Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Orale pathologie en kaakchirurgie / leukoplakie-glandula-zwelling

Premaligne en maligne afwijkingen van het mondslijmvlies en speekselklierpathologie

Q: Als leukoplakie klinisch wordt bekeken zijn er twee varianten, welke zijn dat?

- Homogeen (ziet er hetzelfde uit ' mooi' glad, één witte vlek). -Niet-homogeen (meer 'onrustige' variant)

42 belangrijke vragen over Premaligne en maligne afwijkingen van het mondslijmvlies en speekselklierpathologie

Wat zijn premaligne afwijkingen?

Afwijkingen die in een deel van de gevallen ontaarden in kwaadaardig proces, een voorloper stadium van een maligniteit.

Wat zijn potentieel maligne afwijkingen van het mondslijmvlies?

Leukoplakie;
Erytroplakie;
Lichenoïde afwijkingen.

Wat is de prevalentie van orale leukplakie?

Minder dan 1%
Komt vaker voor bij mannen 2:1
Leeftijd > 55 jaar
6 keer vaker voor bij rokers, dan niet rokers
80% van de leukoplakie patiënten rookt

Wanneer wordt er gesproken van idiopathischeuleukplakie?

Wanneer er geen duidelijke oorzaak aantoonbaar is.

Waarom speelt mogelijk C. Albicans ook een rol bij leukoplakie?

Mogelijk speelt ook C. albicans een rol, in het bijzonder bij leukoplakieën van de mondhoeken (de Candida zit over de leukoplakie --> super infectie van Candida).

Als leukoplakie klinisch wordt bekeken zijn er twee varianten, welke zijn dat?

- Homogeen (ziet er hetzelfde uit " mooi" glad, één witte vlek).
-Niet-homogeen (meer "onrustige" variant)

Welke niet-homogene leukoplakie zijn er?

Erytroleukoplakie (donker rode verandering in de witte leukoplakie);
Verrukeuze leukoplakie;
Speckled leukoplakia;
Nodulaire leukoplakie.

Statistische verhoogde kans dat een leukoplakie naar maligne (een kanker) transformeert bij:

Vrouwen;
Afwezigheid van rookgewoonten;
Niet homogene leukoplakie;
Epitheeldysplasie;
Lokalisatie (mondbodem/ tong rand);
Langdurige aanwezigheid;
Grootte > 200 mm2;
Eerder hoofdhals mucosaal pleiveiselcelcarcinoom.

Welke histopathologisch aspect heb je bij leukoplakie?

Hyperplasie (meer cellen worden gevormd, maar cellen gedragen zich niet per definitie raar) met of zonder hyperkeratose (verhoorning)
Epitheel dysplasie (gering, matig of ernstig)
Carcinoma (in situ)

Hoe kun je dysplasie verwijderen?

Excisie (wegsnijden);
CO2 laser verdamping (nadeel is dat je geen biopsie meer kan sturen, omdat het weg gebrand is)

Dit betekent niet dat er geen maligne meer kan ontstaan.

Welke klachten veroorzaakt erytroplakie?

Een pijnlijk, soms brandend gevoel.

Wat is patiënt delay?

De patiënt met mondkanker wacht gemiddeld drie maanden voordat hij zijn (tand)arts raadpleegt (=’patient delay’). De verklaring van ‘patient delay’ is dat de klachten sterk variëren en lijken vaak onschuldig of het is een bewuste keuze van de patiënt.

Wat is doctors delay?

De (tand)arts wacht gemiddeld drie maanden voordat hij een patiënt met mondkanker verwijst (=’doctors delay’). De verklaring voor ‘doctors delay’ is dat mondkanker weinig voorkomt, de klachten zijn soms misleidend, de anamnese is vaak onbetrouwbaar en het klinische beeld is uiteenlopend.

Op welke locatie in de mond komt mondkanker het vaakst voor?

De tong en mondbodem

Wat is de % van de kans op lymfekliermetastasen wanneer er mondkanker aanwezig is?

De kans op uitzaaiingen naar lymfeklieren in de hals

Tumor < 2 cm - 25%
Tumor > 4 cm - 75%

De kans op uitzaaiing is groter wanneer de tumor ook groter is.

Wat zijn de behandelopties bij mondkanker?

Chirurgisch;
Radiotherapie

Adjuvant (als toevoeging)/ curatief (alleen radiotherapie nodig, je haalt de kanker daar helemaal mee weg) / palliatief (pijnverzachtend, tumor wordt kleiner maar verdwijnt niet)

(Chemotherapie).

Afhankelijk van de grootte, de lokalisatie en de aan- of afwezigheid van lymfogene metastasen. De voorkeur gaat wel naar chirurgisch verwijderen.

Sialoadenitis kan van bacteriële of virale aard zijn, wat wordt er verstaan onder bacterieel?

Parotitis (acuut / chronisch)

Kan door bacteriën uit de bloedbaan ontstaan of door binnendringen van bacteriën van het mondslijmvlies, retrograde, via het uitvoergangensysteem van de speekselklier.

