Carmen (1875) Georges Bizet - De verschillende Carmen-versies

10 belangrijke vragen over Carmen (1875) Georges Bizet - De verschillende Carmen-versies

Wat voor een gevolg had de dood van de componist drie maanden na de première?

De directie van de Weense Hofopera was reeds met Bizet overeengekomen dat hij voor de Weense première op 23 oktober 1875, de gesproken dialogen zou vervangen door gezongen recitatieven. Dit werd nu door Ernest Guiraud gedaan.

Hoe ging het werk op 23 oktober 1875 in Wenen in première?

Met de recitatieven geschreven door Guiraud. Verder werd er met gebruikmaking van de muziek die Bizet geschreven had bij het toneelstuk L'Arlésienne van Alphonse Daudet in de vierde akte een ballet ingelast.

Waaruit bestaat het belangrijkste verschil tussen de edities van 1875 en 1877 - afgezien van de inlassing van de door Guiraud nagecomponeerde recitatieven?

Uit het weglaten van twee brokken muziek, die nog wel in de eerste versie aanwezig zijn. We weten dat het hier gaat om twee fragmenten die al snel verdwenen uit de voorstelling zoals die lange tijd in de Opéra Comique werd opgevoerd, en mogelijk werden deze beide coupures zelfs nog aangebracht met medeweten van de componist. Een feit is echter dat het hier twee dramaturgisch belangrijke fragmenten betreft, waarvan het tweede op het punt van dramatische geloofwaardigheid zelfs onmisbaar is.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

De opera comique met zijn gesproken dialogen was buiten Frankrijk nooit populair geworden. Die vorm werd ongeschikt geacht voor een duidelijke operagegeven met een tragische afloop.
juist/onjuist?

juist

Het eerste fragment dat in de versie van 1875 wel aanwezig is en in de versie van 1877 niet is de Scene et Pantomime, die Bizet tijdens de repetitieperiode bijcomponeerde en onmiddellijk na het openingskoor plaatste met daarin een soloscene van 3 strofen voor brigadier Morales. Morales observeert een driehoeksverhouding elders op het plein, waarbij een vrouw kennelijk aan haar nieuwe minnaar de voorkeur geeft boven haar echtgenoot. De scene is niet onmisbaar, maar wel een voorbode van wat zich later in de opera gaat afspelen.
Juist/onjuist?

juist

Het tweede fragment uit 1875, dat in de versie van 1877 is weggelaten, werd aangebracht in de 3e akte, op het moment waarop Don Jose en Escamillo elkaar te lijf gaan. De traditionele versie toont ons na enkele seconden Don Jose als winnaar. Hoe zag de oorspronkelijke scene eruit?

In bizets oorspronkelijke versie delft Don Jose na enkele heftige schermutselingen te onderspit; Escamillo schenkt hem edelmoedig het leven, maar wordt vervolgens opnieuw aangevallen en glijdt uit, wat Don Jose zijn kans biedt, en hij zich een stuk minder edelmoedig betoont. Beide karakters komen door deze scene scherper uit de verf.

Tussen de versies van 1875 en 1877 zijn nog diverse kleine verschillen te constateren. De meeste zijn waarschijnlijk terug te voeren op praktische moelijkheden die Bizet tijdens de repetities ertoe brachten de tekst hier en daar te bekorten. Slechts in een paar gevallen is het zeker dat de componist zelf een coupure aanbracht, omdat hij inzag daardoor het dramatische en/of muzikale spanning te verhogen.
juist/onjuist?

juist

Een strijdpunt vormen de beide versie die Bizet schreef voor het slot van de 3e akte, als Don Jose met Micaela meegaat om zijn stervende moeder te bezoeken, terwijl Carmen zich opmaakt om, na het vertrek van Jose, Escamillo te volgen. De ene versie sluit af met het in de verte wegstervende lijflied van Escamillo, eindigend op een triomfantelijke hoge F en gevolgd door een aantal pianissimomakten die teruggrijpen op het smokkelaarskoortje. Hoe verloop de andere scene?

De andere, vermoedelijk oudste versie, eindigt met een langere en minder effectieve versie van Escamillo's lied, aan het slot doorkruist met Don Joses kreet Micaela, partons! Deze versie is als geheel zwakker en dramaturgisch ook minder tekenend (tenslotte is Escamillo in alle opzichten als de grote overwinnaar uit de 3e akte te voorschijn gekomen.

Bij de huidige opvoeringen blijft het strijdpunt de kwestie van de dialogen. Carmen is intrinsiek een opera comique, met muziek die in verschillende passages door Bizet bewust is geschreven op het effect van de onmiddellijke afwisseling met gesproken dialogen. Terecht zijn de protesten tegen de inlassing van de recitatieven. Deze verstoren het karakter van de muziek en beroven de toehoorder van een hoeveelheid dramaturgisch belangrijke informatie, vooral in de 1e akte in de dialogen.
juist/onjuist?

juist

De theaterpraktijd (o.a. door De Nederlandse Operastichting) heeft aangetoond dat het rigoureus doorvoeren van de oerversie niet altijd ten gunste van de dramaturgische kracht van de voorstelling gaat. 2 dingen spelen een rol:
- de door Oeser gepubliceerde versie (1964) bevat een aantal elementen die de componist op goede muziekdramatische gronden zelf nog voor de premiere geschrapt of gewijzigd heeft.
- dramaturgisch zijn de dialogen bijzonder belangrijk, met name voor de karaktertekening en motivatie van de personages.
Waarom is het tweede punt tegenwoordig minder van belang?

De dialogen zijn in het Frans. De vraag is of het moderne publiek in niet-Franstalige landen deze dialogen kan volgen. De informatie kan ook beknopt in het programmaboekje worden opgenomen, of er kan gewerkt worden met boventiteling.

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo