Orfeo ed Euridice (1762) Christoph Willibald Gluck - De ontwikkeling van de opera seria
25 belangrijke vragen over Orfeo ed Euridice (1762) Christoph Willibald Gluck - De ontwikkeling van de opera seria
Rond het midden van de 18e eeuw domineerde de Italiaanse opera seria (ernstige opera) in Europa. Frankrijk was het enige land waar de Italiaanse operastijl geen vaste grond onder de voeten kreeg. De Italiaanse vorm was na anderhalve eeuw nog zoals rond 1600.
Juist/onjuist
Het spreek-zingen (parlar cantando) ontwikkelde zich tot het recitatief, dat in opera's tot in de 19e eeuw een belangrijke rol speelde als drager van de handeling: het was de muzikale vorm waarin zich de plot van de opera ontvouwde. In de loop van de 17e eeuw ontstond uit dit spreek-zingen een meer lyrische vorm, die zich ontwikkelde tot aria. In de vroeg-barokke opera gingen beide vormen haast onmerkbaar in elkaar over, maar in toenemende mate kregen recitatief en aria een eigen karakter.
Juist/onjuist?
Welke lyrische vorm maakt zich van dit spreek-zingen in de loop van de zeventiende eeuw los?
- Hogere cijfers + sneller leren
- Niets twee keer studeren
- 100% zeker alles onthouden
Hoe was de ontwikkeling van de onderwerpen?
Het recitativo secco (droge recitatief) speelt, als drager van de handeling de voornaamste rol, Deze manier van zing-zeggen wordt begeleid door een toetsinstrument (klavecimbel of fortepiano). In de opera seria wordt daar voor de versterking van de baslijn een cello aan toegevoegd. Bij de opera buffa (komische opera), waar de recitatieven sneller en slagvaardiger zijn, wordt de cello meestal weggelaten.
Juist/onjuist?
Wat verdween grotendeels of geheel naar de achtergrond?
Wat voltrok zich parallel hiermee?
Bij het recitativo accompagnato (ook wel accompagnato) wordt het recitatief door het orkerst begeleid, om met een dramatischer palet een grote spanning op te bouwen. Het accompagnato kan direct overgaan in de aria, maar gebruikelijk is dat de belangrijkste melodie van de aria eerst door het orkest wordt gespeeld.
Juist/onjuist?
De combinatie van accompagnato en aria wordt meestal scena genoemd. Het personage is hier alleen op het toneel en wordt uitvoerig in staat gesteld (een scena van een kwartier is geen uitzondering) zijn emoties op het publiek over te brengen.
juist/onjuist?
Het belangrijkste onderdeel van de 18e eeuwse opera is de aria, die wordt gebruikt voor het overdragen van emoties. Het personage geeft in de aria een bespiegeling op de situatie waarin het zich bevindt en bepaalt zijn houding ten opzichte van de gebeurtenissen. De tijd van het handelingsverloop wordt stilgezet. De emotie, die het personage in een flits treft, wordt breed uitgemeten; de handeling wordt tijdelijk bevroren.
juist/onjuist?
Bij het begin van de opera moest de muziek de tekst dienen, woordexpressie en verstaanbaarheid stonden voorop. Al in de loop van de 17e eeuw vervaagde dit ideaal. Geleidelijk aan begon zich een onderscheid tussen recitatief en aria af te tekenen. De aria werd steeds meer een middel om vocale virtuositeit ten toon te spreiden en werd daarmee een doel op zichzelf.
juist/onjuist?
In de opera seria van de hoog-barok was van de idealen van de Camerata niets meer te bespeuren. Niet langer diende de muziek te tekst; de woorden waren slechts een kapstok voor de noten, de noten een kapstok voor de zangers. Zangers waren de oppermachtigen in de opera. Componist en librettist dienden zich daaraan zoveel mogelijk ondergeschikt te maken.
juist/onjuist?
In het standaard schema raakte de titelrol-vorst verwikkeld in een moreel dilemma. deze vorst werd in valstrikken gevangen, complotten werden tegen hem gesmeed, maar uiteindelijk mocht hij zijn grootmoedigheid tonen, zijn vijanden vergeven en daarmee het lieto fine, happy end tot een feit maken. Waar werd dit door veroorzaakt?
Emoties werden vaak op een indirecte wijze geuit, door middel van metaforen. Dit schept een zekere afstandelijkheid en ook deze stilering draagt bij tot de gekunsteldheid van de opera seria op zijn hoogtepunt. Deze aria werd simile-aria genoemd.
juist/onjuist?
Het duet, waarin 2 mensen elkaar deelgenoot maken van gelijkgestemde of tegengestelde gevoelens, speelt, net al het koor een grote rol in de opera seria.
juist/onjuist?
Het culturele leven in Wenen in 1750 was sterk Italiaans georienteerd, de opera seria gaf de toon aan voor het muziekdrama. Pietro Metastasio (1698-1782) en Apostolo Zeno (1668-1750) waren de belangrijkste librettisten. Johann Adolph Hasse (1699-1783) was de belangrijkste componist.
Juist/onjuist?
Zeno en Metastasio waren hervormers. Ze waren ijveraars voor de emancipatie van het libretto in een tijd dat de opera seria vooral werd beoordeeld op de inventiviteit van de toegepaste toneelmachinerieen. Metastasio heeft gezorgd voor een libretto-type dat logischer in elkaar stak en meer dramatische en literaire kwaliteiten bezat.
juist/onjuist?
Metastasio was met zijn hoge positie en aanhang in hoge kringen literair erg belangrijk. Ieder zichzelf respecterende componist zette Metastasio's libretto's op muziek, zelfs Mozart.
Hasse heeft meer dan 100 opera's geschreven en verscheidene van Metastasio's libretto's 3 of 4 keer op muziek gezet.
juist/onjuist
Indien componist en librettist de opera niet genoeg aanpasten aan de zangers, lasten deze simpelweg een aria uit een ander werk en van een andere componist in.
juist/onjuist?
Voor alle denkbare emoties bestonden standaard opera's met contrasterende emoties (wraak-verzoening), de emoties waren muzikaal gestandaardiseerd. In iedere opera kwam van elke soort aria wel een exemplaar voor. Het archetypische karakter van de aria's maakt het mogelijk deze makkelijk te vervangen door de zanger.
Juist/onjuist
Binnen de toch al opermachtige groep van zangers had de mannelijke sopraan of alt, castraat, de absolute suprematie. Hij was de pirmo uomo, 1e man, en de vaandeldrager van de opera seria.
juist/onjuist?
Wat was het oorspronkelijke doel van de leden van de Camerata met de aria?
Wat was de vorm van de aria?
Het a-gedeelte is doorgaans vrij snel van tempo (allegro) en rijk versierd met virtuoze capriolen. Het middendeel (B) is dan iets langzamer, introverter van aard, waarna het begindeel wordt herhaal: meestal nog met een extra schepje virtuositeit er bovenop (vandaar: A').
Wie waren de voornaamste exponenten van het sterk Italiaans georiënteerde culturele leven in Wenen?
Wie werd beschouwd als de grondlegger van het mythologisch/historische libretto-type?
Zeno en Metastasio komen de eer toe te hebben gezorgd voor een libretto-type dat logischer in elkaar stak en meer dramatische en literaire kwaliteiten bezat.
De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:
- Een unieke studie- en oefentool
- Nooit meer iets twee keer studeren
- Haal de cijfers waar je op hoopt
- 100% zeker alles onthouden