrein aan. Hij doet dat heel subtiel, in geringe mate door melodische variaties, maar vooral door het wijzigen van de instrumentatie.
Juist/onjuist?

Tegenover het argument dat de Parijse versie Glucks ultieme en meest legitieme woord was betreffende het Orpheus-gegeven staat het tegenargument dat de Weense versie, veel sterker onder invloed van Calzabigi, verreweg de beste dramatische opbouw en muzikale eenheid laat zien.
Juist/onjuist?

Met het verdwijnen van de castraattraditie kwamen de altzangeressen als vertolksters van de Weense Orpheusrol in zwang. Aanhangers van de Parijse versie brengen hier tegenin dat de vertolking van een mannenrol door vrouwen de voorgestane natuurlijkheid geweld aandoet.
juist/onjuist?

Onderwerpen die gerelateerd zijn aan Orfeo ed Euridice (1762) Christoph Willibald Gluck - Orfeo ed Euridice