Sialoadenitis glandula submandibularis

De bacteriële ontsteking zijn bijna altijd chronisch en meestal het gevolg van speekselsteenvorming en het is chirurgisch te verwijderen.

Sialoadentitis glandula sublingualis (zeer zeldzaam).

Sialoadenitis kan van bacteriële of virale aard zijn, wat wordt er verstaan onder viraal?

Parotitis epidemica ('de bof')
CMV

Wat is kenmerkend voor parotitis epidemica, de bof?

Een pijnlijke, vastelastische zwelling van de oorspeekselklieren, waarbij het oorlelletje kan afstaan.

Wat is er aangetast bij een parotitis epidemica, de bof?

Gewoonlijk is eerst de glandula parotis aangetast, na enkele dagen gevolgd door de andere speekselklieren.

Hoe lang duurt parotitis epidemica, de bof?

De zwelling van de speekselklier bereikt na enkele dagen een maximum en blijft 1 à 2 weken bestaan. De daarbij optredende koorts duurt meestal slechts 1 week.

Welke afwijking zie je op de afbeelding?

Parotitis epidemica, de bof

Wat is cheilitis glandularis?

Sialoadenitis (=ontsteking van speekselklier) van de accessorische speekselkliertjes, wanneer dit in de lip gebeurt noem je het cheilitis glandularis.

Waar komt cheilitis glandularis voor?

Vooral in de onderlip, maar ook in de bovenlip en soms in de binnenzijde van de mondhoeken.

Wat is de oorzaak van cheilitis glandularis?

Vermoedelijk is er sprake van een chronische infectie bij een verminderde speekselvloed.

Hoe manifesteert cheilitis glandularis zich?

De afwijking die zich uit in één of meer soms pijnlijke knobbeltjes en soms abcesachtig, komt vooral op oudere leeftijd voor.

Wat is de behandeling van cheilitis glandularis?

Behandeling bestaat uit excisie van de ontstoken speekselkliertjes.

Wat is de oorzaak van een mucocèle?

De oorzaak van de speekselophoping is vermoedelijk een traumatische beschadiging van de afvoergang van de betreffende speekselkliertjes (afvoergang is verstopt).

Hoe manifesteert een mucocèle zich?

Een mucocèle is een blauw doorschemerend, week aanvoelende zwelling met een afmeting van enkele millimeters en soms meer dan 1 cm.

Wat is de behandeling van een mucocèle?

De behandeling van een mucokèle bestaat uit excisie (goed kijken welk speekselkliertje betrokken is en die er ook uitsnijden). Een enkele maal treedt recidief op.

Wat is de behandeling een plunging ranula?

Bij behandeling van een ‘plunging ranula’ kan in principe worden volstaan met intraorale verwijdering van alleen de glandula sublingualis. De ranula gaat daarna in regressie.

Hoe kan steenvorming voorkomen?

In de uitvoergang of in de speekselklier zelf
in solitaire vorm
in de vorm van multipele partikels.

De grootte van een speekselsteen kan variëren van enkele millimeters tot enkele centimeters.

Wat voor klachten veroorzaken speekselstenen?

Een pijnlijke zwelling onder de kaakhoek, vooral voor en tijdens de maaltijden.

Wat doe je bij diagnostisch onderzoek van een speekselsteen?

Een CBT scan maken

Wat is de behandeling van speekselsteen?

Verwijderen door in of buiten een snee te maken.

Waarom komt speekselsteen vaker voor in de submandibularis glandula?

De hogere viscositeit van het submandibulaire speeksel en anatomische verschillen zijn hiervan waarschijnlijk de oorzaak.

Wat is necrotiserende sialometaplasie?

Op het palatum durum kan er een necrotiserende sialometaplasie ontstaan. Een accessorische speekselkliertje is geïnfecteerd geraakt en vervolgens is afgestorven. Daaromheen ontstaat een soort infectie op het dode speekselkliertje op te ruimen, dit lijkt op een soort ulcus. Dit is heel zeldzaam, komt bijna niet voor.

Welke speekselkliertumor komt het vaakst voor?

Glandula parotis

Welke speekselkliertumoren in een bepaalde klier, waarbij het gaat om maligne tumoren komt het vaakst voor?

Glandula sublingualis

Wat is torus palatinus?

Exostose (zwelling) van bot (uitstulping van bot) in de mediaanlijn op het palatum durum.

Wanneer gaat het om een torus palatinus ipv een tumor?

Een zwelling in de mediaanlijn op het palatum durum is slechts een torus palatinus indien deze beenhard aanvoelt!

Wat is de prevalentie van speekselkliertumoren?

8% op de leeftijd van 0 -30 jaar
22% op de leeftijd van 31 - 50 jaar
70% op de leeftijd van 51+

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Orale pathologie en kaakchirurgie

Bekijk samenvatting

Een unieke studie- en oefentool
Nooit meer iets twee keer studeren
Haal de cijfers waar je op hoopt
100% zeker alles onthouden

Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.

Studiemateriaal generieke omslagafbeelding