Tekst 21 - Kemperink - vierde dimensie Van Doesburg

12 belangrijke vragen over Tekst 21 - Kemperink - vierde dimensie Van Doesburg

Hoe noemde de Britse wiskundige Charles Howard Hinton de hyperkubus?

Tessaract

Wat zorgde voor popularisering vierde dimensie?


  • Engelse wiskundige Charles Howard Hinton - stelde Tijd in de vierde dimensie als een vierdimensionaal lichaam dat ruimte doorkliefde. Lichaam geprojecteerd op driedimensionale ruimte in de vorm dus van een driedimensionaal lichaam. Vierde dimensie werd voortdurend waargenomen met het innerlijk oog.
  • Publicaties Franse wiskundige Henri Poincarré

Welke invloed had de relativiteitstheorie van Einstein op beleving van de vierde dimensie?

Kunstenaars gingen de vierde dimensie niet meer opvatten als reel ruimtelijke bestaande dimensie maar als dimensie: tijd. Zo verdrong het occulte , transcendente aspect dat het begrip eerst had. Hiermee verdampte in artistieke kring belangstelling vierde dimensie.
  • Hogere cijfers + sneller leren
  • Niets twee keer studeren
  • 100% zeker alles onthouden
Ontdek Study Smart

Hoe leidt de vierde dimensie tot ontindividualisering via kunstenaar?


  • Stemkunstenaar niet meer individueel subject maar schouwende instantie
  • Niet meer het ‘ik’ (persoonlijk bewustzijn) dat denkt maar het ‘alles’ (universele bewustzijn)
  • kunstenaar opent poort naar vierde dimensie (kunst raakt het goddelijke)

Hoe overstijgt de kunst volgens Van Doesburg religie?


  • Kunstenaar opent poort naar vierde dimensie (kunst raakt het goddelijke)
  • Godsdienst probeerde tevergeefs compromis te sluiten tussen geest en natuur (0pheffen dualisme – hierin slaagt vierde dimensie wel)

Wie zijn volgens Van Doesburg 'de goden'?

De nieuwe mensen die vierde dimensie hebben ontdekt. Na verovering vierde dimensie zullen nieuwe, vrije, vergoddelijkte mensen de plaats van de oude aardbewoners innemen. Nadat ruimte en tijd  - vanuit de vierde dimensie beschouwd – zijn opgeheven, ontstaat ruimte voor een nieuwe wereld.

Hoe kijkt Van Doesburg aan tegen de evolutie?

Hij legt de evolutie niet naast zich neer, maar aan de andere kant is het voor hem ideologisch gesproken wel een interessante optie om – via de vierde dimensie – die evolutie te kunnen ontkennen. Kunst wordt zo geen voorbijgaande fase meer, maar wordt de kunst van de vierde dimensie zelf aan de tijdas ontheven.

Hoe kijkt Van Doesburg aan tegen de wetenschap?

Niet in positivistische maar in idealistische zin.
(overlapping wetenschap en occultisme)

Leg uit wat filosofen en kunstenaars in de periode vóór de Eerste Wereldoorlog onder ‘de vierde dimensie’ verstonden.

Een verborgen vierde dimensie. Bijvoorbeeld hyperruimte-filosofen en de theosofen gebruikten de nieuwe wiskundige kennis om hun eigen denkbeelden kracht bij te zetten.

Kunstenaars die zich baseerden op dergelijke ideeën, zagen de vierde dimensie als een sterk occult (geheimzinnig) en transcendent (bovenzintuiglijk) verschijnsel. Zij poogden de ‘verborgen ruimte’ in hun kunstwerken als het ware te vangen.


Na de Eerste Wereldoorlog werd de vierde dimensie steeds meer gedefinieerd als ‘tijd’ en verloren kunstenaars hun belangstelling voor het concept.

In hoeverre wijkt Van Doesburgs interpretatie van de vierde dimensie af van die van zijn tijdgenoten?

Van Doesburg, die over de vierde dimensie schreef in de periode ná de Eerste Wereldoorlog, sloot nauw aan bij de algemene interpretatie van daarvóór, waarin de vierde dimensie beschouwd werd als een werkelijk bestaande, maar verborgen ruimte.
Voor Van Doesburg was de vierde dimensie een ‘occulte realiteit’ die allerlei mogelijkheden bood tot een utopische toekomst: hij ging niet mee in het relativisme dat als gevolg van Einstein steeds populairder werd.

Waarom noemde Theo van Doesburg zijn gedichten over de vierde dimensie 'X-beelden'?

Van Doesburg noemde zijn gedichten over de vierde dimensie X-beelden, omdat de vierde dimensie volgens hem kon worden waargenomen met een speciaal zintuig, dat hij quasi wetenschappelijk aanduidde als het 'X-stralenzintuig.'

Omschrijf hoe de vierde dimensie is verbeeld in het gedicht X-beelden van Theo van Doesburg


  • Overschrijden tijd en ruimte: verleden, heden, toekomst door elkaar
  • Verslag van het eeuwigheidsmoment, de tijd valt stil
  • Verschil tussen het waarneembare en onwaarneembare wordt opgeheven
  • Contrasterende elementen tegenover elkaar – dualisme opgeheven: 
  • uitgekauwd sigarettenpuntje – witte servet
  • ontbinding  – geest
  • De zwaartekracht is overwonnen – kosmos in het kopje thee
  • ‘O’ als wiskundige representatie van relativiteit tijd en ruimte (zigzag en diagonaal’
  • Uomo electrico – de nieuwe mens uit moderne tijdperk: in staat om waar te nemen vanuit 4e dimensie

De vragen op deze pagina komen uit de samenvatting van het volgende studiemateriaal:

  • Een unieke studie- en oefentool
  • Nooit meer iets twee keer studeren
  • Haal de cijfers waar je op hoopt
  • 100% zeker alles onthouden
Onthoud sneller, leer beter. Wetenschappelijk bewezen.
Trustpilot-logo