Startpagina / Samenvattingen / Class notes - Orientatiecursus Cultuurwetenschappen / bovenlaag-nederlandse-elite

Tekst 4 Montijn Leven op stand

6 belangrijke vragen over Tekst 4 Montijn Leven op stand

Welke religies waren oververtegenwoordigd en welke ondervertegenwoordigd in de Nederlandse bovenlaag?

Oververtegenwoordigd: Nederlands hervormd, doopsgezinden, lutheranen en remonstranten
Ondervertegenwoordigd: katholieken, gereformeerden, joden

Hoe kon je iemand uit de hogere kringen herkennen?

1. Houding: rechte rug, waardige tred en zichtbare beheersing blikken (bewijs dat men wereld aankan)
2. Kleding: corset, voille, waaier, hoge hoed, hoge hoed, boord, zegelring
3. Accessoires = waaier, parasol, mof, handtas

Waaruit bestond de Nederlandse bovenlaag begin 20e eeuw?

Adel en patriciaat
In het Nederland's adelsboek en Nederland's patriciaat kon worden opgezocht welke families hiertoe behoorden. Grenzen waren niet altijd duidelijk. Qua levenswijzen verschilden ze niet zo veel.
Grootste deel Nederlandse adel bestond uit patriciërs geslachten die begin 19e eeuw in de adelstand waren geheven.
Nederlandse adel was nooit zo omvangrijk als in Europese landen.
Bovenlaag vooral protestantse families. Leden pluriforme bovenlaag hadden superioriteitsgevoel. Bestuurlijke en culturele bovenlaag.

Door welke drie groepen voelde de elite zich vooral bedreigd?

1. 'Burgers' of middenklasse. Kleine burgerij kende fatsoensnormen en kon bestaan uit 'nette' mensen. Maar velen probeerden te stijgen en toe te treden tot elite. (vooral patriciërs zonder adelstitel voelden zich bedreigd)
2. Gewone (arbeiders) volk. Hoogst onbeschaafd.
3. Parvenu's: nouveau riches - rijke industriëlen - hadden geld om luxe levensstijl van elite te imiteren. Standsverschillen waren zo niet meer gelijk duidelijk. Als reactie probeerde adel en patriciaat zo sober mogelijk te doen. Uitbundigheid had echte elite niet nodig, niet chique

Hoe waren verschillen in stand zichtbaar?

Armen droegen geen hoeden, maar petten, klompen in plaats van schoenen
Getrouwde vrouw uit het volk: geen mevrouw maar juffrouw of vrouw
Tutoyeren dienstbodes

Waarom panische angst voor de parvenu? Waarom lag de zaak zo gevoelig?

De niet-adellijke bovenlaag stond stiekem wel open voor nieuwkomers. In 1910 verscheen de niet-adellijke versie van het adelsboekje. De criteria om te worden opgenomen waren verruimd. (in plaats families die met adellijke takken waren getrouwd of hoge ambten/verdiensten --> deftige levensstijl)

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

Orientatiecursus Cultuurwetenschappen

Bekijk samenvatting